Fryderyk VIII (Christian Frederik Vilhelm Carl, ur. 3 czerwca 1843 w Kopenhadze, zm. 14 maja 1912 w Hamburgu) – król Danii od 1906. Syn Christiana IX i Luizy z Hesji-Kassel.
Lata wczesne
Jako młody człowiek studiował nauki polityczne w Oksfordzie. Przejawiał zainteresowanie nauką, kulturą i sztuką. Przeszedł gruntowne szkolenie wojskowe. Odbył kilka podróży zagranicznych do Londynu, Paryża, Berlina, Sztokholmu. Odwiedził Wyspy Owcze i Islandię.
W 1864 roku brał formalny udział w wojnie duńskiej. 15 listopada 1863 roku, gdy ojciec objął tron duński, został następcą tronu.
Panowanie
Na tron wstąpił w podeszłym wieku po długich rządach ojca. Prowadził bardzo liberalną politykę. Za jego panowania uchwalono ustawę o reformie prawa wyborczego gmin, uchwalono nowe prawo celne. Podjęto próbę reformy armii i spraw obrony państwa[1]. 22 maja 1906 roku założono związki zawodowe służby domowej. 8 września 1908 wybuchła afera finansowa. Minister sprawiedliwości Alberti zgłosił się na policję, gdzie oświadczył, że zdefraudował pieniądze publiczne na kwotę 8 milionów koron[1]. Popularny rząd J.C. Christensena, który wdrażał liczne reformy i cieszył się zaufaniem króla podał się do dymisji. Powstawały kolejne rządy: premiera Nielsa Neegaarda, 16 sierpnia 1909 premiera Ludviga Holstein-Ledreborga, 28 października 1909 premiera Carla Theodora Zahle z Partii Liberalno-Radykalnej, 5 lipca 1910 premiera Klausa Berntsena z Venstre.
W latach 1909–1910 głosowano i omawiano projekt nowej konstytucji przewidujący powszechne prawo wyborcze dla wszystkich[2]. Zakładano wprowadzenie referendum legislacyjnego. Ostatecznie nowa konstytucja weszła w życie już po śmierci Fryderyka VIII, w 1915 roku[3]. W 1911 powstała Nordycka Liga Międzyparlamentarna. Fryderyk VIII stosował ściśle zasady demokracji parlamentarnej. Nie inicjował nowych ustaw i projektów politycznych, był raczej mediatorem i rozjemcą. Szczęśliwe zakończenie konfliktu związanego z aferą Albertiego przypisywane było zdrowemu rozsądkowi społeczeństwa i mentalności parlamentarnej Fryderyka VIII”[3]. Był bardzo lubiany i popularny wśród poddanych.
Śmierć
W styczniu 1912 roku Fryderyk VIII dostał ataku apopleksji. Dla podratowania zdrowia wyjechał na południe Francji. W drodze powrotnej w czasie postoju w Hamburgu zasłabł. Zmarł 14 maja 1912 roku po zaledwie sześciu latach panowania. Jego następcą został najstarszy syn Chrystian.
Odznaczenia
Lista pełna do 1903 roku[4]:
Małżeństwo i dzieci
28 lipca 1869 poślubił księżniczkę Luizę Bernadotte (1851–1926) – jedyną córkę Karola XV, króla Szwecji i Norwegii. Para miała czterech synów i cztery córki:
Przypisy
Bibliografia
- Władysław Czapliński, Karol Górski: Historia Danii. Wrocław: 1965.
- Władysław Czapliński: Dzieje Danii Nowożytnej 1500–1915. Warszawa: 1982.
- Grażyna Szelągowska: Dania. Warszawa: 2010.
- Isabelle Bricard: Dynastie panujące Europy. Warszawa: 2007.
.svg)
