Krzysztof Stanowski (działacz społeczny)

Krzysztof Stanowski

Krzysztof Stanowski podczas konferencji w Odessie (2018)
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1959 Lublin
Stopień harcerski	harcerz Rzeczypospolitej
Stopień instruktorski	harcmistrz
Data przyrzeczenia harcerskiego	1973
Organizacja harcerska	ZHP, NRH, ZHR
Naczelnik Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej
Okres sprawowania	od 2 kwietnia 1989 do 30 listopada 1990
Następca	Tomasz Maracewicz
Prezes Fundacji Edukacja dla Demokracji
Okres sprawowania	od 2001 do 2010
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej
Okres sprawowania	od 26 listopada 2007 do 9 kwietnia 2010
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Okres sprawowania	od 15 września 2010 do 12 stycznia 2012
Odznaczenia

Krzysztof Piotr Stanowski (ur. 12 kwietnia 1959 w Lublinie) – polski działacz społeczny, instruktor harcerski, urzędnik państwowy i samorządowy, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, więzień polityczny.

W latach 1989–1990 pierwszy naczelnik Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, w latach 2007–2010 podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, w latach 2010–2012 podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w latach 2012–2017 prezes zarządu Fundacji Solidarności Międzynarodowej, od 2017 dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej w Lublinie.

Życiorys

Syn Adama Stanowskiego. Ukończył studia z zakresu historii na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Do harcerstwa przystąpił się w połowie lat 70. Był drużynowym w Szczepie Drużyn ZHP Nieprzetartego Szlaku „Zawisza” w Lublinie. Współtwórca i członek władz Niezależnego Ruchu Harcerskiego.

Po wprowadzeniu stanu wojennego działacz podziemnych struktur NSZZ „Solidarność”^[1], w latach 1982–1984 członek Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej w Regionie Środkowo-Wschodnim związku^[2]. Był redaktorem Niezależnego Wydawnictwa Harcerskiego oraz redaktorem naczelnym czasopisma „Bratnie Słowo”^[3]. Z powodów politycznych represjonowany i zatrzymywany. W styczniu 1984 tymczasowo aresztowany za prowadzoną niejawną działalność związkową, zwolniony został w lipcu tegoż roku na mocy amnestii^[1][4].

Od października 1988 przewodniczył Komisji Porozumiewawczej Niezależnych Środowisk i Organizacji Harcerskich. Współzałożyciel Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, w latach 1989–1990 pierwszy naczelnik ZHR, a następnie sekretarz generalny tej organizacji^[2][5].

Od 1989 związany z Fundacją „Edukacja dla Demokracji”, w latach 2001–2007 zajmował stanowisko jej prezesa. Jest autorem programów szkoleniowych i publikacji poświęconych edukacji obywatelskiej i pracy organizacji pozarządowych. Przeprowadził kilkaset warsztatów i seminariów na terenie Polski oraz Europy Wschodniej, Zakaukazia i Azji Centralnej. Współtworzył Grupę Zagranica, stanowiącą porozumienie polskich organizacji pozarządowych działających poza granicami kraju. Był inicjatorem i współtwórcą Education for Democracy International Network, międzynarodowej sieci niezależnych organizacji obywatelskich działających w sferze edukacji obywatelskiej w krajach Europy Wschodniej i Azji Centralnej. Do listopada 2007 był wiceprzewodniczącym komitetu sterującego World Movement for Democracy. Od 1999 członek polskiego oddziału organizacji Ashoka^[6].

Od 26 listopada 2007 do 9 kwietnia 2010 zajmował stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. W latach 2008–2010 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży^[7]. Koordynator Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji 2009 w Polsce^[8]. 15 września 2010 został przez premiera Donalda Tuska powołany na podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, przejmując obowiązki Pawła Wojciechowskiego. Powierzono mu odpowiedzialność w MSZ m.in. za współpracę rozwojową^[9]. Współtworzył projekt przyjętej w 2011 ustawy o współpracy rozwojowej^[10][11]. Sygnatariusz porozumienia międzysektorowego o edukacji globalnej^[12], współinicjator utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji^[13]. 12 stycznia 2012 został odwołany ze stanowiska w MSZ^[14].

W latach 2012–2017 pełnił funkcję prezesa zarządu Fundacji Solidarności Międzynarodowej. Od 2013 współorganizator polskiej pomocy dla Ukrainy, m.in. wsparcia dla służb medycznych Euromajdanu, niezależnych mediów i uchodźców wewnętrznych^[15]. Autor i inicjator licznych apeli na rzecz solidarności z Ukrainą. W 2014 współzałożyciel i członek Komitetu Obywatelskiego Solidarności z Ukrainą (KOSzU)^[16], w 2022 został jego sekretarzem generalnym^[17]. Od 2017 członek Grupy Polsko-Ukraińskiego Dialogu^[18], był też członkiem Polsko-Ukraińskiego Forum Partnerstwa. Współtwórca akcji „Płomień Braterstwa” Programowego Ruchu Odkrywców ZHP oraz ukraińskiej organizacji skautowej Płast^[19].

W 2017 objął stanowisko dyrektora Centrum Współpracy Międzynarodowej Urzędu Miasta Lublin^[20].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2006^[21]
• Krzyż Wolności i Solidarności – 2020^[22]
• Order Gwiazdy Polarnej, Mongolia – 2012^[23]
• Krzyż Kawalerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”, Litwa – 2019^[24]
• Medal Wolności, Mongolia – 2005
• Odznaka Honorowa „Bene Merito” – 2013^[25]
• Odznaka „Za pomoc wojsku”, Ukraina – 2022^[26][27]
• Krzyż Honorowy ZHR – 2010
• Nagroda Polcul Foundation (dwukrotnie)^[28]
• Tytuł zasłużonego nauczyciela nadany w Mongolii – 2003

Wybrane publikacje

• Podstawy procedury parlamentarnej (dla organizacji pozarządowych), 1996 (w językach polskim, rosyjskim, białoruskim, mongolskim, ukraińskim, azerskim).
• Organizujemy zjazd: poradnik dla organizacji pozarządowych, 1996^[29] (w językach polskim, rosyjskim, ukraińskim, białoruskim, mongolskim).
• Struktura organizacji demokratycznych, 1993 (w języku polskim, białoruskim, azerskim, mongolskim).
• Samorządy uczniowskie: poradnik dla praktyków (red.), 1996^[30] (w językach polskim, białoruskim, rosyjskim, ukraińskim, mongolskim).
• Z kart historii współpracy polskich organizacji pozarządowych w III RP a partnerami zagranicznymi, [w:] Grażyna Czubek (red.), 2002.
• Education for Democracy Foundation (współautor z Andrzejem Janowskim), [w:] Tolerancje Matters. International Educational Approaches, Bartelsmann Foundation Publisher, 2003.
• Wieża Babel, czyli jak dogadać się z uczestnikami warsztatu, [w:] The Power of Language. An activity guide for facilitators, 2001.
• Teaching Democracy in Post Comunist Countries, „Journal of Democracy”, 1998.
• How to Win Democracy, „New Eastern Europe”, 2012.

Przypisy

1. Krzysztof Stanowski, Encyklopedia Solidarności [zarchiwizowane 2020-07-14] .
2. Krzysztof Stanowski [online], teatrnn.pl [dostęp 2020-07-14] .
3. Krzysztof Stanowski [online], ipn.gov.pl [dostęp 2024-08-02] .
4. Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych” [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2020-07-14] .
5. EwaE. Borkowska-Pastwa EwaE., RenataR. Adrian-Cieślak RenataR., UrszulaU. Kret UrszulaU., Starszyzna Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej 1989–2022, Warszawa: Wydawnictwo ZHR, 2023, ISBN 978-83-87899-32-5 . Brak numerów stron w książce
6. Krzysztof Stanowski [online], Ashoka [dostęp 2019-12-07]  (ang.).
7. KatarzynaK. Tyczka KatarzynaK., Rada Organizacji „Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży” podsumowała rok 2008 [online], ngo.pl, 31 marca 2009 [dostęp 2019-12-27] .
8. EwaE. Kolasińska EwaE., AgnieszkaA. Pietrzak AgnieszkaA., JagodaJ. Janiszewska JagodaJ. (red.), Europejski Rok Kreatywności i Innowacji 2009 w Polsce RAPORT, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, 2010, ISBN 978-83-60058-82-4 [dostęp 2020-07-14] . Brak numerów stron w książce
9. Krzysztof Stanowski nowym wiceministrem spraw zagranicznych [online], wprost.pl, 21 września 2010 [dostęp 2020-07-14] .
10. ElżbietaE. Drążkiewicz ElżbietaE., Institutionalised Dreams: The Art of Managing Foreign Aid, Nowy Jork-Oksford: Berghan Books, 2020, s. 54, ISBN 978-1-78920-553-4  (ang.).
11. Biuletyn nr: 5437/VI: Komisja Spraw Zagranicznych [online], sejm.gov.pl, 29 lipca 2011 [dostęp 2020-07-14] .
12. MonikaM. Matus MonikaM. (red.), Raport Polska współpraca rozwojowa 2011, Warszawa: Grupa Zagranica, 2012, s. 37 [zarchiwizowane 2020-07-14] .
13. BeataB. Przybylska-Maszner BeataB., Europejski Fundusz na rzecz Demokracji – założenia, możliwości, wyzwania, „Rocznik Europeistyczny” (2), 2016 [dostęp 2020-08-27] . Brak numerów stron w czasopiśmie
14. Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz Podsekretarzem Stanu w MSZ, msz.gov.pl, 18 stycznia 2012 [zarchiwizowane 2012-11-02] .
15. Spotkanie małżonek prezydentów z organizacjami wspierającymi Ukrainę [online], prezydent.pl, 17 grudnia 2014 [dostęp 2020-07-14] .
16. Komitet Obywatelski Solidarności z Ukrainą (KOSzU), KOSzU [zarchiwizowane 2014-03-06] .
17. Kontakt: Komitet Obywatelski Solidarności z Ukrainą (KOSzU), solidarnosczukraina.pl [zarchiwizowane 2022-03-18] .
18. Oświadczenie polskich członków Grupy Polsko-Ukraińskiego Dialogu, new.org.pl, 8 lutego 2018 [zarchiwizowane 2020-08-11] .
19. PawełP. Krysiak PawełP., Polacy i Ukraińcy razem. Pielęgnujmy ten Cud nad Wisłą. Rozmowa z Krzysztofem Stanowskim [online], wyborcza.pl, 19 sierpnia 2017 [dostęp 2019-12-07] .
20. Biuro – Centrum Współpracy Międzynarodowej, lublin.eu [zarchiwizowane 2019-12-07] .
21. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 2006 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2006 r. nr 43, poz. 460).
22. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 lipca 2020 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2020 r. poz. 835).
23. Prezydent Mongolii odznaczył liderów polskich organizacji pozarządowych [online], ngo.pl, 22 stycznia 2013 [dostęp 2013-07-01] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-01] .
24. Wysokie odznaczenia Państwa Litewskiego dla polskich polityków [online], wilnoteka.pl, 22 lutego 2019 [dostęp 2019-12-06] .
25. Osoby odznaczone i wyróżnione podczas Dnia Służby Zagranicznej 2013, msz.gov.pl, 15 listopada 2013 [zarchiwizowane 2013-12-02] .
26. NatalijaN. Korkosz NatalijaN., Волонтери «Рівне Разом» вручили меру Любліна нагрудний знак від Залужного [online], 7dniv.rv.ua, 29 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-28]  (ukr.).
27. Wręczenie odznaczeń zasłużonym za pomoc Ukrainie [online], lublin.eu, 28 grudnia 2022 [dostęp 2023-01-28] .
28. Lista Laureatów od 1990 [online], polcul.pl [dostęp 2021-06-16] .
29. KrzysztofK. Stanowski KrzysztofK., Organizujemy zjazd: poradnik dla organizacji pozarządowych, Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, 1996, ISBN 978-83-86304-38-7, OCLC 751242797 [dostęp 2021-06-16] . Brak numerów stron w książce
30. KrzysztofK. Stanowski KrzysztofK. (red.), Samorządy uczniowskie: poradnik dla praktyków, AnnaA. Bentyn (oprac.), Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, 1996, ISBN 978-83-86304-33-2, OCLC 835586180 [dostęp 2021-06-16] . Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Krzysztof Stanowski [online], teatrnn.pl [dostęp 2020-07-14] .
• Krzysztof Stanowski, Encyklopedia Solidarności [zarchiwizowane 2020-07-14] .

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000111574112
• VIAF: 162244547
• LCCN: n2020040478
• PLWABN: 9810701191305606
• NUKAT: n98024222