PROFILBARU.COM

Helena Paderewska
Data urodzenia	1856
Data i miejsce śmierci	16 stycznia 1934 ; Riond-Bosson
	Małżonka premiera Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 16 stycznia 1919; do 27 listopada 1919
Małżonek	Ignacy Jan Paderewski
Poprzednik	Zofia Moraczewska
Następca	Janina Skulska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Helena Maria Paderewska z domu Rosen, primo voto Górska^[1] (ur. w 1856 r., zm. 16 stycznia 1934 w Riond-Bosson) – polska działaczka społeczna, żona kompozytora i premiera Ignacego Jana Paderewskiego.

Pochodzenie i rodzina

Pochodziła z rodziny spolonizowanych inflanckich Niemców, rodziny baronów Rosen. Jej pierwszym mężem był skrzypek Władysław Górski, z którym miała syna. Przez lata żyła w konkubinacie z przyszłym drugim mężem Ignacym Janem Paderewskim i opiekowała się Alfredem - jego sparaliżowanym synem z pierwszego małżeństwa z Antoniną Korsak. W 1895 r. podjęła starania w Warszawie o unieważnienie pierwszego małżeństwa z Górskim. Jej adwokaci podnieśli dwie przyczyny: brak zgody jej ojca na małżeństwo (była niepełnoletnia) oraz ślub w parafii, do której nie należało żadne z małżonków^[2].

Kiedy próby unieważnienia małżeństwa powiodły się, 31 maja 1899 r. poślubiła wdowca Paderewskiego, który w okresie od 16 stycznia do 9 grudnia 1919 r. sprawował funkcję premiera II RP. Zgodnie z opinią wielu osób ówczesnej epoki Helena Paderewska wywierała duży wpływ na politykę męża^[3].

Działalność społeczna

W okresie I wojny światowej organizowała pomoc dla ofiar wojny w Polsce, jak i dla żołnierzy Armii Polskiej we Francji^[4]. Była inicjatorką powołania Polskiego Białego Krzyża i od 1919 r. była przewodniczącą jego Rady Naczelnej^[3]. Ponadto była współzałożycielką Towarzystwa Pomocy dla Inteligencji, fundatorką szkoły dla dziewcząt w Julinie.

Razem z mężem przyjechała do Poznania 26 grudnia 1918 roku, a następnego dnia w imieniu Paderewskiego (który był wówczas chory) przemówiła do pochodu 23 tysięcy dzieci ze wszystkich poznańskich parafii, który stanął przed hotelem Bazar. Podkreślała rolę jaką odegrał strajk dzieci wrzesińskich. Dzieci w odpowiedzi miały krzyczeć "Niech żyje Paderewski i Pani Paderewska".^[5]

18 stycznia 1919 pod jej patronatem obradowały wszystkie istniejące na ziemiach polskich organizacje, które kierowały się w swoich działaniach ideałami Czerwonego Krzyża. W wyniku tego spotkania zostało utworzone Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. Wkrótce rząd zatwierdził jego statut, a kilka miesięcy później – po rezygnacji prezesa Pawła Sapiehy – Paderewska została prezesem PCK. Funkcję tę pełniła do 1926. Wspierała również polską YWCA, była honorowym członkiem Związku Polek w Ameryce.

W 1921 została odznaczona przez papieża Benedykta XV krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice^[6].

Śmierć

Helena Paderewska pod koniec życia poważnie chorowała. Z tego powodu Ignacy Paderewski odwołał swoje zimowe tournée po Stanach Zjednoczonych. Helena Paderewska zmarła 16 stycznia 1934 r. w posiadłości Paderewskich Riond-Bosson w Tolochenaz koło Morges w Szwajcarii. Została pochowana na cmentarzu w Montmorency pod Paryżem obok syna Ignacego Paderewskiego – Alfreda (1880–1901). Przygnębiony śmiercią Paderewski miał powiedzieć (w styczniu 1934 r.), że chce być w przyszłości z nimi pochowany^[7].

Przypisy

↑ Piotr Majewski, Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, tom IV M-P, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, 2009, s. 307
↑ Sławomir Koper, Życie prywatne elit Drugiej Rzeczypospolitej, Bellona 2011, s. 188-189.
↑ ^a ^b Leksykon Historii Polski z 1995, s. 543
↑ Helena Paderewska, Paderewski: The Struggle for Polish Independence (1910-1920), ed. Ilias Chrissochoidis (Stanford, Brave World, 2015), s. 130-134.
↑ Pobyt Paderewskiego, hołd dzieci poznańskich, [w:] Kurier Poznański 1918.12.28 R.13 nr 297, 28 grudnia 1918 [dostęp 2023-01-02] (pol.).
↑ Ks. Zygmunt Kaczyński. Ś. p. Helena Paderewska. „Kurier Warszawski”, s. 10-11, Nr 17 z 18 stycznia 1934.
↑ M. Drozdowski, Ignacy Jan Paderewski. Pianista, kompozytor, mąż stanu, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2001, s. 115