Lejkowcowate

Lejkowcowate
Agelenidae[1]
C. L. Koch, 1837
Ilustracja
Lejkowiec labiryntowy (Agelena labyrinthica)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

Araneomorphae

Rodzina

lejkowcowate

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Textrix denticulata
Kątnik większy
Norosz ziemny
Coras lamellosus

Lejkowcowate (Agelenidae) – rodzina pająków z podrzędu Opisthothelae. Obejmuje 1200 opisanych gatunków. Kosmopolityczna. Jej przedstawiciele tkają płachtowate sieci łowne z lejkiem mieszkalnym.

Morfologia

Pająki małych do średnich rozmiarów[2], przy czym u kątnika większego dochodzić mogą do 18 mm długości ciała i około 100 mm rozpiętości odnóży[3][4]. Mają osiem oczu w dwóch poziomych rzędach po cztery. Stopy mają wyposażone w trzy pazurki i trichobotria o rozmiarach zwiększających się ku wierzchołkowi stopy[2][5]. Z wyjątkiem rodzaju Tamgrinia brak u nich siteczka przędnego[2]. Stożeczek u Ageleninae jest parzysty, zaś u Coelotinae go brak[2][5]. Przetchlinki tchawek leżą blisko kądziołków przędnych i często są trudno dostrzegalne[6][5]. Kądziołki tylnych par są dwuczłonowe, dłuższe niż przednich[6][5][2].

Biologia i występowanie

Rodzina kosmopolityczna, ale w Ameryce Południowej występują tylko 3 gatunki[7]. W Polsce stwierdzono 11[8] (zobacz: lejkowcowate Polski).

Sieci łowne tych pająków są poziome, płachtowate, na jednym z końców wyposażone w lejek, w którym przesiaduje pająk[9][6][2]. Budowane są m.in. wśród roślinności, skał, w jaskiniach i budynkach[2]. U rodzajów Agelena, Tegenaria czy Eratigena sieci osiągają dość pokaźne rozmiary[6], podczas gdy u Coelotinae są małe[5]. W ciasnych miejscach sieć może być bardziej lejkowata, a pod kamieniami wręcz rurkowata[6].

W rodzajach Tegeneria i Eratigena znaleźć można gatunki synantropijne. Niektóre z rodzaju Agelena należą do pająków społecznych[9].

Niemal wszystkie gatunki lejkowcowatych są niegroźne dla ludzi, choć ugryzienie kątnika wiejskiego (Eratigena agrestis) może być groźne z medycznego punktu widzenia i są dowody, że może wywoływać zmiany martwicze[10]. Jednak kwestia ta nadal podlega dyskusji[11].

Taksonomia

Rodzina ta wprowadzona została w 1837 roku przez C.L. Kocha jako Agelenides. W 1850 autor ten podzielił ją na 3 podrodziny: Eigentliche Trichterspinnen, Wanderspinnen i Wasserspinnen. W 1869 Thorell wprowadził podział na podrodziny: Amaurobiinae, Agaleninae i Argyronetinae. Simon w swoich pracach z przełomu XIX i XX wieku dzielił ją na 4 podrodziny: Nicodaminae, Cybaeinae, Hahniae i Ageleninae. Każda z nich ma obecnie status osobnej rodziny, a tym który pierwszy zawęził koncept lejkowcowatych do Ageleninae w sensie Simona, był w 1967 Lehtinen. Badania z XXI wieku wskazują również na zasadność zaliczania do lejkowcowatych podrodziny Coelotinae, choć bywała ona klasyfikowana w sidliszowatych. Ogólnie relacje filogenetyczne w obrębie lejkowcowatych pozostają jednak słabo poznane[2].

Według danych z początku 2017 do rodziny tej zalicza się 1223 opisanych gatunków z 74 rodzajów[12]:

Przypisy

  1. ↑ Agelenidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h A. Bolzern, D. Burckhardt, A. Hänggi. Phylogeny and taxonomy of European funnel-web spiders of the Tegenaria-Malthonica complex (Araneae: Agelenidae) based upon morphological and molecular data. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 168, s. 723–848, 2013. DOI: 10.1111/zoj.12040. 
  3. ↑ Heiko Bellmann: Przewodnik kieszonkowy: Pająki. Warszawa: Multico O. W., 1998.
  4. ↑ Species Eratigena atrica – Giant House Spider. [w:] BugGuide [on-line]. Iowa State University. [dostęp 2017-01-11].
  5. ↑ a b c d e Wang, Xin-Ping. A generic-level revision of the spider subfamily Coelotinae (Araneae, Amaurobiidae). „Bulletin of the AMNH”, s. 269, 2002. ISSN 0003-0090. 
  6. ↑ a b c d e Michael John Roberts: The Spiders of Great Britain and Ireland. Volume 1. Atypidae to Theridiosomatidae. Harley Books, 1985, s. 156.
  7. ↑ Martín J. Ramírez, Cristian Grismado, Theo Blick. Notes on the spider family Agelenidae in southern South America (Arachnida: Araneae). „Revista Ibérica de Aracnología”. 9, s. 179–118, 2004. ISSN 1576-9518. 
  8. ↑ Blick, T. et al. (2004).Checklist of the spiders of Central Europe. (Arachnida: Araneae). Version 1. Dezember 2004. (PDF).
  9. ↑ a b Marek Żabka: Rząd: pająki – Araneae. W: Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 1. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 97. ISBN 978-83-01-16568-0.
  10. ↑ Jerome Goddard: Physician’s Guide to Arthropods of Medical Importance, Sixth Edition. CRC Press, 3 grudnia 2012, s. 380–. ISBN 978-1-4398-5085-5. (ang.).
  11. ↑ M.M. Gaver-Wainwright, R.S. Zack, M.J. Foradori, L.C. Lavine. Misdiagnosis of spider bites: bacterial associates, mechanical pathogen transfer, and hemolytic potential of venom from the hobo spider, Tegenaria agrestis (Araneae: Agelenidae). „J Med Entomol”. 48 (2), s. 382–388, Mar 2011. PMID: 21485377. (ang.). 
  12. ↑ Norman I. Platnick: Agalenidae. [w:] World Spider Catalog Version 17.5 [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2017-01-10].
Rodziny pająków
Mesothelae
Opisthothelae
Ptaszniki
(Mygalomorphae)
Pająki wyższe
(Araneomorphae)

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!