Krkonošské rozsochy

Zadní planina - najwyższy szczyt Krkonošskich rozsoch

Krkonošské rozsochy, Grzbiety południowe – system grzbietów w południowych Karkonoszach, w Sudetach Zachodnich, w północnych Czechach i fragmentarycznie w południowo-zachodniej Polsce (województwo dolnośląskie).

Położenie

Krkonošské rozsochy stanowią południową część Karkonoszy. Zajmują prawie połowę ich powierzchni. Dzielą się na mniejsze jednostki. Są to, od zachodu:

• Vilémovská hornatina,
• Vlčí hřbet,
• Žalský hřbet,
• Černohorská hornatina,
• Růžohorská hornatina,
• Grzbiet Lasocki,
• Rýchory.

Wszystkie te grzbiety, poza Lasockim, leżą całkowicie w Czechach.

Krkonošské rozsochy na północy graniczą, od zachodu, z Czeskim Grzbietem, Czarnym Grzbietem i Kowarskim Grzbietem, na zachodzie z Górami Izerskimi, na południu z Podgórzem Karkonoskim i na wschodzie z Broumovską vrchoviną^[1].

Opis

Grzbiety ciągną się ogólnie w kierunku południkowym. Vilémovská hornatina, Vlčí hřbet, Žalský hřbet i Černohorská hornatina łączą się z Czeskim Grzbietem, Růžohorská hornatina odchodzi od Czarnego Grzbietu (Śnieżki), a Lasocki Grzbiet od Kowarskiego Grzbietu. Oddzielają je głębokie doliny rzeczne - Łaby i jej dopływów: Izery, Jizerki, Úpy i Male Úpy. W dolinach tych znajduje się wiele karkonoskich miejscowości.

Budowa geologiczna

Krkonošské rozsochy zbudowane są ze skał metamorficznych wschodniej osłony granitu karkonoskiego oraz metamorfiku południowych Karkonoszy – głównie gnejsów i łupków łyszczykowych, podrzędnie amfibolitów, zieleńców, łupków serycytowych, łupków chlorytowych, łupków łyszczykowych z granatami, fyllitów serycytowo-chlorytowych, fyllitów grafitowych, łupków kwarcowych, kwarcytów, łupków grafitowych, wapieni krystalicznych, erlanów i innych. Wiek tych skał określa się jako neoproterozoik oraz niższy paleozoik.

Wody

Znakomita większość terenu należy do zlewiska Morza Północnego. Zachodnia część leży w dorzeczu Izery, środkowa Łaby, a wschodnia - Úpy. Jedynie wschodnie zbocza Lasockiego Grzbietu są odwadniane przez Bóbr, a północno-zachodnie przez Jedlicę, dopływ Łomnicy, która wpada do Bobru. Te fragmenty należą do zlewiska Morza Bałtyckiego.

Ochrona przyrody

Prawie cała czeska część Południowych Grzbietów położona jest na obszarze czeskiego Karkonoskiego Parku Narodowego (czes. Krkonošský národní park, KRNAP), a reszta w jego otulinie. Polska część {północne i wschodnie zbocza Lasockiego Grzbietu} nie są specjalnie chronione.

Przypisy

1. Břetislav Balatka, Jan Kalvoda - Geomorfologické členění reliéfu Čech, Kartografie Praha, 2006, ISBN 80-7011-913-6

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 3 Karkonosze, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa – Kraków 1993, ISBN 83-7005-168-5
• B. Sýkora i in., Krkonošský národní park, Státní zemědělské nakladatelství, 1983, 07-038-83
• Mapa turystyczna Karkonosze polskie i czeskie 1:25 000, Wydawnictwo "Plan", Jelenia Góra, ISBN 83-88049-26-7
• Krkonoše-západ. turistická a lyžařská mapa 1:25 000, Nakladelství ROSY, 1995, 80-85510-28-6
• Krkonoše-východ. turistická a lyžařská mapa 1:25 000, Nakladelství ROSY, 1995, 80-85510-29-4