Feliks Aleksander Lipski herbu Łada (zm. w sierpniu 1702 w Studziannej koło Opoczna[1] albo 26 września 1702 roku w Kaliszu[2]) – wojewoda kaliski w latach 1699–1702, kasztelan sieradzki w latach 1692–1699, starosta bełski w 1702 roku[3], starosta inowłodzki w 1683[4], rawski, rzeczycki, stanisławowski[5], polski dyplomata i urzędnik.
Życiorys
Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[6]. 5 lipca 1697 roku podpisał w Warszawie obwieszczenie do poparcia wolnej elekcji, które zwoływało szlachtę na zjazd w obronie naruszonych praw Rzeczypospolitej[7]. Był uczestnikiem rokoszu łowickiego z 1697 roku[8].
W styczniu 1702 roku podpisał akt pacyfikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego[9]. Przewodził w 1702 poselstwu wysłanego przez radę Senatu RP do króla Szwecji Karola XII, który najechał na terytorium Rzeczypospolitej. Lipski proponował mediację między Saksonią (będącej w unii personalnej z Rzecząpospolitą) a Szwecją, lecz Karol XII jako warunek wstępny do rozmów przedstawił żądanie detronizacji Augusta II, który był jednocześnie elektorem saskim. Po fiasku rozmów Karol XII kontynuował pochód przez terytorium Rzeczypospolitej, zajmując w maju 1702 r. Warszawę. Stało się to przyczyną niesłusznych oskarżeń, jakie szlachta wysuwała wobec Lipskiego o tajemne porozumienie z królem szwedzkim.
Po powrocie Lipski został oskarżony o zdradę i rozsiekany szablami przez szlachtę za przemówienie adresowane do Karola XII wkraczającego do Kalisza[2].
Według innej wersji, 21 sierpnia 1702 na zjeździe pospolitego ruszenia w Gorzycach koło Sandomierza doszło do tumultu, na którym grupa szlachty sandomierskiej, wysuwając wobec Lipskiego oskarżenia o zdradę, rozsiekała go szablami[10].
W następstwie Lipski zmarł od ciężkich ran.
Przypisy
- ↑ Lipski Feliks Aleksander, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-11-14] .
- ↑ a b Władysław Kościelniak, Krzysztof Walczak: Kronika miasta Kalisza. Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1999. [dostęp 2019-11-14]. (pol.).
- ↑ Ewa Ważna, Działalność gospodarcza starostów bełskich w XVI-XVIII w: Rocznik Przemyski, t. XXXV: 1999, z. 4, s. 67.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795. Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 181, tam jako Aleksander Lipski.
- ↑ Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku. Spisy, oprac. Edward Opaliński i Hanka Żerek-Kleszcz, Kórnik 1993, s. 269.
- ↑ Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
- ↑ Obwieszczenie do poparcia wolney elekcyey roku Pańskiego tysiącznego sześćsetnego dziewięćdziesiątego siodmego. [Inc.:] Actum in castro Ravensi sub interregno feria quinta post festum sanctae Margarethae [...] proxima anno Domini millesimo sexcentesimo nonagesimo septimo. [b.n.s]
- ↑ RELATIA ZIAZDU POD ŁOWICZEM, JchMćiow PP. Rokoszowych, zá Vniwersałem I. O. Xćiá I. Mći Kardynáłá, Primasa Regni conwocowánych do Zgody. [kurs.:] Pro Die 18. Februarij. 1698, b.n.s.
- ↑ Diariusz Sejmu Walnego Warszawskiego 1701-1702, Warszawa 1962, s. 305.
- ↑ J. Staszewski, Lipski Feliks Aleksander h. Łada, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XVII, s. 419.
Bibliografia
