Kościół Opieki św. Józefa we Wrocławiu

Kościół Opieki św. Józefa
we Wrocławiu.
Zabytek: nr rej. 125 z dnia 15.02.1962 oraz 42 z 29.03.1949[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Fasada świątyni (2019)
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

Ołbińska 1A, 50-237 Wrocław

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Opieki św. Józefa we Wrocławiu

Wezwanie

Opieki św. Józefa

Wspomnienie liturgiczne

19 marca

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół Opieki św. Józefa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Opieki św. Józefa”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Opieki św. Józefa”
Ziemia51°07′18″N 17°02′29″E/51,121667 17,041389

Kościół Opieki św. Józefa we Wrocławiu (do 1946 – św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic) – klasycystyczno-neoromański kościół według projektu arch. Carla Ferdinanda Langhansa (projektanta gmachu wrocławskiej Opery, syna Carla Gottharda Langhansa, twórcy berlińskiej Bramy Brandenburskiej) zbudowany w latach 1821–1823, znajdujący się we Wrocławiu przy ul. Ołbińskiej 1 przy skrzyżowaniu z ul. Jedności Narodowej[2].

Historia

Poza murami miasta, przy drodze do Trzebnicy, mieściło się tu już w 1362 leprozorium (szpital trędowatych) dla kobiet pod wezwaniem św. Hieronima z kaplicą. Podobny obiekt – dla mężczyzn – szpital św. Łazarza, znajdował się za południowo-wschodnimi murami miasta, przy drodze do Oławy, w pobliżu dzisiejszego kościoła św. Łazarza na Przedmieściu Oławskim.

Portale wejściowe z gotyckimi płaskorzeźbami w zwieńczeniach

Przyszpitalną kaplicę ufundował na terenie własnego folwarku Paul Steube wraz z żoną Katarzyną; od razu też przewidziano miejsce dla przykościelnego cmentarza[3]. 7 stycznia 1400 na polecenie biskupa Wacława utworzono przy szpitalu parafię św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic[a], a wrocławska Rada Miejska przejęła szpital w roku 1404[3][4]. Około 1523 parafię objęli protestanci, ale już w 1529 w związku z groźbą najazdu Turków, chcąc oczyścić przedpole dla obrony miasta, rozebrano kościół razem z ołbińskim opactwem. W 1546 postawiono w tym miejscu nową świątynię, w oparciu o konstrukcję szachulcową, a w 1612–1613 dokonano dalszej rozbudowy[5]. Po upływie stu następnych lat zaszła potrzeba całkowitej przebudowy kościoła, czego dokonano według projektu Christopha Hacknera w latach 1725–1735. Już rok po ukończeniu robót, w 1736, kościół został uszkodzony przez powódź[4][6].

Przykościelny szpital w tym czasie, wobec znacznego zmniejszenia się zagrożenia trądem w Europie, pełnił wówczas już funkcję przytułku dla kobiet. W jego miejsce zbudowano w 1746 roku nowy, a w kościele zamontowano zegar i nowy dzwon. Kolejna powódź nawiedziła kościół wraz ze szpitalem w 1751[4][6]. W grudniu 1757, w czasie oblężenia Wrocławia szpital spłonął[6], a kościół został uszkodzony w wyniku ostrzału artyleryjskiego[7].

DS „Wagant” (były przykościelny szpital i przytułek), budynek z 1893 r.

W roku 1806, tak jak blisko trzysta lat wcześniej w obliczu zagrożenia tureckiego i z analogicznym uzasadnieniem władze pruskie, oczekując nadciągających wojsk napoleońskich, spalili kościół i plebanię[8]. Ponowną odbudowę kościoła rozpoczęto już w 1807, stawiając najpierw lekką konstrukcję drewnianą, a od roku 1821 – zachowaną do dziś konstrukcję w stylu historyzmu według projektu Carla Ferdinanda Langhansa realizowanego przez mistrza murarskiego Valentina Dobe[b]. W ciągu XIX wieku kilkakrotnie przebudowywano również obiekty przykościelnego szpitala i przytułku dla starców (według ówczesnych kryteriów oznaczało to osoby powyżej 50. roku życia); dziś mieści się tu męski akademik Uniwersytetu Wrocławskiego „Wagant”.

Z zawieruchy II wojny światowej kościół Jedenastu Tysięcy Dziewic wyszedł ze stosunkowo niewielkimi zniszczeniami (pokrycie dachowe, okna)[9][c]. Pierwotnie zamierzano zaadaptować ten protestancki obiekt na potrzeby katolickiego duszpasterstwa wojskowego, ale ostatecznie projekt ten upadł, a 15 kwietnia 1946 przekazano go karmelitom bosym, którzy 16 maja tegoż roku uzyskali zgodę władz kościelnych na osiedlenie się we Wrocławiu. Zmieniono przy tym wezwanie kościoła na dzisiejsze. W czerwcu 1947 wojewoda wrocławski przekazał kościół i plebanię w zarząd i użytkowanie Duszpasterstwu Wojskowemu Rzymskokatolickiemu Wojsk Bezpieczeństwa Wewnętrznego jako pomocniczy kościół garnizonowy, półtora roku później, w listopadzie 1948, doszło do umowy między Generalnym Dziekanatem Wojska Polskiego a karmelitami i kościół wraz z plebanią przeszły w użytkowanie i administrację Zakonu.

W latach 50. i 60. trwały zabiegi o utworzenie przy kościele i zakonie osobnej parafii. W rezultacie 1 stycznia 1966 r. w wyniku podziału istniejących parafii św. Krzyża, Najświętszej Marii Panny na Piasku, św. Bonifacego, św. Michała i św. Macieja utworzono w tym kościele parafię Opieki św. Józefa[9].

W dalszych latach kościół był kilkakrotnie odnawiany, remontowany (m.in. w 1999 usunięto ostatecznie skutki „powodzi tysiąclecia” z lipca 1997) i rozbudowywany. Ostatnim znaczniejszym nabytkiem kościoła jest nowy marmurowy ołtarz, konsekrowany przez kardynała Henryka Gulbinowicza, metropolitę wrocławskiego, 16 czerwca 2002 r.[10]

Architektura

Widok na kościół z ul. Jedności Narodowej w kierunku ul. Ołbińskiej

Kościół Opieki św. Józefa zbudowany jest na planie dwunastoboku i nakryty jest dachem namiotowym, z szeroką latarnią[2]. Ogólny układ bryły złożonej z form podstawowych i centralne rozplanowanie wnętrza nawiązuje do klasycystycznej architektury rewolucyjnej, elewacje przyjmują formy stylu arkadowego, zaś dekoracja całości zawiera swobodne nawiązania do romanizmu i gotyku. We wnętrzu, dookoła centralnej hali, znajdują się arkadowe krużganki podobne do teatralnych lóż. Układ taki dostosowany jest do potrzeb kaznodziejskiego kościoła protestanckiego (tutejsza parafia była wówczas protestancka), w którym pożądane jest umieszczenie ambony pośrodku wnętrza. Do dwunastoboku przylega prostokątny masyw kruchty. Główną fasadę flankują wysunięte do przodu wieżyczki na planie kwadratu. Między wieżyczkami znajdują się trzy półokrągło zwieńczone płytkie nisze portali. W nisze te wmurowano jako spolia gotyckie płaskorzeźby z lat 1480–1490 przedstawiające scenę Ukrzyżowania i kartusze herbowe czeskiego lwa i orła – herb Śląska, dzieło rzeźbiarza Bricciusa Gauszke, przeniesione tutaj z Bramy Mikołajskiej rozebranej w 1817. W kościele obecnie znajdują się 47-głosowe organy o trakturze elektrycznej, wyposażone w modernistyczny prospekt[11].

Podczas powojennej przebudowy w latach 1946-48 wskutek inicjatywy społeczności pochodzenia wileńskiego, zrzeszonej wokół świątyni karmelickiej w krużganku nad ołtarzem głównym i jego kolumnach zbudowano m.in. wierną replikę Kaplicy Ostrobramskiej wraz z obrazem w metalowej sukience[10]. Do końca lat '80 kościół cieszył się w związku z tym szczególnym poważaniem wśród środowisk kresowych.

Ta innowacja architektoniczna nie była w sposób istotny zmieniana podczas wszystkich późniejszych remontów.

Uwagi

  1. Legenda o 11 tysiącach dziewic mogła powstać wskutek błędnej interpretacji łacińskiego znaku „M” w skróconym zapisie XI.M.V., mającym oznaczać undecim martyres virgines, tj. „jedenaście dziewic-męczennic” jako undecim milia virginum tj. „jedenaście tysięcy dziewic”[4]. W jednej z wersji legendy o świętej Urszuli mowa jest o tym, że zginęła ona w Kolonii (w IV wieku n.e., z ręki Hunów) śmiercią męczeńską wraz ze swoimi dziesięcioma dworzankami, zatem było ich łącznie jedenaście dziewcząt[13].
  2. Kościół uznawany jest za „pierwszą prawdziwie romantyczną budowlę sakralną na Śląsku[12].
  3. Na stronie parafii napisano jednak, że uszkodzenia te szacowane być miały na 40%[10].

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2010-01-26].
  2. a b Encyklopedia Wrocławia 2000 ↓, Kościół Jedenastu Tysięcy Dziewic, s. 392.
  3. a b Górska 2014 ↓, s. 68.
  4. a b c d Antkowiak 1991 ↓, s. 177.
  5. Górska 2014 ↓, s. 69–70.
  6. a b c Górska 2014 ↓, s. 71.
  7. Antkowiak 1991 ↓, s. 177–178.
  8. Górska 2014 ↓, s. 71–72.
  9. a b Antkowiak 1991 ↓, s. 179.
  10. a b c Karmelici bosi, Wrocław. Historia. Warszawska prowincja Trójcy Przenajświętszej.. [dostęp 2023-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-07-15)]. (pol.).
  11. Musicam Sacram - Kościół Opieki św. Józefa. Musicam Sacram. [dostęp 2019-09-08]. (pol.).
  12. Górska 2014 ↓, s. 72.
  13. St. Ursula and the Eleven Thousand Virgins. [w:] The Catholic Encyclopedia [on-line]. NewAdvent. [dostęp 2014-02-18]. (ang.).

Bibliografia

Read other articles:

Координати: 49°47′52″ пн. ш. 24°00′33″ сх. д. / 49.7979833° пн. ш. 24.0093889° сх. д. / 49.7979833; 24.0093889 Карпатське відділення Інституту геофізики ім. С.І.Субботіна НАН України КВ ІГФ НАНУ Основні дані Засновано 1991 Приналежність НАН УкраїниСфера геофізик...

 

Strike WitchesGambar sampul novel ringan volume pertama yang menampilkan Tomoko Anabukiストライクウィッチーズ(Sutoraiku Witchīzu)GenreSejarah alternatif[1]Fiksi ilmiah militer[2] MangaStrike Witches Sōkū no Otome-tachiPengarangYoshiyuki KazumiPenerbitKadokawa ShotenMajalahComp AceDemografiSeinenTerbit26 September 2005 – 26 Januari 2006 Novel ringanStrike Witches Suomus Iranko Chūtai Ganbaru (1), Koisuru (2), Hajikeru (3)PengarangNoboru YamaguchiIlustratorFumik...

 

Erfinder Engelbert Zaschka mit seinem ersten Hubschraubermodell „Z I“, Berlin 1927 Unterschrift zum Hubschrauber-Patent Engelbert Zaschka (* 1. September 1895 in Freiburg im Breisgau; † 26. Juni 1955 ebenda)[1] war ein deutscher Ingenieur, Konstrukteur und Erfinder. Zaschka zählt zu den deutschen Hubschrauberpionieren und war ein Pionier des Fliegens mit Muskelkraft sowie des Faltautos. Zaschka entwickelte und konstruierte unter anderem mit seinem Rotationsflugzeug eine ei...

Protein-coding gene in the species Homo sapiens CCNE1Available structuresPDBOrtholog search: PDBe RCSB List of PDB id codes1W98IdentifiersAliasesCCNE1, CCNE, pcyclin E1External IDsOMIM: 123837 MGI: 88316 HomoloGene: 14452 GeneCards: CCNE1 Gene location (Human)Chr.Chromosome 19 (human)[1]Band19q12Start29,811,991 bp[1]End29,824,312 bp[1]Gene location (Mouse)Chr.Chromosome 7 (mouse)[2]Band7 B3|7 25.35 cMStart37,797,409 bp[2]End37,806,959 bp[2]...

 

Gulangyu: um assentamento histórico internacional ★ Património Mundial da UNESCO Tipo Cultural Critérios ii, iv Referência 1541 Região ♦ Ásia e Oceania País  China Coordenadas 24° 26′ 51″ N, 118° 03′ 43″ L Histórico de inscrição Inscrição 2017 ★ Nome usado na lista do Património Mundial ♦ Região segundo a classificação pela UNESCO Gulangyu[1] (chinês: 鼓浪嶼chinês simplificado: 鼓浪屿)ou Kulangsu é uma pequena ilha na costa de Xiamen, ...

 

Hospital in EnglandNetherne HospitalThe former administration block of Netherne Hospital in 2007Shown in SurreyGeographyLocationHooley, England, United KingdomCoordinates51°17′33″N 0°08′26″W / 51.292408°N 0.140556°W / 51.292408; -0.140556OrganisationCare systemPublic NHSTypePublicServicesEmergency departmentNo Accident & EmergencyHistoryOpened1905Closed1994LinksListsHospitals in England Netherne Hospital, formerly The Surrey County Asylum at Netherne or...

Groupings of highly centralized criminal enterprises For other uses, see Organized crime (disambiguation). Crime Ring redirects here. For the 1938 American film, see Crime Ring (film). Criminology and penology Theory Anomie Biosocial criminology Broken windows Collective efficacy Crime analysis Criminalization Differential association Deviance Expressive function of law Labeling theory Psychopathy Rational choice Risk & actuarial criminology Social control Social disorganization Social le...

 

Hubungan Tiongkok–Kenya Tiongkok Kenya Hubungan Tiongkok–Kenya merujuk kepada hubungan bilateral antara Tiongkok dan Kenya. Menteri Luar Negeri Tiongkok Chen Yi bertemu dengan Jomo Kenyatta saat mengunjungi Kenya pada Februari 1964 Hubungan politik Hubungan bilateral tersebut telah ada sejak 14 Desember 1963, dua hari setelah pendirian resmi kemerdekaan Kenya, saat Tiongkok menjadi negara keempat yang membuka sebuah kedubes di Nairobi.[1] Referensi ^ Kenya, China Mark 40-year Dipl...

 

1st episode of the 1st series of Blackadder The ForetellingBlackadder episodePrince Edmund (Rowan Atkinson) is haunted by the headless ghost of Richard III (Peter Cook) after mistakenly decapitating him in battleEpisode no.Series 1Episode 1Written by Rowan Atkinson Richard Curtis (with additional dialogue from William Shakespeare) Original air date15 June 1983 (1983-06-15)Guest appearancesPeter Cook, Peter BensonEpisode chronology ← PreviousThe Black Adder Next →B...

National holidays honoring military forces Dia do Soldado redirects here. For the 2018 film, see Sicario: Day of the Soldado. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Armed Forces Day – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2020) (Learn how and when to remove this template message) Armed Fo...

 

Guillermo IV de Baviera Información personalNombre en alemán Wilhelm IV. Herzog von Bayern Nacimiento 13 de noviembre de 1493jul. Múnich (Ducado de Baviera) Fallecimiento 7 de marzo de 1550jul. (56 años)Múnich (Ducado de Baviera) Sepultura Catedral de Nuestra Señora de Múnich Religión Cristianismo FamiliaFamilia Casa de Wittelsbach Padres Alberto IV de Baviera Cunegunda de Habsburgo Cónyuge María Jacoba de Baden-Sponheim (desde 1522) Hijos Alberto V de BavieraMatilde de Baviera...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. White GirlSutradaraElizabeth WoodProduser Gabriel Nussbaum Ditulis oleh Elizabeth Wood Pemeran Morgan Saylor Brian Marc India Menuez Adrian Martinez Anthony Ramos Ralph Rodriguez Annabelle Dexter-Jones Chris Noth Justin Bartha SinematograferMichael Si...

У этого термина существуют и другие значения, см. Миссури. Штат США Миссури англ. Missouri Флаг Миссури Печать Миссури Девиз штата «Да будет благо народа высшим законом» Прозвище штата «Штат „Покажи-ка мне“» Столица Джефферсон-Сити Крупнейший город Канзас-Сити Население ...

 

Jupiter Icy Moons Explorer (JUICE) JUICE (рисунок художника) Заказчик Европейское космическое агентство Оператор Европейское космическое агентство[2] Задачи изучение системы Юпитера Спутник Юпитера Стартовая площадка Куру́ Ракета-носитель Ариан-5 Запуск 14 апреля 2023 Выход на орбиту и...

 

2004 film by Zana Briski Born into Brothels: Calcutta's Red Light KidsDirected byZana BriskiRoss KauffmanWritten byZana BriskiRoss KauffmanProduced byZana BriskiRoss KauffmanStarringShanti DasPuja MukerjeeAvijit HalderSuchitraCinematographyZana BriskiRoss KauffmanEdited byRoss KauffmanMusic byJohn McDowellDistributed byTHINKFilmHBORelease dates17 January 2004 (2004-01-17) (Sundance)8 December 2005 (2005-12-08)Running time85 minutesCountriesUnited StatesIndiaLangu...

Kisah Para Rasul 3Kisah Para Rasul 3:5-6, 10-12 dalam bahasa Yunani pada Uncial 057 (abad ke-4/ke-5).KitabKisah Para RasulKategoriSejarah gerejaBagian Alkitab KristenPerjanjian BaruUrutan dalamKitab Kristen5← pasal 2 pasal 4 → Kisah Para Rasul 3 (disingkat Kis 3) adalah bagian Kitab Kisah Para Rasul dalam Perjanjian Baru di Alkitab Kristen. Ditulis oleh Lukas, seorang Kristen yang merupakan teman seperjalanan Rasul Paulus.[1] Berisi kisah penyembuhan orang lumpuh di Gerban...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada September 2016. Vladimir NovosyolovInformasi pribadiNama lengkap Vladimir Aleksandrovich NovosyolovTanggal lahir 1 Januari 1991 (umur 32)Tinggi 1,81 m (5 ft 11+1⁄2 in)Posisi bermain GelandangInformasi klubKlub saat ini FC KUZBASS KemerovoKa...

 

Pelabuhan Osaka Pelabuhan Osaka (大阪港code: ja is deprecated , Ōsaka-kō) adalah salah satu pelabuhan utama di Jepang, berlokasi di Teluk Osaka. Pelabuhan Osaka juga memiliki mitra kembar dengan Pelabuhan Busan.[1] Referensi ^ Port of Busan, Sister Ports, Busan Pranala luar (Jepang) Otoritas Pelabuhan Osaka Wikimedia Commons memiliki media mengenai Port of Osaka. Koordinat: 34°38′31.0″N 135°25′22.0″E / 34.641944°N 135.422778°E / 34.641944; 135....

Annual summer event in Canada This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (May 2020) (Learn how and when to remove this template message) Symbol for the Richmond Night Market Richmond Night Market on a Saturday Night in summer 2022. [1] The Richmond Night Market is an annual night market founded by en...

 

Atmospheric illumination by the Sun below the horizon For other uses, see Twilight (disambiguation). Twilight is the time period between dawn and sunrise, or between sunset and dusk. Morning twilight: astronomical, nautical, and civil stages at dawn. The apparent disk of the Sun is shown to scale.[1] Evening twilight: civil, nautical, and astronomical stages at dusk. The solar disk is shown to scale. Twilight is light produced by sunlight scattering in the upper atmosphere, when the S...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!