Gruszków (województwo dolnośląskie)

Gruszków

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	karkonoski
Gmina	Mysłakowice
Wysokość	400–520 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	131[2]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	58-533[3]
Tablice rejestracyjne	DJE
SIMC	0191388
Położenie na mapie gminy Mysłakowice Gruszków
Położenie na mapie Polski Gruszków
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Gruszków
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego Gruszków
50°49′29″N 15°52′06″E[1]

Gruszków (niem. Bärndorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Mysłakowice.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Nazwa

Do roku 1946 wieś nazywała się Bärndorf. W latach 1946–1950 obowiązywała nazwa Niedźwiedziska. Od roku 1950 miejscowość nosi obecną nazwę, wynikającą z błędnego tłumaczenia nazwy niemieckiej (niem. Bär – niedźwiedź, Birne – gruszka).

Położenie

Wieś łańcuchówka o długości 1,5 km, przeciętna wysokość 470 m n.p.m., położona w środkowej części Rudaw Janowickich^[4] na zachodnim skłonie Skalnika w dolinie potoku Gruszkówka^[5]. Zachowała się dawna karczma sądowa, pomnik poległych w I wojnie światowej żołnierzy niemieckich z dostawionym napisem Niech ludzkość świata żyje w pokoju oraz kilka domów mieszkalno-gospodarczych o konstrukcji murowano-drewnianej, przysłupowej oraz szachulcowej.

Historia

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1399. Od XIV do XVII wieku wieś razem z Radocinami należała do Kowar, należących z kolei do rodu Schaffgotschów. W roku 1635 dobra kowarskie zostały skonfiskowane przez cesarza, a następnie sprzedane hrabiemu Hansowi von Tscherninowi. W rękach Tscherninów Gruszków pozostawał przez kolejnych 100 lat, przeżywając w roku 1649 bunt chłopów przeciwko wymiarowi pańszczyzny, zakończony niekorzystnym dla nich wyrokiem sądu w Jaworze. W roku 1727 z Gruszkowa zapłacono 388 talarów podatku. W roku 1765 we wsi mieszkało 16 kmieci, 10 zagrodników i 86 chałupników, wśród nich 32 rzemieślników, głównie tkaczy. Wartość wsi szacowano wówczas na 3694 talary. W roku 1786 we wsi była szkoła i 2 młyny wodne. Wieś słynęła w tym czasie z warzonego na miejscu piwa. W roku 1820 miejscowe lasy zakupił od Kowar hrabia Matuschka, sama wieś pozostała natomiast własnością miasta. Po roku 1945 wieś zachowała rolniczy charakter, przy czym zmalała liczba ludności oraz gospodarstw rolnych. Liczba budynków spadła ze 121 przed II wojną światową do 31 w latach 90. XX wieku – pozostałe wyburzano w celu pozyskania materiału budowlanego, który wysyłano często w głąb Polski.

Nazwy historyczne

• 1399 Berndorf
• 1786 Bärndorf
• 1816 Bärdorf
• 1945 Grzeszków
• 1946 Niedźwiedziska
• 1950 Gruszków

Ludność

Liczba ludności Gruszkowa

Zobacz też

• Gruszków w województwie wielkopolskim

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39638
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 347 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk – przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 212.
5. Zygmunt Sarnecki, Rudawy Janowickie. Przewodnik turystyczny, Wydawnictwo PTTK KRAJ, Warszawa 1998, str.99 ISBN 83-7005-405-6