Karol Teofil Załuski

Karol Teofil Załuski

Załuski Hrabia
Rodzina	Załuscy herbu Junosza
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1794 Warszawa
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1845 Iwonicz
Ojciec	Teofil Wojciech Załuski
Matka	Honorata ze Stępkowskich
Żona	Amelia Ogińska
Dzieci	Michał Karol Załuski Maria Gołaszewska Emma Ostaszewska Karol Bernard Załuski Ireneusz Załuski Stanisław Załuski Iwon Załuski Ida Seilern Franciszka Żeleńska
Odznaczenia

Karol Teofil Załuski z Załusk, z Iwonicza, Skorobohateryszek herbu Junosza (ur. 25 stycznia 1794 w Warszawie, zm. 28 listopada 1845 w Iwoniczu) – hrabia, marszałek szlachty powiatu upickiego i wileńskiego, jeden z przywódców i oficerów powstania listopadowego (walczący wraz z bratem Józefem Załuskim) na Litwie, założyciel uzdrowiska Iwonicz-Zdrój, szef rosyjskiego poselstwa w Szwajcarii, rosyjski szambelan^[1].

Syn Teofila Wojciecha (1760–1831) – kasztelana buskiego i Honoraty ze Stępkowskich, córki Józefa - wojewody kijowskiego, brat Józefa Bonawentury Załuskiego.

W latach 1816–1822 sprawował funkcje attaché i Chargé d’affaires w poselstwach (ambasadach) rosyjskich w Bernie szwajcarskim i w Berlinie. W 1825 otrzymał od ojca majątek Iwonicz w Galicji, który roku 1799 kupił te tereny od Michała Ostaszewskiego.

W 1831 wziął udział w powstaniu listopadowym organizując ruch polski na Litwie. We wrześniu 1831 odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari^[2]. Po upadku powstania emigrował. Jego dobra w Gulbinie w zaborze rosyjskim uległy konfiskacie.

Po kilku latach tułaczki, najpierw w Anglii, następnie we Francji, uzyskał od władz austriackich prawo zamieszkania na terenach polskich należących do Austrii. Wraz z (od 1826) żoną, Amelią z Ogińskich (1805–1858) zamieszkał we dworku w Iwoniczu i rozbudował uzdrowisko, gdzie przyszło na świat czterech synów i cztery córki.

Przebywał tam do śmierci 28 listopada 1845. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na starym cmentarzu w Iwoniczu^[3].

Została ustanowiona tablica upamiętniająca Karola Załuskiego w kościele parafialnym w Iwoniczu. W 2002 Gimnazjum w Iwoniczu-Zdroju otrzymało imię Amelii i Karola Załuskich.

Iwonicz-Zdrój - jaz na Bełkotce z tablicą pamiątkową poświęconą hr. Karolowi Załuskiemu, fundatorowi Zakładu Zdrojowego w Iwoniczu

Przypisy

1. Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 1013-1014.
2. Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 146.
3. Groby osób znaczących dla Polski i dla Ziemi Iwonickiej spoczywający na starym cmentarzu w Iwoniczu. ocaliwonicz.pl. [dostęp 2017-08-01].

Bibliografia

• "Wspomnienia o rodzinie Załuskich w XIX stuleciu", Kraków 1907

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 6042151778227218130005
• PLWABN: 9810562255005606
• LIH: LNB:PdX;=Bi

Encyklopedie internetowe:

• VLE: karol-zaluski