Jadwiga Chrząszczewska

Jadwiga Chrząszczewska

Jadwiga Chrząszczewska – z lewej z wizytą u swej siostrzenicy Ireny z Gineyków Guttakowskiej w Zalesiu Dolnym – „Borówce” (ul. Graniczna 5) w 1925 roku[1]
Data i miejsce urodzenia	19 września 1853 Kowal
Data i miejsce śmierci	28 lutego 1935 Warszawa
Dziedzina sztuki	literatura

Jadwiga Chrząszczewska-Trzeciakowa (ur. 19 września 1853 w Kowalu, zm. 28 lutego 1935 w Warszawie) – polska pedagog, pisarka dla dzieci i młodzieży.

Jadwiga Antonina Chrząszczewska urodziła się 19 września 1853 roku Kowalu, w powiecie włocławskim, jako córka Teofila Chrząszczewskiego i Aleksandry z Baranowskich; ochrzczono ją 21 października. Jej ojciec był pisarzem Sądu Pokoju, umarł wcześnie, gdy Jadwiga miała 4 lata^[2].

29 dnia grudnia 1904 wyszła za emerytowanego asesora sądowego, Wiktor Trzeciaka (akt ślubu podaje błędny wiek panny młodej). Para nie miała dzieci^[2].

Jadwiga Chrząszczewska pracowała w oświacie i pisała; po 1918 roku, wraz z Janiną Porazińską tworzyła elementarze i podręczniki do nauki języka polskiego^[2].

Twórczość

Współredaktorka „Przyjaciela Dzieci”. Właścicielka szkoły i freblówki (przedszkola prowadzonego według systemu Friedricha Fröbla) przy ul. Nowy Świat. Napisała wierszyk-piosenkę Deszczyk, który był drukowy w elementarzach i śpiewnikach (muzyka W. Siewierski).

Została pochowana w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera: Ł, rząd 3, grób 17/18)^[3].

Grób Jadwigi Chrząszczewskiej na cmentarzu Powązkowskim

Inne teksty:

• Gwiazda spadająca. Utwór fantastyczny dla młodzieży., 1896^[4]
• Dar. Powieść dla młodzieży., 1897 (opracowane według Alfonsa Daudeta)^[5]
• Z biegiem Wisły. Obrazki o kraju., 1901 (z Jadwigą Wrank)^[6]
• Ze swojskiej gleby., 1901 (z Jadwigą Wrank)^[7][8][9]
• Moja pierwsza książeczka: wierszyki, powiastki i opowiadania różnej treści., 1903 (z Jadwigą Wrank)
• Znani i nieznani. Opowiadania przyrodnicze., 1910^[10]
• Dzwonki. Marsze, gry, zabawy i piosenki, deklamacje chóralne, obrazki sceniczne., J. Chrząszczewska – pomysł, układ i objaśnienia; J. Porazińska – wiersze; W. Siewierski – muzyka, 1923
• Czary nie czary. Opowiadania., 1927^[11] (ryciny Molly Bukowska)
• Cud bajeczki.
• Tajemnica starego dworu. Powieść dla młodego wieku^[12] (z rys. J. Błeszyńskiej)
• Opowiadania przyrodnicze: I. Staw (z Wandą Haberkantówną)^[13]
• Opowiadania przyrodnicze. II. Łąka. (z Wandą Haberkantówną)^[14]

Przypisy

1. Domek z ogrodem w Zalesiu Dolnym-Borówce, przy ul.Granicznej 5, Jadwiga Chrząszczewska kupiła dla swej siostrzenicy Ireny z Gineyków Guttakowskiej w 1924 roku. Na zdjęciu widoczne są następujące osoby od lewej: Jadwiga Chrząszczewska (stoi), Irena z Gineyków Guttakowska, siostrzenica Jadwigi, a zarazem siostra art.-malarza Romana Gineyki (zwana w rodzinie „Renia”) – siedzi za stolikiem, Olgierd Guttakowski (syn Ireny) – siedzi na stoliku, Aniela z Ponikowskich Masłowska, kuzynka Jadwigi – (żona Stanisława Masłowskiego) – stoi za stolikiem, Zofia Guttakowska (córka Ireny zwana „Nini”, od 1939 zamężna za dr med. Felicjanem Lothem) – stoi za stolikiem, Stanisław Masłowski skoligacony z Jadwigą przez swą żonę Anielę z Ponikowskich – siedzi na prawo od stolika. Zob. linki zewn.: https://www.zalesie-dolne.pl/drewniany-domek-przy-ul-granicznej-5/ i https://zalesie.b-cdn.net/wp-content/uploads/2019/11/Graniczna_5-zima-scaled.jpg [data dostępu: 2022-07-29].
2. Aleksandra Ewelina Mikinka. Jadwiga Chrząszczewska (1853–1935). Wybrane wątki życia i twórczości. „Wiek XIX”. XIII (LV), s. 131–146, 2020. DOI: 10.18318/wiekxix.2020.9. 
3. Cmentarz Stare Powązki: CHRZĄSZCZEWSCY I GINEYKOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-08-24] .
4. JadwigaJ. Chrząszczewska JadwigaJ., Gwiazda spadająca. Utwór fantastyczny dla młodzieży [online], polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
5. Dar. Powieści dla młodzieży, oprac. Jadwiga Chrząszczewska wg Alfonsa Daudeta., polona.pl, 1897 .
6. Z biegiem Wisły. Obrazki o kraju, JadwigaJ. Chrząszczewska, JadwigaJ. Warnkówna, polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
7. Ze swojskiej gleby. 1, Wybór poezyi dla dzieci, JadwigaJ. Chrząszczewska, JadwigaJ. Warnkówna, polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
8. Ze swojskiej gleby. 2, Wybór poezyi dla dzieci i młodzieży, JadwigaJ. Chrząszczewska, JadwigaJ. Warnkówna, polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
9. Ze swojskiej gleby. 3, Wybór poezyi dla młodzieży, JadwigaJ. Chrząszczewska, JadwigaJ. Warnkówna., polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
10. JadwigaJ. Chrząszczewska JadwigaJ., Znani i nieznani. Opowiadania przyrodnicze [online], polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
11. JadwigaJ. Chrząszczewska JadwigaJ., Czary nie czary. Opowiadania [online], polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
12. Tajemnica starego dworu. Powieść dla młodego wieku [online], oprac. Jadwiga Chrząszczewska., polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
13. Opowiadania przyrodnicze. 1, Staw, wyd. 1907, JadwigaJ. Chrząszczewska, WandaW. Haberkantówna, polona.pl [dostęp 2020-04-06] .
14. Opowiadania przyrodnicze. 2, Łąka, wyd. 1909, JadwigaJ. Chrząszczewska, WandaW. Haberkantówna., polona.pl [dostęp 2020-04-06] .

Linki zewnętrzne

• Dzieła Jadwigi Chrząszczewskiej w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000116935589
• VIAF: 101860856
• LCCN: no98071628
• GND: 1233208004
• PLWABN: 9810695699705606
• NUKAT: n96101622