Kopalnia węgla kamiennego (KWK) – rodzaj kopalni, w której wydobywa się węgiel kamienny z pokładów położonych pod ziemią metodą odkrywkową lub głębinową.
Kopalnia
Kopalnia węgla kamiennego jest zazwyczaj dużym zakładem, zatrudniającym od kilkuset do kilku tysięcy osób, zdolnym do wydobywania, obróbki i przygotowania węgla do transportu. W kopalni znajdują się maszyny i urządzenia umożliwiające wydobycie, obróbkę i załadunek surowca.
Do najważniejszych obiektów na terenie kopalni zalicza się szyby górnicze, wraz z wieżami szybowymi, łaźnie, budynki administracyjne, zakład obróbki węgla, suszarnie, płuczki, sortownie, lampownie, bocznice kolejowe, rampy, place ładunkowe i inne.
W podziemnej części kopalni znajdują się wyrobiska górnicze, które najczęściej zajmują powierzchnię kilku kilometrów kwadratowych na różnych poziomach wydobycia.
Zazwyczaj każda z kopalń posiada również własną zakładową straż pożarną, punkt medyczny oraz drużynę ratowników górniczych. Ponadto nad bezpieczeństwem pracowników kopalń czuwają specjalnie powołane w tym celu zespoły ratownictwa górniczego. W Polsce są one skupione wokół Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu z oddziałami ratunkowymi w: Jaworznie, Wodzisławiu Śląskim i Zabrzu.
Szkodliwość górnictwa węglowego
W wyniku eksploatacji złóż podziemnych następuje zwiększone ryzyko licznych zagrożeń mających wpływ dla środowiska, gospodarki, otoczenia społecznego oraz życia samych górników. Należą do nich szkody górnicze, obniżanie poziomu wód gruntowych, zalanie wyrobiska przez kurzawkę, wdarcie się wody, zatrucia toksycznymi gazami, odwrócenie prądu powietrza, pożary zarówno w kopalni, jak i hałd z odpadami kopalnianymi, zawały wyrobiska, wybuchy pyłu węglowego, wybuchy metanu, zalanie kopalń, wyrzut skał i zwiększone ryzyko wypadków przy maszynach będące konsekwencją warunków w kopalni węgla kamiennego.
Z uwagi, że kopalnie węgla kamiennego to najczęściej duże zakłady, po restrukturyzacji i zamknięciu kopalń pozostaje często bardzo dużo budynków, które można wtórnie zagospodarować. Wykorzystana może być również energia geotermalna bądź złoża gazu (najczęściej metanu), zalegające w kopalniach.
Już w listopadzie 2001 roku podczas konferencji „Geotermal Energy in Underground Mines” zespół w składzie: Eleonora Solik-Heliasz (Główny Instytut Górnictwa) i Zbigniew Małolepszy (Katedra Geologii Podstawowej Uniwersytetu Śląskiego) przedstawili możliwości wykorzystania energii geotermalnej z wód kopalnianych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym[1]
Na terenach byłych kopalni węgla kamiennego powstają:
Kopalnie wchodzące w skład Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A.[8]
KWK Brzeszcze Wschód
KWK Centrum
KWK Makoszowy
KWK Kazimierz – Juliusz
KWK Mysłowice
KWK Murcki-Staszic Ruch Boże Dary
KWK Anna
KWK „Rozbark V”
KWK „Jas-Mos”
KWK „Pokój I”
KWK „Wieczorek”
KWK „Krupiński”
Polska Grupa Górnicza sp. z o.o.
Powstała 1 maja 2016 roku. Przejęła kopalnie z Kompanii Węglowej S.A., niecały rok później bo 1 kwietnia 2017 roku przejęła kopalnie Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
KWK Bolesław Śmiały
KWK Sośnica
KWK Piast-Ziemowit Ruch Piast
KWK Piast Ziemowit Ruch Ziemowit
KWK Ruda Ruch Halemba
KWK Ruda Ruch Pokój
KWK Ruda Ruch Bielszowice
KWK ROW Ruch Chwałowice
KWK ROW Ruch Jankowice
KWK ROW Ruch Marcel
KWK ROW Ruch Rydułtowy
KWK Mysłowice-Wesoła
KWK Murcki-Staszic
KWK Wujek
1 stycznia 2018 roku – Polska Grupa Górnicza sp. z o.o. przekształciła się w Polska Grupa Górnicza spółka akcyjna
