Jan Jagielski

Jan Jagielski

Jan Jagielski (2013)
Data i miejsce urodzenia	13 października 1937 Toruń
Data śmierci	17 lutego 2021[1]
Zawód, zajęcie	kierownik działu dokumentacji zabytków
Odznaczenia

Jan Robert Jagielski (ur. 13 października 1937 w Toruniu, zm. 17 lutego 2021) – polski działacz społeczny, autor publikacji na temat śladów historycznej obecności Żydów w Polsce.

Życiorys

Grób Jana Jagielskiego na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie

Maturę uzyskał w XIV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Warszawie (wówczas imienia Klementa Gottwalda)^[2]. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego ukończonego z tytułem magistra geochemii. Przez 30 lat pracował naukowo w Instytucie Chemii Przemysłowej w Warszawie^[3].

Od 1991 był pracownikiem Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma^[3], gdzie stworzył Dział Dokumentacji Dziedzictwa, gromadzący materialne ślady obecności historycznej Żydów na ziemiach polskich z dużą bazą danych.

Zmarł 17 lutego 2021^[4]. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie^[5].

Działalność społeczna

Od 1981 aktywnie uczestniczył w opiece nad miejscami i zabytkami związanymi z kulturą i historią Żydów polskich, we wcześniejszych latach amatorsko je dokumentując. W tym samym roku powstał Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej przy Towarzystwie Opieki nad Zabytkami, który współtworzył Jagielski, od 1994 pełniąc funkcję przewodniczącego Zarządu.

Był inicjatorem akcji restaurowania cmentarzy żydowskich w małych miastach, którą prowadził z młodzieżą z kraju i z Izraela^[6].

Był przewodniczącym Fundacji Wiecznej Pamięci powstałej w 1993 z inicjatywy Rządu RP^[7] i zajmującej się renowacją zabytków żydowskich (cmentarze, synagogi i inne), upamiętnianiem miejsc i wydarzeń związanych z historią Żydów w Polsce, a także działalnością kulturalną i oświatową na temat stosunków polsko-żydowskich. Był skarbnikiem i członkiem zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce^[8].

Na dorobek Jagielskiego składają się książki o cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie, zabytkach żydowskich oraz getcie warszawskim (brał udział m.in. w projekcie upamiętnienia granic getta^[9]). Był także autorem artykułów o tej tematyce.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Nagroda Fundacji Taubego im. Ireny Sendler (2009) za wkład wniesiony w zachowanie dziedzictwa żydowskiego w Polsce^[10].
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski nadany przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego w kwietniu 2008 za osiągnięcia w odkrywaniu, gromadzeniu i upowszechnianiu prawdy o Holokauście^[11].
• Nagroda Jana Karskiego i Poli Nireńskiej (2005) za wybitne zasługi w dziedzinie działalności zmierzającej do ochrony materialnych śladów żydowskiej obecności historycznej w Polsce oraz publikacji na ten temat^[12]
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” 2015^[13]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski przyznany pośmiertnie w 2021 przez prezydenta Andrzeja Dudę za wybitne zasługi w pielęgnowaniu pamięci oraz dokumentowaniu historii Żydów w Polsce^[14][15].

Publikacje

• Jan Jagielski, Robert Pasieczny: A guide to Jewish Warsaw. Jewish Information and Tourist Bureau, 1990, s. 63.
• Włodzimierz Susid, Jan Jagielski, Żydowski Instytut Historyczny-Instytut Naukowo-Badawczy: Children and youth of the ghetto. Sala "Makabi", 1993, s. 38.Sprawdź autora:3.
• Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej, Tom 1.. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 102. ISBN 83-90662-96-5.
• Eleonora Bergman, Jan Jagielski: Zachowane synagogi i domy modlitwy w Polsce: katalog. Żydowski Instytut Historyczny, 1996, s. 162.
• Jan Jagielski, Żydowski Instytut Historyczny-Instytut Naukowo-Badawczy: Jewish sites in Warsaw. The City of Warsaw, 2002, s. 80. ISBN 83-91113-85-X.Sprawdź autora:2.
• Anka Grupińska, Jan Jagielski, Paweł Szapiro: Getto Warszawskie. Parma-Press, 2002, s. 95. ISBN 83-85743-95-2.
• Jan Jagielski: Niezatarte ślady getta warszawskiego (wersja polsko-angielska). Mówią Wieki, 2008, s. 104. ISBN 978-83-86156-98-6.
• Anka Grupińska, Jan Jagielski, Paweł Szapiro: Das Warschauer Getto Il Ghetto di Varsavia Getto Warszawskie wersja niemiecko włoska. Parma-Press, 2009, s. 96. ISBN 978-83-74191-15-9.

Upamiętnienie

• W czerwcu 2021 został patronem Pracowni Dokumentacji Dziedzictwa Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma^[16].

Przypisy

1. Jan Jagielski (1937 – 2021) | JEWISH.PL [online], jewish.pl [dostęp 2024-04-23]  (pol.).
2. Znani absolwenci szkoły. liceumgottwalda.pl.tl. [dostęp 2019-06-27].
3. Zmarł Jan Jagielski. Żydowski Instytut Historyczny, 2021-02-17. [dostęp 2021-02-17].
4. Jan Jagielski (1937 – 2021) | JEWISH.PL [online], 17 lutego 2021 [dostęp 2022-01-17]  (pol.).
5. Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Post. facebook.com, 2021-02-19. [dostęp 2021-02-22].
6. Współpracują z nami. Fundacja Hereditas. [dostęp 2017-11-24].
7. Jan Jagielski. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, 2005-09-01. [dostęp 2017-11-24].
8. Ludzie. Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. [dostęp 2020-01-28].
9. Linia pamięci. „Stolica”. 4/2008. s. 23. 
10. Archivist Jan Jagielski receives second annual Irena Sendler memorial award. [w:] Taube Philantropies [on-line]. taubephilanthropies.org, 12 maja 2009. [dostęp 2013-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-07)].
11. M.P. z 2008 r. nr 84, poz. 744
12. Współpracują z nami. [w:] Fundacja Hereditas [on-line]. [dostęp 2016-11-13].
13. Odznaczenia dla osób zasłużonych dla powstania MHŻP MKiDN – 2015. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. [dostęp 2017-11-15].
14. M.P. z 2021 r. poz. 371
15. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski dla śp. Jana Jagielskiego. prezydent.pl, 2021-02-21. [dostęp 2021-02-22].
16. Przemysław Batorski: Jan Jagielski patronem Pracowni Dokumentacji Dziedzictwa ŻIH. [w:] Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma [on-line]. jhi.pl. [dostęp 2021-06-09].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000115748271
• VIAF: 74185422
• LCCN: nr92045073
• BnF: 158278743
• SUDOC: 121837416
• NKC: zmp20191058518
• Open Library: OL48782A
• PLWABN: 9810650976205606
• NUKAT: n96225215
• J9U: 987007263245005171