PROFILBARU.COM

Kazimierz V
	książę szczeciński
Okres	od 1413; do 1428
Poprzednik	Świętobor I
Następca	on sam
	książę szczeciński
Okres	od 1428; do 1434
Poprzednik	Otton II
Następca	Joachim Młodszy
	Dane biograficzne
Dynastia	Gryfici
Data urodzenia	ok. 1381
Data śmierci	w okr. 5 maja–10 grudnia 1434
Ojciec	Świętobor I
Matka	Anna
Żona	Katarzyna brunszwicka, Elżbieta
Dzieci	Joachim Starszy, Anna,; Małgorzata, Joachim Młodszy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz V (ur. ok. 1381, zm. między 5 maja a 10 grudnia 1434^[1]) – książę szczeciński, najmłodszy syn Świętobora I (panujący od 1413 wraz z Ottonem II, od 1428 samodzielnie) z pomorskiej dynastii Gryfitów.

Życie i panowanie

Był sojusznikiem zakonu krzyżackiego, jako dowódca sprzymierzonych z zakonem wojsk pomorskich walczył w bitwie pod Grunwaldem, gdzie dostał się do niewoli króla polskiego Władysława Jagiełły. Po bitwie zaproszony przez władcę Korony, wziął udział w uczcie triumfalnej. Został zwolniony z niewoli 8 czerwca 1411, za poręczeniem Bogusława VIII, księcia stargardzkiego i słupskiego i cenę późniejszej współpracy książąt szczecińskich z Koroną^[2]^[3]^[4].

W 1412 wespół ze swoim bratem Ottonem II brał udział w konflikcie zbrojnym przeciwko Marchii Brandenburskiej, w którym obaj odnieśli zwycięstwo. Po objęciu współrządów nad księstwem szczecińskim, po śmierci ojca w 1413 nadal prowadził nieustanne walki z Brandenburczykami^[a]. W rok po objęciu rządów – Fryderyk I Hohenzollern, późniejszy książę-elektor doprowadził do zagarnięcia Marchii Wkrzańskiej^[3]^[4].

Mimo odzyskania utraconych ziem w 1420 przy pomocy wojsk koronnych, co było krótkotrwałym sukcesem – wkrótce poniósł klęskę i ponownie utracił ziemie wkrzańskie. Dalsze walki z marchią uaktywniły się w 1425 (zob. wojna wkrzańska o Przęcław (1425–1427)). Książęta szczecińscy ponownie zwrócili się o pomoc do króla polskiego. Tenże wysłał na pomoc posiłki Pomorzanom pod dowództwem Jana z Czarnkowa. Konflikt zakończył się pokojem zawartym w Eberswalde (1427). Postanowieniem pokoju m.in. było, że Marchia Wkrzańska pozostanie w jurysdykcji Brandenburczyków^[3]^[4].

Po śmierci swojego brata Ottona II (1428) objął samodzielne rządy nad księstwem^[3]. W tym samym roku na zjeździe razem z braćmi i miastami wendyjskimi należącymi do Hanzy: Stralsundem, Gryfią, Demminem, Anklamem, Wolgastem postanowił w Szczecinie wprowadzić nowy system monetarny(inne języki). Zaczęto wybijać tzw. dużego feniga (niem. Gros-Pfennig), który według ordynacji miał 2,22 g wagi i zawierał 1,14 g czystego srebra. Dzielił się on na 3 witteny(inne języki) i 12 małych fenigów i odpowiadał wartości pomorskiego szylinga i 6 lubeckim fenigom^[5]. Poprawiło to stosunki monetarne w księstwie szczecińskim.

Pod koniec swego panowania rozpoczął rozbudowę zamku w Szczecinie (dobudowanie skrzydła południowego). Rozbudowa została jednak powstrzymana przez radę miejską, która była w konflikcie z rodem książęcym^[6].

Książę zmarł między 5 maja a 10 grudnia 1434^[7]. Pochowany został w kaplicy św. Ottona na zamku szczecińskim^[3].

Rodzina

Kazimierz V z pierwszą żoną Katarzyną na obrazie z 1598 r.

Kazimierz V był dwukrotnie żonaty. Pierwszą małżonką była Katarzyna, córka Bernarda I, księcia brunszwickiego na Lüneburgu i Małgorzaty sasko-wittenberskiej. Drugą małżonką była natomiast Elżbieta, córka Eryka i Elżbiety brunszwickiej^[1].

Ze związku małżeńskiego z Katarzyną miał czworo dzieci:

Joachima Starszego (ur. ok. 1420, najp. 1422, zm. 1422) – zmarłego w dzieciństwie,
Annę (ur. najp. 1421, zm. w okr. 14 maja 1447–21 listopada 1459) – żonę Jana V, księcia Meklemburgii-Schwerin,
Małgorzatę (ur. ok. 1422, zm. w okr. 1464–1467) – żonę Albrechta III (VIII), hrabiego Lindau-Ruppin,
Joachima Młodszego (ur. najp. 1424, zm. p. 4 października 1451) – księcia szczecińskiego^[8].

Genealogia

Barnim III Wielki
ur. przed 1300
bądź w okr. 1303–1304
zm. 24 VIII 1368

Agnieszka
ur. na przeł. 1318/1319
zm. po 2 VI 1371

Albrecht Piękny
ur. ok. 1319
zm. 4 IV 1361

Zofia
ur. ok. 1323
zm. 1372

Świętobor I
ur. ok. 1351
zm. 21 VI 1413

Anna
ur. zap. 1360
zm. w okr. 18 IV–17 X 1391

		1 Katarzyna brunszwicka ur. najwcz. 1389 zm. 1429 OO w okr. 21 VI 1413–1419		Kazimierz V (ur. ok. 1381, zm. w okr. 5 V–10 XII 1434)		2 Elżbieta ur. ok. 1409 zm. przed 6 X 1452 OO w okr. 1429–2 VII 1431


	1		1		1		1
Joachim Starszy ur. ok. 1420, najp. 1422 zm. 1422		Anna ur.najp. 1421 zm. w okr. 14 V 1447–21 XI 1459		Małgorzata ur. ok. 1422 zm. w okr. 1464–1467		Joachim Młodszy ur. najp. 1424 zm. p. 4 X 1451

Uwagi

↑ Kazimierz V wraz z bratem Ottonem II, dopuszczony został do współrządów za życia ojca Świętobora I w 1409.

Przypisy

↑ ^a ^b E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 416-418.
↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 416-417.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 97.
↑ ^a ^b ^c J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 265.
↑ N.Bauer, Wortherbuch der Munzkunde s.242, 1970 .
↑ Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie: Historia zamku. [dostęp 2012-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-20)]. (pol.).
↑ Edward Rymar ustalił datę śmierci księcia na podstawie analizy ówcześnie wydanych dokumentów. Roczniki kołbackie podają datę 13 kwietnia 1437, natomiast J. Bugenhagen na podstawie inskrypcji nagrobkowej podał rok 1434. Za M. Wehrmannem liczne publikacje niemieckojęzyczne podają datę roczną zgonu, która przypada na 1435. Za: E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 417.
↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 419-424.

Bibliografia

Opracowania

KazimierzK. Kozłowski KazimierzK., JerzyJ. Podralski JerzyJ., Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372 .
EdwardE. Rymar EdwardE., Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056 .
Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.

Opracowania online

Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie (strona oficjalna), Historia zamku (pol.), [dostęp 2012-04-19].

Literatura dodatkowa (opracowania)

Praca zbiorowa, Przewodnik po Szczecinie, wyd. 13 Muz; Szczecin 1999, ISBN 83-908898-3-8.

Literatura dodatkowa (online)

Madsen U., Kasimir VI. Herzog von Pommern-Stettin (niem.), [dostęp 2012-04-19].

[5] Kazimierz V wraz z bratem Ottonem II, dopuszczony został do współrządów za życia ojca Świętobora I w 1409.

[Rymar416-418-1] E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 416-418.

[2] E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 416-417.

[Gryfici-3] K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 97.

[Szym265-4] J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 265.

[6] N.Bauer, Wortherbuch der Munzkunde s.242, 1970 .

[7] Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie: Historia zamku. [dostęp 2012-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-20)]. (pol.).

[8] Edward Rymar ustalił datę śmierci księcia na podstawie analizy ówcześnie wydanych dokumentów. Roczniki kołbackie podają datę 13 kwietnia 1437, natomiast J. Bugenhagen na podstawie inskrypcji nagrobkowej podał rok 1434. Za M. Wehrmannem liczne publikacje niemieckojęzyczne podają datę roczną zgonu, która przypada na 1435. Za: E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 417.

[9] E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 419-424.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]