Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach

Kościół Świętych Apostołów
Piotra i Pawła w Katowicach
Zabytek: nr rej.
- A/1483/92 z 11 sierpnia 1992 (woj. katowickie)
- A/1041/22 z 16 września 2022 (woj. śląskie)[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Fasada świątyni (2020)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

ul. Mikołowska 34

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach

Wezwanie

Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Wspomnienie liturgiczne

Świętych Apostołów Piotra i Pawła

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „kościół śś. ap. Piotra i Pawła”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „kościół śś. ap. Piotra i Pawła”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „kościół śś. ap. Piotra i Pawła”
Ziemia50°15′11,5″N 19°00′36,8″E/50,253194 19,010222

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicachrzymskokatolicki kościół w Katowicach, położony przy ulicy Mikołowskiej 34 na terenie dzielnicy Śródmieście. Wzniesiony został w latach 1898–1902 w stylu neogotyckim według projektu Josepha Ebersa. W latach 1922–1925 pełnił funkcję prokatedry Administracji Apostolskiej na Górnym Śląsku, w latach 1925–1957 diecezji katowickiej.

Historia

Kościół śś. ap. Piotra i Pawła na zdjęciu wydanym w 1904 roku
Kościół śś. ap. Piotra i Pawła prawdopodobnie w okresie międzywojennym; widok od południowego zachodu

W II połowie XIX wieku Katowice były jedną z najszybciej rozwijających się miejscowości na Górnym Śląsku. Po dwudziestu latach od konsekracji w 1870 roku katowickiego kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny okazało się, że liczba parafian parafii Mariackiej stale wzrastała i dlatego powstała potrzeba podziału parafii. Zdecydowano o budowie nowego kościoła w południowej części ówczesnych Katowic[2].

W 1892 roku zarząd kościelny przy kościele Mariackim podjął decyzję o zakupie gruntu od rolnika Adamca. Szczególnie zainteresowanym budową nowego kościoła był proboszcz parafii Mariackiej ks. Viktor Schmidt. Przy wyborze koncepcji architektonicznej kościoła wahano się między stylem neoromańskim a neogotykiem. Biskup wrocławski Georg Kopp obiecał dotację w wysokości 20 tys. marek oraz zadecydował, że nowy kościół ma powstać w stylu neogotyckim. Polecił wykonanie projektu budowniczemu diecezjalnemu Josephowi Ebersowi z Wrocławia. Budowę kościoła rozpoczęto 1 maja 1898 roku, a kamień węgielny poświęcono 18 września tego samego roku. Cegły dostarczała cegielnia Pollan, kamienie piaskowe kamieniołom Karola Pokornego, a dachówki pochodziły z Niemodlina[3].

W czasie budowy świątyni zakupiono pięć nowych dzwonów wykonanych przez firmę F. Otto(inne języki) z Hemelingen, które poświęcono 8 września 1901 roku. Dzień później wciągnięto je na wieżę. W kwietniu 1902 roku w świątyni zainstalowano organy[3], które wykonał Ernst Kurzer z Gliwic[4]. Kościół wyposażono też w neogotycki ołtarz główny wykonany z francuskiego piaskowca, ze zdobionym złotym tabernakulum. Wykonano także cztery boczne ołtarze[3].

27 kwietnia 1902 roku biskup wrocławski kard. Georg Kopp poświęcił nową katowicką świątynię, a jeszcze w tym samym roku powołano przy nim kurację, której kuratusem mianowano ks. Jana Globisza[3].

W latach 1913–1931 kościół pełnił funkcję świątyni garnizonowej. W 1917 roku skonfiskowano dzwony Paweł i Leon, a nowe ufundowano w 1921 roku[3].

W 1922 roku, po włączeniu części Górnego Śląska do Polski, kościół został mianowany prokatedrą Administracji Apostolskiej na Górnym Śląsku[5], a 11 listopada 1925 roku na mocy bulli papieskiej kościół św. Piotra i Pawła stał się kościołem katedralnym diecezji katowickiej[6]. 3 stycznia 1926 roku konsekrowano tutaj pierwszego biskupa – Augusta Hlonda[3].

W czasie II wojny światowej skonfiskowano dwa z pięciu kościelnych dzwonów, a w 1943 roku firma Berschdorf z Nysy przeprowadziła remont organów[3]. Na początku lutego 1945 roku w katedrze śś. ap. Piotra i Pawła odbyły się uroczystości powitania wojsk polskich w Katowicach, w której wzięli udział m.in. późniejszy wojewoda katowicki Jerzy Ziętek, pomniejszy przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki oraz biskup pomocniczy katowicki Juliusz Bieniek[7].

1 sierpnia 1957 roku prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wydał dekret przenoszący prawa kościoła katedralnego z kościoła pw. śś. ap. Piotra i Pawła na kościół pw. Chrystusa Króla[7].

W 1967 roku wskutek burzy częściowemu uszkodzeniu uległa wieża kościoła. Zniszczony został m.in. oryginalny żeliwny krzyż[8], który wpadł do wnętrza świątyni uszkadzając m.in. organy[9].

11 sierpnia 1992 roku kościół wpisano do rejestru zabytków nieruchomych, a 10 października 1997 roku odsłonięto tablicę upamiętniającą 75. rocznicę pierwszej sesji Sejmu Śląskiego poprzedzoną mszą św. w tutejszej świątyni. W 1998 roku wyremontowano dach kościoła, natomiast w latach 2001–2002 renowacji poddano wieżę, a także zamontowano wieńczący budynek krzyż wzorowany na krzyżu z wieży z sygnaturką. W 2003 roku wyczyszczono wątki ceglane, rok później dokonano renowacji wnętrz kościoła, w latach 2005–2006 przeprowadzono remont elewacji zewnętrznych[7].

Architektura

Architektura zewnętrzna

Weście do pseudoobejścia (2021)
Nawa główna i prezbiterium (2008)

Kościół pw. śś. ap. Piotra i Pawła w Katowicach to obiekt murowany z cegły, z okładziną klinkierową[5], wybudowany na planie krzyża łacińskiego. Wzniesiony został w stylu neogotyckim, posiada pseudobazylikowy korpus z halowym wnętrzem i transeptem oraz nawy boczne. Posiada też pięcioboczne prezbiterium i dwie zakrystie. Korpus kościoła nakryty jest dachami dwuspadowymi i trójspadowymi krytymi dachówką[4].

Świątynia posiada jedną czworoboczną wieżę umieszczoną na osi głównej nawy, nakrytą wielobocznym ostrosłupowym hełmem. Jej łączna wysokość wynosi 86 m. Dodatkowa wieżyczka na sygnaturce znajduje się nad prezbiterium[4].

Drzwi wejściowe do kościoła się drewniane, płycinowe, z nadświetlem ostrołukowym[5]. Nad portalem głównym w ceglanym rozglifieniu znajduje się okno z ceglanym maswerkiem. W trzeciej kondygnacji znajduje się rozeta z ceglanym maswerkiem, a w czwartej okno w ceglanym rozglifieniu[10]. Na bocznych elewacjach świątyni, nad dużymi oknami ostrołukowymi z witrażami umieszczono małe okrągłe otwory[4].

Architektura wnętrz i wyposażenie

Wnętrze kościoła stanowi trójnawową pięcioprzęsłową trójnawową halę[11][5] z transeptem[12] krytą sklepieniem krzyżowo-żebrowymi[4], natomiast prezbiterium zamknięte jest pięciobocznie z pseudoobejściem[12]. Nawy zostały wyraźnie zaakcentowane filarami[4].

W prezbiterium i nawach umieszczono witraże przedstawiające postacie św. Piotra i św. Pawła, Rodzinę Świętą, Matkę Boską Bolesną oraz postać Jezusa – przyjaciela dzieci. Wykonała je raciborska firma Lazar[4].

Zachowała się neoromańska chrzcielnica z 1903 roku powstała w warsztacie Heinricha Mrowietza, a także figury śś. Piotra i Pawła z pierwotnego ołtarza głównego, które znajdują się w kruchcie pod wieżą[4]. W świątyni zainstalowane są organy wykonane w 1973 roku w firmie Bronisława Cepki z Popowa. Mają one 48 głosów[9].

W bocznej kaplicy kościoła znajdują groby: bp. Teofila Bromboszcza, abp. Szczepana Wesołego i ks. Filipa Bednorza[7].

Otoczenie

Budynek plebanii w sąsiedztwie kościoła śś. ap. Piotra i Pawła (2021)

Kościół pw. śś. ap. Piotra i Pawła położony jest przy ulicy Mikołowskiej 34[4] w Katowicach, na terenie dzielnicy Środmieście[13].

Orientowany jest w niewielkim odchyleniem osi na południe i otoczony jest ogrodzeniem oraz zielenią. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się plebania, dom katechetyczny oraz droga łącząca ulicę Mikołowską z ulicą J. Kilińskiego – fragment ulicy H. Jordana[5].

Budynek plebanii położony przy ulicy Mikołowskiej 32 został wzniesiony w latach 1899–1900, a zaprojektowany został podobnie jak kościół przez Josepha Ebersa. Wraz z kuchnią i kredensem posiada 21 izb, a na ścianie szczytowej zachował się mozaikowy obraz Matki Boskiej[12].

W 1913 roku na placu przed kościołem odsłonięto rzeźbę Piety wykonaną ze sztucznego kamienia. Ufundowali ją Johann Adamietz i Peter Kubiński[8].

W sąsiedztwie plebanii i świątyni pomiędzy 1914 a 1916 rokiem powstał budynek Katolickiego Domu Związkowego projektu Alberta Köhlera. W latach międzywojennych odbywały się tutaj zjazdy partii politycznych, w tym doroczne spotkania Stronnictwa Chrześcijański-Demokratycznego, w których brał udział m.in. Wojciech Korfanty. W domu tym mieszkały także siostry służebniczki[14].

Galeria

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2024-07-04].
  2. Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 76.
  3. a b c d e f g Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 74.
  4. a b c d e f g h i Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 73.
  5. a b c d e Błahut i Łabuz 1988 ↓, s. 2.
  6. Parafia św. apostołów Piotra i Pawła w Katowicach, Historia [online], www.piotripawel.wiara.org.pl [dostęp 2024-07-05] (pol.).
  7. a b c d Bulsa, Grzegorek i Witaszczyk 2013 ↓, s. 75.
  8. a b Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 81.
  9. a b Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 84.
  10. Błahut i Łabuz 1988 ↓, s. 5.
  11. Kozina 2012 ↓, s. 30.
  12. a b c Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 80.
  13. Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2024-07-05]. (pol.).
  14. Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 83.

Bibliografia

Read other articles:

Годы 1794 · 1795 · 1796 · 1797 — 1798 — 1799 · 1800 · 1801 · 1802 Десятилетия 1770-е · 1780-е — 1790-е — 1800-е · 1810-е Века XVII век — XVIII век — XIX век 2-е тысячелетие XVI век — XVII век — XVIII век — XIX век — XX век 1690-е 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700-е 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710-е 1710 1711 1712 17...

 

Gunung Kisokoma木曽駒ヶ岳Gunung Kisokoma dilihat dari Gunung UtsugiTitik tertinggiKetinggian2.956 m (9.698 ft)[1]Puncak1.751 m (5.745 ft)[1]Koordinat35°47′21″N 137°48′12″E / 35.78917°N 137.80333°E / 35.78917; 137.80333Koordinat: 35°47′21″N 137°48′12″E / 35.78917°N 137.80333°E / 35.78917; 137.80333 [1]GeografiGunung KisokomaJapanLetakDistrik Kiso dan Kamiina, Prefektur...

 

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) حارة بستان  - حارة -  تقسيم إداري البلد  اليمن المحافظة محافظة صنعاء المديرية مديرية السبعين ا

2013 Doctor Who episode239 – The Name of the DoctorDoctor Who episodeOfficial posterCastDoctor Matt Smith – Eleventh Doctor Companion Jenna-Louise Coleman – Clara Oswald Others Alex Kingston – River Song Richard E. Grant – The Great Intelligence Neve McIntosh – Madame Vastra Catrin Stewart – Jenny Flint Dan Starkey – Strax Eve de Leon Allen – Angie Kassius Carey Johnson – Artie Nasi Voustsas – Andro David Avery – Fabian Michael Jenn – Clarence Rab Affleck –...

 

2007 greatest hits album by Sara EvansGreatest HitsGreatest hits album by Sara EvansReleasedOctober 9, 2007Recorded1998-2007GenreCountryLength58:04LabelRCA NashvilleProducerVariousSara Evans chronology The Video Collection(2006) Greatest Hits(2007) Stronger(2011) Singles from Greatest Hits As IfReleased: June 1, 2007 Some Things Never ChangeReleased: February 2, 2008 Love You with All My HeartReleased: June 23, 2008 Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllMusic[1] Grea...

 

Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Abril de 2021) Porta Romana em Siena Porta Romana é um dos portais das muralhas medievais de Siena. Ele está localizado na Via Cassia em Siena, região da Toscana, Itália. O portão sai perto da Basílica de San Clemente e leva ao sul d...

?Сункус етруський Охоронний статус Найменший ризик (МСОП 3.1) Біологічна класифікація Домен: Еукаріоти (Eukaryota) Царство: Тварини (Animalia) Тип: Хордові (Chordata) Інфратип: Хребетні (Vertebrata) Клас: Ссавці (Mammalia) Ряд: Комахоїдні (Insectivora) Родина: Мідицеві (Soricidae) Рід: Сункус (Suncus) Вид: Сункус

 

Perempuan Gorontalo menggunakan baju adat Wolimomo saat akad nikah Wolimomo adalah pakaian tradisional perempuan suku Gorontalo dari Pulau Sulawesi, Indonesia.[1] Wolimomo merupakan salah satu pakaian adat kebesaran suku Gorontalo yang wajib digunakan pada berbagai upacara adat, salah satunya pada saat akad nikah. Pada tahun 2013, Wolimomo ditetapkan oleh Pemerintah Indonesia melalui Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan sebagai Warisan Budaya Takbenda Indonesia yang berasal dari Goro...

 

Ishita DuttaDutta di Klub di Andheri, 2018Lahir26 Agustus 1990 (umur 33)Jamshedpur, Bihar, IndiaKebangsaanIndianPekerjaanaktrisTahun aktif2011–sekarangSuami/istriVatsal Sheth ​(m. 2017)​ Ishita Dutta (lahir 26 Agustus 1990) adalah seorang aktris film dan televisi India, yang dikenal karena perannya dalam film suspense thriller Drishyam (2015) dan di acara Ek Ghar Banaunga, yang ditayangkan di Star Plus. Dia adalah adik perempuan aktris Tanushree Dutta....

Завод з опріснення води в Порт-Станваку, Австралія Опрі́снення води́ — видалення з води розчинених в ній солей до концентрації, яка є допустимою під час використання води для господарсько-питних або технічних потреб. Для питного водопостачання придатна вода з вмістом

 

This article uses bare URLs, which are uninformative and vulnerable to link rot. Please consider converting them to full citations to ensure the article remains verifiable and maintains a consistent citation style. Several templates and tools are available to assist in formatting, such as reFill (documentation) and Citation bot (documentation). (August 2022) (Learn how and when to remove this template message) Hay CommandoHay Commando emblemCountry South AfricaAllegiance Cape Colony Unio...

 

American musician and singer-songwriter (born 1961) Mark OlsonOlson on May 30, 2009Background informationBorn (1961-09-18) September 18, 1961 (age 62)Minneapolis, Minnesota USGenresFolk, Americana, alternative countryYears active1985–presentLabelsGlitterhouse RecordsWebsiteOfficial homepage pageMusical artist Mark John Olson[1] (born September 18, 1961 in Minneapolis, Minnesota) is an American musician and singer-songwriter. He was a founding member of alternative country bands...

Costa Rican swimmer In this Spanish name, the first or paternal surname is Poll and the second or maternal family name is Ahrens. Claudia PollPoll in 2011Personal informationFull nameClaudia María Poll AhrensNationality Costa RicaBorn (1972-12-21) 21 December 1972 (age 50)Managua, NicaraguaHeight1.91 m (6 ft 3 in)SportSportSwimmingStrokesFreestyleClubAsociación de Natación Cariari Medal record Women's swimming Representing  Costa Rica Olympic Game...

 

Closed theater in Atlanta, Georgia This article needs to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (February 2016) Atlanta Civic CenterAtlanta Civic CenterLocation within AtlantaShow map of AtlantaAtlanta Civic CenterAtlanta Civic Center (Georgia)Show map of GeorgiaAtlanta Civic CenterAtlanta Civic Center (the United States)Show map of the United StatesFull nameBoisfeuillet Jones Atlanta Civic CenterFormer namesAtlanta Civic Center (1...

 

Nicolae: The Rise of Antichrist The Paperback CoverAuthorTim LaHaye and Jerry B. JenkinsCover artistChris Butler andBrain MacDonaldCountryUnited StatesLanguageEnglishSeriesLeft Behind SeriesGenreChristianSpeculative fictionApocalyptic fictionPublisherTyndale House PublishersPublication dateWednesday, October 1, 1997Media typePrint (Hardcover & Paperback), AudiobookPages415 pages 530 pages (Large Print)ISBN0-8423-2914-5 (hardcover), ISBN 0-8423-2924-2 (paperback), ISBN ...

The camelids were an essential resource of the Tawantinsuyu. The Inca state was concerned with sourcing both meat and fiber from these animals. Incan animal husbandry refers to how in the pre-Hispanic andes, camelids played a truly important role in the economy. In particular, the llama and alpaca—the only camelids domesticated by Andean men—[1] which were raised in large-scale houses and used for different purposes within the production system of the Incas. Likewise, two other sp...

 

Abdiqadir Kosar AbdiChairman of the Somali National MovementIn officeNovember 1983[1] – August 1984Preceded bySheikh Yusuf Ali Sheikh MadarSucceeded byAhmed Mohamed Mohamoud Abdiqadir Kosar Abdi was a Somali military leader. He was a Colonel of the SNA and the third chairman of the Somali National Movement. He hailed from the Rer Warsama Said (Warabe) of the Habr Yunis[2][3][4] of the Garhajis. SNM Kosar was a colonel of the Somali national army and ...

 

Limited express train service in Kyushu, Japan This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Aso Boy – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2011) (Learn how and when to remove this template message) Aso BoyKiHa 183-1000 Aso Boy, January 2023OverviewService typeLimited expressLocaleKyushuFi...

Sri Mariamman Templeஸ்ரீ மாரியம்மன் கோவில் Kuil Shri MariammanThe Gopuram of Sri Mariamman Temple, MedanAgamaAfiliasi agamaHinduDistrikMedan PetisahProvinsiSumatera UtaraDewaMariammanFestivalsThaipusamLokasiLokasiJl. Teuku Umar No.18, Petisah Tengah, Medan Petisah, Medan, 20151NegaraIndonesiaKoordinat3°34′56″N 98°40′31″E / 3.58222°N 98.67528°E / 3.58222; 98.67528Koordinat: 3°34′56″N 98°40′31″E / ...

 

Planetarium in Menasha, Wisconsin Barlow Planetarium The Barlow Planetarium is a planetarium located at the University of Wisconsin-Oshkosh, Fox Cities Campus in Menasha, Wisconsin. Established in 1998, it was the first major planetarium in Wisconsin. It is named after late businessman and mineral collector F. John Barlow. History Barlow Planetarium takes its name from F. John Barlow, who was the largest private donor to the building of the planetarium. The planetarium opened in March 1998. I...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!