|
Jaskier wielki
Jaskier wielki (Ranunculus lingua L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje naturalnie w Europie i Azji[5]. W Polsce dość pospolity[6].
Rozmieszczenie geograficzne
W Europie rośnie naturalnie w północno-wschodniej części Hiszpanii, we Francji, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii, południowej Norwegii, w Szwecji, południowej Finlandii, w Estonii, na Łotwie, Litwie, Białorusi, Ukrainie, Słowacji, w Polsce, Czechach, Niemczech, Austrii, na Węgrzech, we Włoszech (łącznie z Sycylią), Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze, Serbii, Rumunii, Bułgarii, Macedonii oraz Albanii. Ponadto występuje w Rosji – w jej europejskiej części, a także na Kaukazie Północnym, w Dagestanie oraz w zachodniej i środkowej części Syberii. W Azji rośnie w północnej Turcji, Armenii, Gruzji, Azerbejdżanie, Iranie, Kazachstanie oraz w indyjskim stanie Dżammu i Kaszmir[5].
Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, dęta, o grubym kłączu, u góry obficie rozgałęziona, z rzadka przylegająco owłosiona[7]. Osiąga wysokość 50–150 cm. Pod ziemią roślina wytwarza długie rozłogi.
- Liście
- Odziomkowe są jajowate, szybko usychają. Łodygowe są wąskolancetowate, zaostrzone, nie podzielone, całobrzegie lub rzadko drobno ząbkowane. Siedzące lub na krótkich ogonkach, osiągają 15–25 cm długości i 1–3,5 cm szerokości[7].
- Kwiaty
- Złotożółte o średnicy 2,5–4(5[7]) cm, obupłciowe. Składają się z 5 zielonożółtych działek kielicha i 5 odwrotniejajowatych, połyskujących płatków korony długości 1–2 cm, licznych pręcików i słupków.
- Owoc
- Zbiorowy, złożony z orzeszków o długości 2,5–4 mm i szerokości około 2 mm, nagich lub z rzadka szczeciniasto owłosionych.
-
Pokrój
-
Liść łodygowy
-
Kwiat
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit, hydrofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. W Polsce występuje na niżu i na niższych położeniach górskich. Rośnie na torfowiskach, wilgotnych łąkach, brzegach cieków, stawów i jezior, w trzcinowiskach i szuwarach. Występuje pojedynczo, nie tworzy skupień[7]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Magnocaricion[8]. Liczba chromosomów 2n = 112, 128[6].
Zagrożenia i ochrona
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[9] w grupie roślin narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Na czerwonej liście z 2016 gatunek nieujęty w żadnej z kategorii zagrożenia[10]. Od 2014 roku roślina objęta w Polsce ochroną częściową[11].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
- ↑ a b Ranunculus lingua L.. The Plant List. [dostęp 2015-05-24]. (ang.).
- ↑ Ranunculus lingua, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Ranunculus lingua L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2010-01-25].
- ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
- ↑ a b c d Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 165, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-248-6.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5. Brak numerów stron w książce
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9. Brak numerów stron w książce
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
Identyfikatory zewnętrzne:
|
|
