Jan Baranowski (działacz robotniczy)

Jan Baranowski

Data i miejsce urodzenia	25 lipca 1883 Gołymin
Data śmierci	9 września 1959
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Sanoku
Narodowość	polska
Odznaczenia

Jan Baranowski (ur. 25 lipca 1883 w Gołyminie, zm. 9 września 1959) – polski żołnierz, działacz robotniczy, socjalistyczny i komunistyczny.

Życiorys

Urodził się 25 lipca 1883 w Gołyminie^[a][1]. Był synem Antoniego i Władysławy z domu Kochanowskiej^[1] wzgl. Ostrowskiej^[2].

W 1907 zbiegł z obszaru rosyjskiego, osiadając w Sanoku i zostając pracownikiem tamtejszej Fabryki Wagonów i Maszyn^[3]. W zakładzie zajmował się obróbką drewna^[1]. Był działaczem i członkiem zarządu Związku Metalowców^[3]. Był jednym z pierwszych członków sanockiego oddziału Związku Strzeleckiego, założonego w fabryce w 1912^[4][5]. Z zawodu był stolarzem^[2].

Grób Jana Baranowskiego

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do oddziałów strzeleckich 6 sierpnia 1914^[2]. Potem został żołnierzem Legionów Polskich i służył w szeregach III batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady^[2]. W 1915 został ranny i był leczony w szpitalu^[2]. Po rekonwalescencji ponownie służył w macierzystym pułku 2 okm aż do października 1916^[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był kapralem Wojska Polskiego^[2].

W okresie II Rzeczypospolitej ponownie zamieszkiwał w Sanoku^[2]. Działał w ruchu robotniczym. Był członkiem SDKPiL, KPP. Jako przedstawiciel partii PPS Lewica zasiadał w Kasie Chorych w Sanoku (prócz niego z ramienia tej partii także Kazimierz Wnękowski)^[6].

Był współzałożycielem PPR w powiecie sanockim po 1944^[7]. Po działań zbrojnych I wojny światowej od września 1944 działał przy odbudowie infrastruktury macierzystej fabryki w Sanoku^[8]. 25 września 1944 z ramienia PPR został wybrany delegatem do Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku^[9]. Podczas pierwszego posiedzenia PRN w Sanoku 2 października 1944 był członkiem tejże^[10]. Potem należał do PZPR.

21 listopada 1908 w Sanoku poślubił pochodzącą ze Lwowa 16-letnią Weronikę Stefanię Sudlitz (1892–1971)^[1][11]. Miał z nią córki: Joannę (zm. 2 marca 1915 w wieku 5 lat)^[12] i Bronisławę (zm. 7 marca 1915 w wieku 3 lat), obie zmarłe na szkarlatynę^[13]. Zmarł 9 września 1959 i został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku^[14]. Jego żona spoczęła w innej części tego cmentarza^[15].

Odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (po 1944)^[b]
• Krzyż Niepodległości (1937)^[16]

Uwagi

1. Strona Żołnierze Niepodległości podała dzień urodzenia 15 lipca 1883, zob. Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Żołnierze Niepodległości. Jan Baranowski. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2022-06-18].
2. Informacja w treści inskrypcji nagrobnej.

Przypisy

1. Księga małżeństw rz. kat. Sanok (1905–1912). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 54 (poz. 52).
2. Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Żołnierze Niepodległości. Jan Baranowski. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2022-06-18].
3. Józef Ząbkiewicz. Z kart historii SFA. Jak organizował się ruch związkowy w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 10 (103), s. 5, 1–10 kwietnia 1978. 
4. Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 479.
5. Julian Gorgoń: Wspomnienia ze Związku Strzeleckiego w Sanoku z roku 1912/13. W: Jednodniówka wydana z racji jubileuszu 25-lecia istnienia i działalności Związku Strzeleckiego na terenie Sanoka i ziemi sanockiej 1908–1933. Sanok: 21 maja 1933, s. 11.
6. Henryk Cimek: Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej (1918–1939). W: Bronisław Syzdek (red. nauk.): Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej 1918–1975. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980, s. 36.
7. Jan Wacławski. W 35 rocznicę powstania PPR. Pierwsze lata. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1–2, nr 1 (708) z 1–15 stycznia 1977. 
8. Główne kierunki walki o zdobycie i utrzymanie władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie (sierpień 1944 – czerwiec 1945). W: Edward Olszewski: Początki władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie 1944–1947. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1974, s. 151.
9. Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944–1947. Wybór źródeł. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 31. ISBN 83-03-00732-7.
10. Janina Zborowska (oprac.): Z dziejów kształtowania się władzy ludowej i życia społeczno-politycznego na Podkarpaciu w latach 1944–1947. Wybór źródeł. Rzeszów – Krosno: 1984, s. 32. ISBN 83-03-00732-7.
11. Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 142 (poz. 38).
12. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 175 (poz. 40).
13. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 176 (poz. 45).
14. Jan Baranowski. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-03-18].
15. Weronika Baranowska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-03-18].
16. M.P. z 1937 r. nr 93, poz. 128.