Dosłowne znaczenie tybetańskiego słowa lama to „najwyższa matka”, czyli istota mająca tyle miłości do wszystkich istot, co matka do swego jedynego dziecka. Według innego tłumaczenia lama oznacza „najwyższą zasadę”.
W buddyzmie tybetańskim istnieje sukcesja duchowych nauczycieli trwająca od historycznego Buddy aż do czasów obecnych zwana liniami duchowego przekazu. Nauczycielem zostawał ten, kto od swojego nauczyciela otrzymał przekaz buddyjskich nauk i praktyk oraz je urzeczywistnił. Osiągnąwszy wysoki poziom rozwoju, na prośbę swojego mistrza sam stawał się lamą – mógł prowadzić innych do oświecenia.
W XIX wieku wielcy tybetańscy mistrzowie ruchu Rime – Dziamjang Czientse Łangpo i Jamgon Kongtrul Lodrö Thaye – rozwinęli intensywną metodę praktyki zwaną „trzyletnim odosobnieniem”. Była to skondensowana praktyka buddyjska trwająca trzy lata, trzy miesiące i trzy dni, dzięki której uczeń w tradycyjny sposób przyswajał główne nauki i praktyki linii przekazu[2]. Najczęściej nauczycielami zostawali mnisi, którzy ukończyli tę praktykę (lub jej jednoroczną skróconą wersję) i osiągnęli dzięki temu odpowiedni poziom rozwoju. W innych przypadkach lamą zostawali ludzie świeccy i jogini, którzy podążali za wskazówkami swoich duchowych mistrzów niezależnie od klasztornych systemów, a także rozpoznani reinkarnowanitulku. Pozostali mnisi, zarówno ci przebywający w świątyniach, jak i ci przebywający poza jej murami, nazywani są trapami, czyli uczniami. Znani są także lamowie zwani doubtubi, odpowiedzialni za ceremonie pogrzebowe i bezpieczne prowadzenie duszy podczas jej wędrówki w zaświatach[3].
Lama jest szczególnie ważny w buddyzmie Wadżrajany – bez niego nie można uzyskać dostępu do najgłębszych nauk i praktyk.
