Koszary w Żorach

Koszary w Żorach

Państwo	Polska
Miejscowość	Żory
Typ budynku	koszary
Pierwszy właściciel	wojsko niemieckie
Kolejni właściciele	Wojsko Polskie
brak współrzędnych

Ćwiczenia artyleryjskie w Żorach; 1931

Koszary w Żorach – kompleks koszarowy znajdujący się na terenie garnizonu Żory.

W drugiej połowie XIX w. koszary zajmowały oddziały pruskiej kawalerii; w okresie II Rzeczypospolitej – krótko szwadrony 2 pułku szwoleżerów, a do 1939 stacjonował w nich batalion detaszowany 23 pułku artylerii lekkiej.

Charakterystyka

W 1874 w rejonie ulic: Bramkowa – Kościuszki – Ogrodowa Niemcy wybudowali koszary kawaleryjskie. Kwaterujący w nich kawalerzyści pruscy wykorzystywali też wcześniej wybudowane stajnie, krytą ujeżdżalnię i magazyny przy dzisiejszej ul. Męczenników Oświęcimskich 28^[1]. W 1894 wojsko niemieckie opuściło Żory, miasto straciło status miasta garnizonowego, a przez następne lata koszary były wykorzystywane do różnych celów przez żorski magistrat. Część dawnych stajni przeznaczono na pomieszczenia żorskiej elektrowni^[2].

Z początkiem lipca 1922, podczas akcji obejmowania Górnego Śląska przez Grupę Operacyjną gen. broni Stanisława Szeptyckiego, do Żor wkroczyły dwa szwadrony 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, zajęły dawne koszary i przez pewien czas stacjonowały w nich. Po odejściu szwoleżerów zakwaterował się tu detaszowany II dywizjon 23 pułku artylerii polowej^[3]. Żołnierze stacjonowali w koszarach przy ulicy Bramkowej, zaś park artyleryjski i konie znajdowały się w budynkach przy ul. Nehrlicha^[2].

W czasach niemieckiej okupacji budynki koszarowe przy ul. Nehrlicha wykorzystano jako obóz dla wysiedlonych Polaków – Polenlager 95, a w styczniu 1945 nocowała tu część więźniów obozu Auschwitz - Birkenau, pędzonych przez oddziały SS w trakcie „marszu śmierci”.

W marcu 1945 koszary przy ul. Bramkowej zostały zniszczone, a ich ruiny po wojnie rozebrane. Obiekty przy ul. Nehrlicha (Męczenników Oświęcimskich) zostały przekazane władzom cywilnym. Część z nich wykorzystuje miejscowa Gminna Spółdzielnia, a szczyt kompleksu przylegający do ul. Męczenników Oświęcimskich jest siedzibą Banku Spółdzielczego^[4][2].

Przypisy

1. Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 30.
2. Nasza Tożsamość ↓, Garnizon wojskowy.
3. Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 29–30.
4. Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 34.

Bibliografia

• Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 2 pułk szwoleżerów. T. 5. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
• Garnizon wojskowy. [w:] Wirtualna wystawa „Nasza Tożsamość” [on-line]. Fundacja Sztuka i Muzeum Miejskie w Żorach. [dostęp 2024-12-03]. (pol.).