PROFILBARU.COM

Juliusz Zborowski
	; Karykatura Juliusza Zborowskiego wykonana przez Zdzisława Czermańskiego
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	8 kwietnia 1888 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	15 czerwca 1965 ; Zakopane
	Profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: etnografia
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Instytucja	Polska Akademia Umiejętności
	Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem
Okres spraw.	1920–1965
Następca	Tadeusz Szczepanek
	Odznaczenia

Juliusz Zborowski (ur. 8 kwietnia 1888 we Lwowie, zm. 15 czerwca 1965 w Zakopanem) – polski etnograf i językoznawca, znawca Podhala^[1]. W latach 1920–1965 dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.

Życiorys

Jakiś czas po narodzinach Juliusza, rodzina przeniosła się ze Lwowa do Nowego Sącza za sprawą nowej posady ojca – Włodzimierza, który zaczął pracować jako nadinżynier kolei państwowych, a także aktywny członek Towarzystwa Szkoły Ludowej. Juliusz uczył się początkowo w nowosądeckim gimnazjum, a potem (po kolejnym awansie ojca) w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie^[1].

W latach 1906–1908 studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie w Lipsku (do 1910). Wrócił do Krakowa i uczył przez rok w gimnazjum im. Jana Sobieskiego oraz wolontariacko współpracował z redakcją Słownika Staropolskiego^[2].

W 1913 przeniósł się do Nowego Targu, gdzie do połowy 1919 uczył w miejscowym gimnazjum języka polskiego, niemieckiego i łaciny^[1]. Do 1920 pracował jako nauczyciel w Krakowie i Nowym Targu. Następnie został redaktorem „Gazety Podhalańskiej”. Był uczestnikiem prac Sekcji Ludoznawczej Towarzystwa Tatrzańskiego.

Swoją fascynację kulturą Podhala, realizował m.in. poprzez dokumentację fonograficzną gwary i pieśni góralskich^[3].

W 1922 został kustoszem w Muzeum Tatrzańskim im. dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem (dział etnograficzny). Wkrótce został dyrektorem tego Muzeum (funkcję tę sprawował do końca życia). W 1918 stał się członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, od 1955 – profesor nadzwyczajny. Prace naukowe publikował w kilku czasopismach, m.in.: „Lud”, „Ziemia”, „Wierchy”. Interesował się również dziejami Zakopanego i twórcami, pisarzami z nim związanymi.

Z Muzeum utworzył placówkę naukową; zgromadził w niej także materiały i bibliografię na temat Podhala.

W 1962 z okazji 50. rocznicy pracy naukowej i 45. rocznicy kierowania Muzeum Tatrzańskim nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Zakopanego^[4].

Był mężem Irminy z Matyszewskich (1903–1981).

Zmarł w Zakopanem, pochowany obok żony na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku (kwatera L-I-7i8)^[5].

Niektóre publikacje

Czesi w pieśni i legendzie orawskiej
Góralskie podania o Szwedach
Kostka Napierski w poematach Stęczyńskiego
Legenda o Janosiku
„Potop” Henryka Sienkiewicza

Ordery i odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 11 listopada 1937^[6], 22 lipca 1952^[7])

Upamiętnienie

W 1966, w przedsionku Muzeum Tatrzańskiego odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci. Ulicę biegnącą obok Muzeum Tatrzańskiego nazwano imieniem Juliusza Zborowskiego.

Zobacz też

Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Jerzy M.J.M. Roszkowski Jerzy M.J.M., Udział Juliusza Zborowskiego w akcji spisko-orawskiej 1913–1920, „Rocznik podhalański”, t. VII, Zakopane: Muzeum Tatrzańskie, 1997, ISBN 83-902302-4-0 .
↑ S.Urbańczyk, Śp.Juliusz Zborowski, „Język Polski”, r. 46, nr 1, 1966, s. 9–12 .
↑ WłodzimierzW. Antoniewicz WłodzimierzW., Juliusz Zborowski, „LUD”, t. 49, Polskie towarzystwo etnologiczne, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Towarzystwo ludoznawcze we Lwowie, 1965, s. 4 .
↑ Juliusz Zborowski [online], Zakopane - oficjalny serwis internetowy [dostęp 2023-09-06] (pol.).
↑ Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2023-09-06] .
↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.