PROFILBARU.COM

Lebiodka syryjska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	lebiodka
Gatunek	lebiodka syryjska
	Nazwa systematyczna
	Origanum syriacum L.; Sp. Pl. 590 1753
Synonimy
	Majorana syriaca (L.) Raf.;
	Majorana syriaca (L.) Raf.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lebiodka syryjska (Origanum syriacum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. Występuje w Azji Zachodniej (Cypr, półwysep Synaj, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja)^[4]. Rośnie na stepach, w lasach, zaroślach, w górach, w zbiorowiskach roślinnych typu makia i frygana^[5]. Identyfikowany jest z biblijnym hyzopem^[6].

Morfologia

Krzewinka o wysokości 35–60 cm. Łodyga czworoboczna, owłosiona, wzniesiona, zazwyczaj nierozgałęziona. Liście pojedyncze, niewielkie (do 2,5 cm długości), obficie owłosione i szarozielone. Kwiaty grzbieciste, niewielkie, obupłciowe, białe lub kremowe. Wsparte są szarozielonymi przysadkami i zebrane są w gęste niby-kłosy^[5]^[7]. Rośliny kwitną od kwietnia do września^[5].

Udział w kulturze

Wszyscy badacze roślin biblijnych są zgodni, że lebiodka syryjska to biblijny hyzop, którego Izraelici używali podczas pierwszej Paschy. Opisane to jest w Księdze Wyjścia (12,22): „Weźcie gałązkę hizopu i zanurzcie ją we krwi, która jest w naczyniu, i krwią z naczynia skropcie próg i oba odrzwia”. Rozpowszechniła się natomiast błędna opinia, że biblijny hyzop to roślina zwana hyzopem lekarskim (od hyzopu właśnie nadano jej nazwę). Stało się to za sprawą błędnego przetłumaczenia w Septuagincie hebrajskiego słowa esov (אזוב מצוי). O tym, że biblijnym hyzopem nie mógł być hyzop lekarski świadczy fakt, że nigdy nie występował on ani w Egipcie, ani na Ziemi Świętej^[6]. W pierwszej Księdze Królewskiej (5,13) jest werset dotyczący Salomona: "Rozprawiał też o drzewach; od cedrów na Libanie, aż do hizopu rosnącego na murze". Hyzop lekarski nigdy nie rośnie na murze, lebiodka syryjska – często. W Biblii słowo hyzop wymienione jest 12 razy^[5].
Hyzop wraz z cedrem używane były przez Izraelitów w ceremonialnym oczyszczaniu przez kapłanów z trądu, gdy stwierdzili oni, że chory wyzdrowiał (Księga Kapłańska 14,1-32). Cedr symbolizował dumę i pychę, hyzop poniżenie (jako roślinka, która rosła na kamienistych ścieżkach i każdy mógł ją zdeptać). Użycie tych dwu roślin do oczyszczenia miało oznaczać, że ozdrowiały z trądu nigdy więcej nie będzie już dumny jak cedr, lecz pokorny, jak hyzop^[6].
Hyzopu używano także do oczyszczania domów (Kpł 14,33-35) oraz zmywania win, zarówno w Starym Testamencie (Lb 19,6), jak i w Nowym Testamencie (Hbr 9,19)^[6].
Gałązki hyzopu nasycone octem podano do picia Jezusowi na krzyżu (Ewangelia Jana 19,29)^[5]. Silnie owłosione pędy lebiodki syryjskiej dobrze zatrzymują wodę, używane były jako kropidło^[6].
Obecnie lebiodki syryjskiej jako hyzopu nadal używają Samarytanie podczas ofiary paschalnej^[6].
Lebiodkę syryjską znaleziono w nagrobnych girlandach w wykopaliskach egipskich z okresu grecko-rzymskiego^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-11-20].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Flowers in Israel. [dostęp 2014-12-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
↑ Origanum syriacum. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2014-12-24].