Józef Dunin-Borkowski (ur. 19 lutego 1879 we Florencji, zm. 3 lipca 1920) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Pośmiertnie został awansowany na podpułkownika.
Życiorys
Józef Dunin-Borkowski urodził się 19 lutego 1879 we Florencji, w rodzinie ziemiańskiej pochodzącej z Podola. Ukończył gimnazjum w Piotrkowie[1]. W latach 1897–1898 odbył jednoroczną obowiązkową służbę wojskową w armii rosyjskiej w tatarskim pułku jazdy, gdzie otrzymał stopień chorążego rezerwy[2] . W latach 1897–1899 studiował na Uniwersytecie w Zurychu, później na Uniwersytecie w Berlinie. Przerwał studia w 1900 r., po czym rozpoczął je w Technische Hochschule w Dreźnie (pozostawał tam do 1906 r., nie jest pewne, czy ukończył naukę). Równocześnie, w roku akademickim 1904/1905, kształcił się na Uniwersytecie we Fryburgu. W jego aktach wojskowych znajduje się też informacja o uzyskaniu doktoratu z chemii na paryskiej Sorbonie[3].
10 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich[2] . Otrzymał dowództwo tworzonego II plutonu 2 szwadronu Legionów. Z jednostką przeszedł kampanię karpacką. 29 września został mianowany chorążym, a 30 listopada 1914 – podporucznikiem kawalerii[4]. Na początku maja 1915 roku Dunin-Borkowski został skierowany do Zdani koła Radomska, gdzie powierzono mu organizację 5 szwadronu kawalerii, nad którym objął dowództwo. Po śmierci rot. Zbigniewa Dunina-Wąsowicza w szarży pod Rokitną, Józef Dunin-Borkowski powrócił do 2 szwadronu. 9 sierpnia 1915 został mianowany porucznikiem[4]. W tym samym miesiącu wrócił do 2 pułku ułanów na stanowisko dowódcy 5 szwadronu. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, służył w Polskim Korpusie Posiłkowym. Został mianowany dowódcą 2 pułk ułanów Legionów Polskich. W czasie bitwy pod Rarańczą dostał się do niewoli austriackiej gdzie przebywał do 29 września 1918 roku. Był internowany w obozie w Huszt na Węgrzech[5].
31 października 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika[6]. 8 listopada tego roku został mianowany rotmistrzem[2] . W tym samym miesiącu, w Dębicy, przystąpił do organizacji pułku jazdy, który początkowo nosił nazwę 2 pułk strzelców konnych, a w czerwcu 1919 roku został przemianowany na 9 pułk ułanów[5]. Z dniem 30 maja 1919 roku został zatwierdzony na stanowisku tymczasowego dowódcy pułku[7]. Na czele pułku walczył w najpierw z Ukraińcami, a następnie w wojnie z bolszewikami. 1 grudnia 1919 roku został mianowany majorem[2] . Brał udział w wyprawie kijowskiej oraz w walkach obronnych w czasie odwrotu. Walcząc często w pierwszej linii, wyróżnił się m.in. 26 kwietnia przy zdobyciu Koziatyna, czym zyskał uznanie Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego. 1 czerwca w pierwszym boju z Armią Konną Budionnego pod Rohoźną osobiście prowadził szarżę przeciw bolszewikom. Podobnie wyróżnił się 11 czerwca w boju pod Czerwoną[8]. 3 lipca 1920 roku zginął w czasie obrony mostu na rzece Horyń[9] pod wsią Zozulińce, 3 km od stacji kolejowej Ożenin w kierunku Czerniachowa[10][11]. Został pochowany na cmentarzu w Dębicy[12]. Pośmiertnie został awansowany na podpułkownika[12].
3 lipca 1922 w miejscu, w miejscu w którym poległ podpułkownik Józef Dunin-Borkowski, odbyła się uroczystość wzniesienia kurhanu kresowego[13].
Ordery i odznaczenia
Przypisy
- ↑ Marek Gałęzowski, Józef Dunin-Borkowski [w:] Gałęzowski M., „Pilnujcie honoru sztandaru pułkowego”. Oficerowie Legionów Polskich polegli w wojnie polsko-bolszewickiej, Warszawa: IPN, 2024, s. 21.
- ↑ a b c d Wykaz Legionistów ↓.
- ↑ Ibidem, s. 21.
- ↑ a b Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 41.
- ↑ a b Tatara 1929 ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Rozp. MSWojsk. Nr 3 z 4 listopada 1918 roku, poz. 29.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 70 z 26 czerwca 1919 roku, poz. 2259.
- ↑ Marek Gałęzowski, Józef Dunin-Borkowski [w:] Gałęzowski M., „Pilnujcie honoru sztandaru pułkowego”. Oficerowie Legionów Polskich polegli w wojnie polsko-bolszewickiej, Warszawa: IPN, 2024, s. 30.
- ↑ Tatara 1929 ↓, s. 21.
- ↑ Uczczenie pamięci pułk. Borkowskiego. „Polska Zbrojna”. 174, s. 3, 1922-06-30. Warszawa.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 162, tu jako miejsce śmierci podano Mohylany.
- ↑ a b Tatara 1929 ↓, s. 22.
- ↑ Wspomnienie o ppułk. Józefie Dunin-Borkowskim. „Polska Zbrojna”. 200, s. 3, 1922-07-26. Warszawa.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 6.
- ↑ Tatara 1929 ↓, s. 31.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 296, poz. 391.
Bibliografia
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Marek Gałęzowski, Józef Dunin-Borkowski [w:] Gałęzowski M., „Pilnujcie honoru sztandaru pułkowego”. Oficerowie Legionów Polskich polegli w wojnie polsko-bolszewickiej, Warszawa: IPN, 2024, s. 21-31.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Wiktor Krzysztof Cygan: Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich. Warszawa: „Gryf”, 1992, s. 19-20. ISBN 83-85209-08-5.
- Stanisław Jan Rostworowski: Nie tylko Pierwsza Brygada (1914-1918) – Z Legionami na bój. Warszawa: P. W. EGROS – Oficyna Wydawnicza, 1993, s. 271. ISBN 83-85253-05-X.
- Jan Tatara: Zarys historii wojennej 9-go pułku ułanów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Stefan Pomarański: Borkowski Józef Dunin. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 334. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
- Borkowski Dunin Józef. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2019-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-07)].
Linki zewnętrzne
