Kalendarium powstania warszawskiego – 6 sierpnia

Kalendarium powstania warszawskiego
lipiec
						30
31
sierpień
	1	2	3	4	5	6
7	8	9	10	11	12	13
14	15	16	17	18	19	20
21	22	23	24	25	26	27
28	29	30	31
wrzesień
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30
październik
						1
2	3	4	5	6	7	8

6 sierpnia, niedziela

Powstańcy przebiegający ul. Chłodną

O godzinie 6.00 ruszyło natarcie oddziałów gen. Reinefartha na cmentarze. Niemcy wyparli z nich powstańców, ale wkrótce oddziały ze zgrupowania „Radosław” odbiły cmentarze ewangelicki i kalwiński.

Główny kierunek natarcia sił niemieckich przebiegał na ulicami Chłodną i Elektoralną, w kierunku placu Żelaznej Bramy^[1]. W godzinach popołudniowych siły niemieckie osiągnęły Ogród Saski i pałac Brühla. Nawiązały kontakt z odciętą od dnia wybuchu powstania dzielnicą rządową i przebywającym w niej gubernatorem Ludwigiem Fischerem. Oddziały III Obwodu AK z Woli zostają rozbite. Część dalej walczyła w powstaniu w rejonie ul. Grzybowskiej, reszta wzięła udział w walkach na Starym Mieście.

Rozpoczęły się kilkudniowe walki o magazyny na Stawkach. W czasie ich trwania budynki przechodziły wielokrotnie z rąk do rąk. Działania te powstrzymują niemieckie natarcie na Stare Miasto i umożliwiają przegrupowanie oddziałów powstańczych wycofanych z Woli.

Gen. Tadeusz Bór-Komorowski podjął decyzję o ewakuacji Komendy Głównej AK i Delegatury z dotychczasowej siedziby w fabryce Kamlera przy ul. Dzielnej 72 na Woli w kierunku Starego Miasta. Nowa kwatera Komendy Głównej mieści się (do 13 sierpnia) w gmachu szkoły powszechnej przy ul. Barokowej^[2]. Tego samego dnia zgrupowanie kpt. Gustawa Billewicza wycofało się z rejonu browaru Haberbuscha przy Grzybowskiej do gmachu sądów na Lesznie. Po ciężkich walkach, wycofują się z Woli do Śródmieścia oddziały pod dowództwem kpt. Wacława Stykowskiego.

W Śródmieściu zaczeła działać Harcerska Poczta Polowa. Na terenie warsztatów naprawczych taboru kolejowego w Pruszkowie Niemcy zakładają „Dulag 121” – obóz przejściowy dla ludności cywilnej, ewakuowanej ze stolicy. Przejdzie przezeń ponad pół miliona warszawiaków.

Tablica przy ul. Karolkowej 49

Trwa rzeź Woli. Na ulicy Wolskiej, w ruinach wypalonego budynku, koło Szpitala Zakaźnego św. Stanisława, rozstrzelani zostają mieszkańcy domu przy ul. Elektoralnej 47. Niemcy palą Szpital Karola i Marii przy ul. Leszno, gdzie mordują od 100 do 200 pacjentów oraz kilku członków personelu^[3]. Tego dnia zostali również rozstrzelani redemptoryści z klasztoru przy ul. Karolkowej 49^[4].

Tego dnia Józef Stalin wydał rozkaz frontom radzieckim na kierunku warszawskim o przejściu do „aktywnej obrony” co oznaczało zaprzestanie ofensywy na stolicę. Informację tę jako pierwsza podaje w Warszawie gazeta AK „Świt Polski”. W odpowiedzi, w dniu 8 sierpnia Radio Moskwa podejmuje działania dezinformacyjne, wzywając: aby nikt nie wierzył Świtowi, który kłamie mówiąc iż ustały pod Warszawą wszelkie działania Armii Czerwonej^[5].

W dalszej części komunikatu Radio Moskwa rozpowszechnia kolejne nieprawdziwe informacje o rzekomym zaangażowaniu sił Armii Czerwonej w walkach:

Nie wierzcie temu, warszawiacy, nie wierzcie, bohaterowie (...) setki tysięcy żołnierzy sprzymierzonej armii czerwonej, a z nią 120-tysięczna armia gen. Berlinga walczy u wrót Warszawy (...) kwestią dni jest wyzwolenie wasze...^[5]

Zginęła Krystyna Wańkowicz – córka pisarza Melchiora Wańkowicza, sanitariuszka w batalionie „Parasol”.

Tego dnia, w rocznicę wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej, na ulicy Długiej odbyła się jedyna podczas powstania defilada wojsk powstańczych. Żołnierze Batalionu „Gozdawa” przemaszerowali po mszy od kościoła garnizonowego do pałacu Raczyńskich^[6].

Przypisy

1. Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 131.
2. Robert Bielecki: Długa 7 w powstaniu warszawskim. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 1994, s. 37.
3. Maja Motyl, Stanisław Rutkowski: Powstanie Warszawskie – rejestr miejsc i faktów zbrodni. Warszawa: GKBZpNP-IPN, 1994, s. 84.
4. Janusz Dołbakowski, Marian Sojka (wyb. i opr.): Pamiętamy o Was… Pamięci 30 redemptorystów zamordowanych w Powstaniu Warszawskim. Pelplin: Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „Bernardinum”, 2000, s. 18–21. ISBN 83-88487-21-3.
5. Cytat: Władysław Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, Wydawnictwo Platan, Warszawa 2004, ISBN 83-89711-10-9, tom 3, s. 695-696.
6. Robert Bielecki: Długa 7 w powstaniu warszawskim. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 1994, s. 17.