Kalendarium historii Botswany

Rozprzestrzenianie się wczesnej epoki żelaza w południowej Afryce

Khama III, wódz Bamangwato w drugiej połowie XIX wieku

Mapa Beczuany z 1885

Seretse Khama

Kalendarium historii Botswany – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Botswany(inne języki).

Czasy przedkolonialne

• I tysiąclecie p.n.e – zasiedlenie terenu obecnej Botswany przez Buszmenów^[1].
• VIII w. n.e – początek napływu ludu Banthu, wyparcie Buszmenów do Kotliny Kalahari^[1].
• ok. 1095 – powstanie kultury Moritsane^[2][3].
• XIII–XIV w. – konsolidacja zachodniego Transwalu przez potężne dynastie z ludu Banthu^[3].
• koniec XVIII w. – początek penetracji kraju przez osadników holenderskich z Kraju Przylądkowego^[1].
• I połowa XIX w. – napływ brytyjskich misjonarzy i migracje innych ludów, wskutek ekspansji państwa Zulusów^[1].
• 1824 – czasy wojny pomiędzy plemionami, lud Kololo atakuje Ngwaketse(inne języki). Ginie król Ngwaketse, Makaba II^[4].
• II połowa XIX w. – walki Tswana z Burami^[1][3].
• 1867–1869 – gorączka złota w Botswanie, napływ białych osadników^[3].

Panowanie brytyjskie

• 1885 – ogłoszenie przez Wielką Brytanie powstania Beczuany^[1].
• 1895 – wcielenie Brytyjskiej Beczuany do Kraju Przylądkowego^[1]. Delegacja trzech królów z ludu Tswana przybywa do Londynu^[3].
• 1899–1904 – ustanowienie przez Brytyjczyków granic ziem plemiennych^[1].
• 1909 – utworzenie stanowiska Wysokiego Komisarza zarządzającego Beczuaną^[5].
• 1910 – włączenie Botswany do Południowoafrykańskiej Unii Celnej^[1].
• 1921 – powołanie samorządu w formie rad tubylczych, w których zasiadała arystokracja Tswana^[1][5].
• lata 30. XX w. – próby reform administracji oraz unowocześnienia górnictwa i rolnictwa, zostają storpedowane przez przywódców Tswane, jako wzmacniające władzę białych osadników^[4].
• lata 50. XX w. – narodziny botswańskiego ruchu niepodległościowego opartego na ludzie Bamangwato(inne języki)^[1][3].
• 1961 – utworzenie rady legislacyjnej o charakterze doradczym^[6].
• 1964 – nadanie Beczuanie autonomii^[1].
• 1965 – przeniesienie stolicy Beczuany z Mafikeng do Gaborone^[5].

Niepodległa Botswana

• 1966 – nadanie Botswanie niepodległości, Seretse Khama pierwszym prezydentem i szefem rządu^[1].
• 1980 – śmierć Khamy, prezydentem Quett Masire^[1]. Powołanie Wspólnoty Rozwoju Afryki Południowej^[3].
• 1985–1986 – południowoafrykańskie rajdy na Gaborone, skutkujące śmiercią 15 cywilów^[3].
• 1986 – porozumienie z RPA, znane jako "pakt o bezpieczeństwie^[1]".
• 1998 – Masire ustępuje z urzędu, prezydentem Festus Mogae^[1].
• 2001 – referendum w sprawie reformy sądownictwa^[7].
• 2008 – Mogae rezygnuje z urzędu, prezydentem Seretse Ian Khama^[3].
• 2018 – ustąpienie Serestse Iana, prezydentem Mokgweetsi Masisi^[8].

Przypisy

1. Botswana-Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-12-09] .
2. https://www.researchgate.net/publication/261971132_Hunting_and_herding_at_Moritsane_a_village_in_Southeastern_Botswana_c_AD_1165-1275
3. History of Botswana, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-12-09]  (ang.).
4. Botswana History Page 1: Brief History of Botswana [online], web.archive.org, 7 marca 2023 [dostęp 2023-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-07] .
5. Beczuana, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-09] .
6. Africa; its problems and prospects; a bibliographic survey. [online], HathiTrust [dostęp 2023-12-09]  (ang.).
7. Elections in Botswana [online], africanelections.tripod.com [dostęp 2023-12-10] .
8. Countries Ba-Bo [online], www.rulers.org [dostęp 2023-12-09] .