Książnice Wielkie

Książnice Wielkie

wieś
Panorama wsi z widokiem na kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	proszowicki
Gmina	Koszyce
Liczba ludności (2022)	388[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	32-130[3]
Tablice rejestracyjne	KPR
SIMC	0244660
Położenie na mapie gminy Koszyce Książnice Wielkie
Położenie na mapie Polski Książnice Wielkie
Położenie na mapie województwa małopolskiego Książnice Wielkie
Położenie na mapie powiatu proszowickiego Książnice Wielkie
50°09′54″N 20°31′45″E[1]

Książnice Wielkie – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Koszyce.

Podział

Integralne części wsi Książnice Wielkie^[4]^[5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0244676	Doły	część wsi
0244682	Parcela Dolna	część wsi
0244699	Parcela Górna	część wsi
0244707	Przedmieście	część wsi
0244713	Stara Wieś	część wsi

Historia i opis wsi

Pierwsze wzmianki o wsi i parafii książnickiej pochodzą z XII wieku. W kościele parafialnym w Książnicach Wielkich pod wezwaniem WNMP znajduje się zabytkowy gotycki ołtarz wykonany prawdopodobnie przez uczniów Wita Stwosza przy udziale samego mistrza. Jest on miniaturą ołtarza w Kościele Mariackim w Krakowie. Nieopodal Książnic Wielkich płynie jeden z dopływów Wisły – Szreniawa. Miejscowość słynie z uprawy wysokiej jakości tytoniu papierosowego. Dzięki znakomitym warunkom glebowym wieś posiada świetnie rozwinięte rolnictwo.

W Królestwie Polskim istniała gmina Książnice Wielkie. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Książnice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Archeologia

Początki osadnictwa na terenie Książnic Wielkich sięgają 6000 lat p.n.e. Dowodzą tego prowadzone na szeroką skalę w okresie międzywojennym wykopaliska archeologiczne. Odkryto wtedy cmentarzysko użytkowane przez członków dwóch kultur neolitycznych (kultura ceramiki sznurowej oraz kultura pucharów lejkowatych). Na cmentarzysku odnaleziono m.in. groby niszowe^[6].

Zabytki

• Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP – został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7].

Urodzeni w Książnicach Wielkich

• Jan Gurda – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy kielecki w latach 1972–1993.
• Kazimierz Gurda – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach w latach 1998–2005, biskup pomocniczy kielecki w latach 2005–2014, biskup diecezjalny siedlecki od 2014.
• Henryk Kupiszewski – polski znawca prawa rzymskiego, filozof i moralista, dyplomata.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64205
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 630 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
6. Teresa Węgrzynowicz, Jacek Miśkiewicz, Wędrówki po wykopaliskach. Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1972.
7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

Linki zewnętrzne

• Andrzej Solarz: Kościół parafialny w Książnicach Wielkich pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Internetowy Kurier Proszowski, 2008-12-12. [dostęp 2019-01-13].
• Książnice 1) Wielkie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 827 .