Kitta ozdobna[3] (Urocissa ornata) – gatunek średniego, jaskrawo upierzonego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae). Występuje endemicznie na Cejlonie (Sri Lanka), zasiedlając gęste lasy południowej części wyspy. Zagrożony wyginięciem ze względu na degradację naturalnych siedlisk.
Wraz z 4 innymi gatunkami występującymi w Azji Południowo-Wschodniej tworzy rodzaj Urocissa. Z badań genetycznych wynika, że jest on blisko spokrewniony z innym rodzajem azjatyckich krukowatych – Cissa – z którym ma nieodległego ostatniego wspólnego przodka. Dalsze pokrewieństwo łączy je ze srokami Nowego Świata[9].
Charakterystyczna, skórna obrączka oczna jest znacznie grubsza niż u innych gatunków kitt
Morfologia
Długość ciała wynosi 40–47 cm, masa ciała 190–200 g[10]. Mocny, czerwonej barwy dziób i nogi. Wokół oka tego samego koloru skórna obwódka. Pióra na głowie i szyi kasztanowe, tułów kontrastowo niebieski: na grzbiecie ciemniejszy, na spodzie jaśniejszej barwy. Lotki pierwszego i drugiego rzędu w większości barwy cynamonowej z granatowym brzegiem z jednej strony. Ogon długi, niebieski, podobnie jak u pokrewnych gatunków schodkowany, z białą końcówką. W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy. Młodociane osobniki wyglądają podobnie, tylko kolory piór są bardziej matowe, a obwódka wokół oka brązowa[10].
Zasięg występowania
Kitty ozdobne zamieszkują południowo-zachodnią część wyspy Cejlon. Odnotowywane były ogółem między 150 a 2135 m n.p.m.[2], najczęściej przebywają na obszarach górzystych i wzgórzach, rzadziej na przyległych obszarach nizinnych. Ich naturalnym biotopem są pierwotne lasy deszczowe, choć są widywane czasem też na obrzeżach plantacji herbaty[10] i innych terenach przekształconych przez człowieka[2]. Szacowany obszar odpowiednich dla gatunku siedlisk obliczono w 2008 na 2025 km²[2].
Ekologia i zachowanie
Zasiedlają lasy liściaste. Są przeważnie mięsożerne, zjadają różnorodne bezkręgowce, małe jaszczurki i żaby nadrzewne. Mogą też spożywać niektóre jagody i owoce. Żerują na wszystkich piętrach lasu, od podszycia po górne piętra. Podczas żerowania bardzo zwinne, potrafią zawisać głową w dół na gałęziach czy pniach drzew. Zwykle są spotykane w małych grupach rodzinnych lub samotnie. Poza sezonem lęgowym tworzą większe grupy, także z innymi niedużymi ptakami[10]. Mimo że kitty ozdobne unikają obszarów przekształconych przez człowieka, nie są płochliwe wobec niewielkich grup ludzi. Zaobserwowano wręcz, że czekają przy szlakach, licząc na dokarmianie ze strony człowieka[11].
Lęgi
Okres lęgowy trwa od połowy stycznia do końca marca. Gniazdo para buduje wspólnie na wysokości 5 do 13 metrów nad ziemią, wysoko w koronie drzewa, ale wewnątrz baldachimu. Jest zbudowane z patyków i ma kształt miseczki, środek wyściełany drobniejszymi materiałami, np. porostami. Samica składa od 3 do 5 jaj, choć zazwyczaj 3. Są przeważnie białe z ciemniejszymi plamami. Wysiaduje wyłącznie samica. Brak informacji o długości inkubacji i pobytu piskląt w gnieździe. Karmieniem młodych zajmują się zarówno rodzice, jak i osobniki młodociane z poprzednich lęgów, tworząc grupę rodzinną, która jednocześnie strzeże swojego terytorium – gniazda są zawsze budowane pojedynczo[10].
Status i zagrożenia
IUCN uznaje kittę ozdobną za gatunek narażony (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan z 2016). Liczebność populacji została oszacowana w latach 2004–2006 na 9–19,5 tys. dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy ze względu na utratę siedlisk i fragmentaryzację zasięgu. Głównym zagrożeniem jest rozwój rolnictwa, rozbudowa osiedli ludzkich i górnictwo kamieni szlachetnych, które odbywają się kosztem lasów deszczowych, głównego siedliska gatunku[2].
Przypisy
↑Urocissa ornata, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑E.C.E.C.DickinsonE.C.E.C., R.W.R.J.R.W.R.J.DekkerR.W.R.J.R.W.R.J., S. Eck & S.S.E.& S.SomadikartaS. Eck & S.S.E.& S., Systematic notes on Asian birds. 45. Types of the Corvidae, „Zoologische Verhandelingen 350”, s. 115 [dostęp 2021-08-07](ang.).
.jpg)
