Ibrahim Rugova

Ibrahim Rugova
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 grudnia 1944
Cerrcë (Kosowo)

Data i miejsce śmierci

21 stycznia 2006
Prisztina

Prezydent Kosowa
Okres

od 24 maja 1992
do 21 stycznia 2006

Przynależność polityczna

Demokratyczna Liga Kosowa

Następca

Fatmir Sejdiu

Faksymile
Odznaczenia
Order Flagi Narodowej (Albania)

Ibrahim Rugova (ur. 2 grudnia 1944 w Cerrcë w Kosowie, zm. 21 stycznia 2006 w Prisztinie) – przywódca kosowskich Albańczyków, prezydent Kosowa w latach 1992–2006, laureat Nagrody Sacharowa w 1998[1].

Życiorys

Ukończył filologię albańską na Uniwersytecie w Prisztinie i językoznawstwo na Sorbonie.

Był członkiem partii komunistycznej. Usunięto go z jej szeregów za żądanie wniesienia poprawek do jugosłowiańskiej konstytucji. Przez ponad 10 lat kierował pokojowym ruchem oporu kosowskich Albańczyków przeciwko rządom byłego prezydenta Jugosławii Slobodana Miloševicia.

W 1989 roku, gdy Milošević odebrał prowincji autonomię, którą cieszyła się ona prawie 20 lat, założył Demokratyczną Ligę Kosowa. Początkowo dążyła ona do przyznania Kosowu statusu odrębnej republiki w ramach Federacji Jugosłowiańskiej, później zaczęła się domagać niepodległości dla prowincji.

W 1992 i 1998 roku wygrywał wybory na urząd prezydenta Republiki Kosowa, pod hasłem niepodległości i odłączenia się od Jugosławii. Belgrad nie uznał wyników tych wyborów, uznając je za nielegalne. Milošević tropił partyzantów z UÇK, którzy od 1996 roku, wbrew stanowisku Rugovy, atakowali Serbów.

Grób Rugovy na cmentarzu w Prisztinie

W lutym 1999 Rugova był jednym z członków kosowskiej delegacji podczas rozmów pokojowych kosowsko-serbskich, prowadzonych w Rambouillet pod Paryżem. Serbowie przystąpili do nich pod groźbą nalotów NATO. 18 marca podpisał w imieniu kosowskich Albańczyków układ zapewniający Kosowu autonomię, a kontrolę nad procesem pokojowym oddający korpusowi 28 tys. żołnierzy NATO (KFOR). Serbska delegacja odrzuciła te warunki[2][3].

Odrzucenie przez Miloševicia tego porozumienia stało się bezpośrednią przyczyną rozpoczętych 24 marca 1999 i trwających 79 dni nalotów lotniczych NATO na Jugosławię. Naloty nie uzyskały akceptacji Rady Bezpieczeństwa i obudziły protesty Rosji. Z Kosowa uciekło lub zostało wygnanych dziesiątki tysięcy uchodźców, którzy przybywali do Albanii i Macedonii.

W październiku 2000 roku partia Rugovy zdecydowanie pokonała w wyborach lokalnych w Kosowie Demokratyczną Partię Kosowa byłego przywódcy UÇK – Hashima Thaciego. W marcu 2002 parlament prowincji oficjalnie powierzył mu stanowisko prezydenta.

Rugova był dla większości Albańczyków największym autorytetem politycznym, a dla wszystkich, nawet swoich przeciwników – autorytetem moralnym. Stany Zjednoczone i Europa Zachodnia otwarcie go popierały w sporach z radykalnymi rywalami. W świecie popularność przyniosła mu pacyfistyczna postawa, a zwłaszcza potępianie stosowania przemocy, nawet przez własnych rodaków. Zmarł na raka płuc.

Dzień po śmierci Rugovy władze Kosowa wprowadziły 15 dni żałoby narodowej, począwszy od 23 stycznia 2006 roku[4].

7 września 2024 r. w Podujevie został odsłonięty pomnik Ibrahima Rugovy[5].

Wyróżnienia

Przypisy

  1. Ibrahim Rugova [online], Sakharov Prize Network [dostęp 2017-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-07] (ang.).
  2. T. Judah: Kosovo. War and Revenge. New Haven-London: Yale University Press, 2002, s. 200. ISBN 0-300-09725-5.
  3. M. Waldenberg: Rozbicie Jugosławii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2005, s. 285. ISBN 83-7383-154-1.
  4. Linda Karadaku-Ndou: Kosovë: 15 ditë zie për Presidentin Ibrahim Rugova. trepca.net, 2006-01-22. [dostęp 2014-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-18)]. (alb.).
  5. Fjalimi i Presidentes Osmani në ceremoninë e përurimit të shtatores së Presidentit historik, Dr. Ibrahim Rugova në Podujevë [online], president-ksgov.net [dostęp 2024-10-12] (alb.).