Widok z ZaworówWschodnia część Grani Hrubego (Teriańskie, Walowe i Niewcyrskie Turnie) ponad górnymi piętrami NiewcyrkiGrań Hrubego, widok z Koprowej PrzełęczyWidok od północyWschodnia część Muru HrubegoWidok od północy
Grań oddziela Dolinę Hlińską od doliny Niewcyrki i na długości około 2 km jest niemal pozioma. Jej północne ściany (od strony Doliny Hlińskiej) tworzą wysoki (od 400 m na wschodzie do około 600–700 m na zachodzie) i urwisty mur skalny, jeden z najbardziej masywnych w Tatrach i mocno zaznaczający się w krajobrazie (szczególnie od strony polskiej). Pozębiony i niemal poziomy odcinek Grani Hrubego ku zachodowi kończy Garajowa Strażnica. Dalej grzbiet górski szybko obniża się i rozgałęzia na kilka grzęd, schodzących nisko do Doliny Koprowej i doliny Niewcyrki[4].
Pierwotną nazwą w rejonie jest jednowyrazowe określenie grani jako całości (hrube po spolszczeniu jak i w góralszczyźnie oznacza grube, masywne), od której dopiero nazwano sam Hruby Wierch jako najwyższe wzniesienie tej grani[3].
Cała grań dzieli się na trzy odcinki, różniące się ukształtowaniem:
od Hrubego Wierchu do Teriańskiej Przełęczy Wyżniej – dość trudny do przejścia odcinek o mocno eksponowanych ścianach, od strony północnej stosunkowo najniższych (ok. 400 m),
pomiędzy Teriańską Przełęczą Wyżnią a Teriańską Przełęczą Niżnią – mocno poszarpana grań opada urwiskami (od strony północnej blisko 600-metrowymi) do obu dolin,
ściany trzeciego odcinka zachowują surowy charakter i najwyższą wysokość (600–700 m) od strony północnej (Doliny Hlińskiej), a do doliny Niewcyrki schodzą znacznie łagodniejszymi, trawiasto-skalistymi stokami (choć i tam występują trudności)[4].
Obiekty w grani
W Grani Hrubego, poza zwornikowym wierzchołkiem Hrubego Wierchu, znajduje się 17 nazwanych turni i kulminacji, oddzielonych od siebie stosowną liczbą przełęczy bądź płytszych wcięć. Cała grań ma wyrównany charakter, stąd względne relacje wysokościowe poszczególnych wzniesień nie były w literaturze jednoznaczne i w kolejnych publikacjach ulegały drobnym zmianom, czasem przeciwstawnym. Wysokości większości obiektów w grani były jedynie oszacowane metodą barometryczną. Poniższe wartości zaczerpnięto z wykonanych w 2018 roku pomiarów lidarowych[5], które pozwoliły na dokładne określenie wysokości wszystkich wierzchołków i wcięć.
W kierunku od wschodu na zachód w grani Hrubego znajdują się kolejno turnie, przełęcze i przełączki (wytłuszczono nazwy najwybitniejszych wzniesień i przełączek w grani):
Teriańska Przełęcz Wyżnia (Vyšné terianske sedlo, 2343 m) – łatwo dostępna z doliny Niewcyrki, pierwsze wejście: Ignacy Król i Eugeniusz Panek, 1 września 1906 r.,
Nazwę turniom i przełęczom nadał Witold Henryk Paryski w 8 tomie przewodnika wspinaczkowego, dwie nazwy dodał Władysław Cywiński w 2008 r.[4]. Nazwy podrzędnych turni i przełęczy w Grani Hrubego zostały na ogół zaczerpnięte od położonej w pobliżu doliny Niewcyrki, Teriańskich Stawów i Dolinki Garajowej. Dla upamiętnienia przewodnika Jędrzeja Wali starszego, który jako pierwszy najdokładniej przemierzył okolice Hrubego Wierchu, nadano nazwę kilku turniom i przełęczom – Walowe Turnie i Walowe Ławki. Nazwa Bednarzowych Turni pochodzi od nazwiska przewodnika Wojciecha Bednarza, który jako pierwszy umożliwił wejście turyście na jedną z turni Grani Hrubego – Pośrednią Bednarzową Turnię[6].
Taternictwo
W Grani Hrubego jest bardzo wiele dróg wspinaczkowych o zróżnicowanym stopniu trudności. Oddalenie od schronisk powoduje, że wspinanie się tutaj stanowi poważny problem kondycyjno-logistyczny. Z tego też powodu rejon ten wśród taterników nie należy do popularnych. Niewcyrka jest obszarem ochrony ścisłej i wspinanie od jej strony jest zabronione[4].
Przejście Grani Hrubego ma charakter wspinaczkowy (trudności minimum II przy wyborze najłatwiejszych i niełatwych do odszukania wariantów) i wymaga obycia w bardzo trudnym orientacyjnie terenie (jest więc niedostępne dla turystów – brak oznakowanych szlaków turystycznych)[6]. Wśród taterników najbardziej popularne jest przejście w kierunku od Hrubego Wierchu do Garajowej Strażnicy[4].
Pierwsze przejścia grani:
od Teriańskiej Przełęczy Niżniej do Garajowej Strażnicy – Józef Bajer, Stanisław Konarski, Ignacy Król, 4 sierpnia 1906 r.,
od Teriańskiej Przełęczy Wyżniej do Teriańskiej Przełęczy Niżniej – Ignacy Król, Władysława Panek-Jankowska, Józef Jankowski, Kazimierz Firganek, 22 lipca 1907 r.,
zejście z Hrubego Wierchu na Teriańską Przełęcz Wyżnią – Paweł Bester, Walery Goetel, Mieczysław Świerz, 28 lipca 1908 r.,
Bardzo znany satyryczny opis przejścia tej grani dał Ferdynand Goetel w opowiadaniu-humoresce: Wycieczka, jak się o niej nie pisze (pierwsza publikacja w „Taterniku” nr 3 z 1912 r., wielokrotnie przedrukowywane).
