Polska
śląskie
zawierciański
Łazy
160[2]
32
42-458[3]
SZA
0216740
Kuźnica Masłońska – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, w gminie Łazy.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Miejscowość znajduje się na wschodnim krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w Zagłębiu Dąbrowskim, będącym historyczną częścią zachodniej Małopolski, nad rzeką Czarną Przemszą. Położenie na terenie Konurbacji Górnośląskiej oraz bliskość Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii i miasta Zawiercie powodują, że wieś stała się atrakcyjnym miejscem do życia. Przez miejscowość przebiega obwodnica Zawiercia w ciągu DK 78 wraz z węzłem drogowym Kuźnica - zjazd do miasta i w kierunku Dąbrowy Górniczej. Dzięki trasie szybkiego ruchu z Kuźnicy Masłońskiej można szybko dojechać do centrum aglomeracji. W grudniu 2023 w bezpośrednim sąsiedztwie otwarto przystanek kolejowy Zawiercie Kądzielów obsługujący linię 182 Zawiercie - Tarnowskie Góry przez Port Lotniczy Katowice Pyrzowice[4]. Miejscowość jest objęta komunikacją miejską - linia 261 Zawiercie Dworzec PKP - Chruszczobród Piaski. Kuźnica Masłońska leży w dolinie Czarnej Przemszy, a rzeka przepływa przez centrum wsi.
Wieś występowała pod nazwami: Kuźniczka Masłomiącka, Kuźnica Masłomiącka, Kuźnica Masłoniowa, Kuźniczka Masłonowa, Masłonica oraz Dąbrowica.
W 1595 roku wieś Dąbrowica położona w powiecie lelowskim województwa krakowskiego była własnością wojewody krakowskiego Mikołaja Firleja[5].
W 1791 roku były tu 2 młyny, browar, 13 domów w których zamieszkiwało 81 ludzi (w tym 39 kobiet). W drugiej połowie XIX w. wieś liczyła 15 gospodarstw i 96 mieszkańców.
W okolicznych lasach zachowały się pozostałości po górnictwie węgla brunatnego (m.in. kopalni "Kamila" i "Ludwika").
W drugiej połowie marca 1863 r. w rejonie Zagłębia Dąbrowskiego walczył oddział płk. Teodora Cieszkowskiego, który pomiędzy Łazami a Zawierciem zniszczył trzy mosty kolejowe, pozrywał linię telegraficzną i uszkodził tory. Zostały wysłane za nim kolumny wojsk rosyjskich z Częstochowy pod dowództwem mjr. Leo, z Olkusza prowadził kolumnę ks. Szachowski, dodatkowo na Cieszkowskiego wyruszyła z Częstochowy następna kolumna wojsk pod dowództwem ks. Bagrationa. W dniu 22 marca oddziały mjr. Leo napotkały pod Kuźnicą Masłońską założony przez Cieszkowskiego obóz. Powstańcy byli w trakcie gotowania jedzenia. Cieszkowski ze stratami wycofał się w kierunku Siewierza. Na placu boju w Kuźnicy Masłońskiej poległo dziewięciu jego kompanów. Pierwotna Mogiła poległych w potyczce znajdowała się na terenie obecnych torów kolejowych. Podczas rozbudowy torowisk w latach 70 XX wieku wystąpiła konieczność jej przeniesienia w inne miejsce. Przeprowadzono ekshumacje przenosząc szczątki do Zawiercia, tworząc także symboliczną mogiłę przy czerwonym szlaku Szwajcarii Zagłębiowskiej w Łazach[6].
Wykaz ulic - Brzozowa, Leśna, Piaskowa, Słoneczna, Topolowa, Zawierciańska, Zwycięstwa.