Edward Białek

Edward Białek
Data i miejsce urodzenia

15 sierpnia 1956
Żary

profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: germanistyka
Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Doktorat

1983 – germanistyka
Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego

Habilitacja

2003
Uniwersytet Wrocławski

Profesura

2013

praca naukowa, wykładowca akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Wrocławski

Okres zatrudn.

1979–

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Oficerski za Naukę i Sztukę (Austria)

Edward Białek (ur. 15 sierpnia 1956 w Żarach[1]) – polski filolog germański, specjalizujący się w dydaktyce literatury niemieckiej, historii literatury XIX w. i literaturoznawstwie; nauczyciel akademicki związany z Uniwersytetem Wrocławskim, jest kierownikiem Zakładu Dydaktyki Literatury w Instytucie Filologii Germańskiej.

Życiorys

Urodził się w 1956 w Żarach w województwie lubuskim. Po uzyskaniu w 1979 magisterium na filologii germańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim rozpoczął pracę zawodową w Instytucie Filologii Germańskiej na macierzystej uczelni. Pogłębiał wiedzę na Uniwersytecie w Grazu, uniwersytetach w Salzburgu, Monachium i Berlinie[2].

Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych uzyskał w 1983. Stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa – historii literatury niemieckiej, otrzymał 24 lutego 2003 na podstawie rozprawy Prowokatorzy i obrońcy ludu. Formy zaangażowania w literaturze austriackiej drugiej połowy XX wieku[3]. Został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego UWr, a 18 kwietnia 2013 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[4]. Od 2013 jest członkiem Zarządu Niemiecko-Polskiego Towarzystwa Uniwersytetu Wrocławskiego.

Edward Białek od 20 lat uczestniczy honorowo we wdrażaniu licznych projektów służących popularyzacji literatury niemieckiej i austriackiej w kręgu studentów uniwersytetu, a także w kręgach miłośników literatury we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Wydaje dwa uznane czasopisma na temat tej literatury: „Orbis Linguarum” i „Silesia Nova”[2]. Dla studentów stworzył warsztaty tłumaczeniowe na UWr[2], sam również był tłumaczem przysięgłym języka niemieckiego.

Jest pomysłodawcą i organizatorem wielu sesji krytyczno-literackich poświęconym postaciom literatury niemieckojęzycznej, m.in. Peterowi Handkemu[5], Carlowi i Gerhartowi Hauptmannom[6][7].

Edward Białek wykłada także w Instytucie Humanistycznym Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu oraz na Wydziale Nauk Społecznych i Humanistycznych Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Witelona w Legnicy.

Należy do Austriackiego Towarzystwa Germanistycznego (ÖGG), Stowarzyszenia Germanistów Europy Środkowej (MGV), jest członkiem Grupy Inicjatyw Naukowych na Rzecz Dorobku Karla Dedeciusa przy Collegium Polonicum w Słubicach, Rady Muzeum Miejskiego „Dom Gerharta Hauptmanna” w Jeleniej Górze i Kuratorium Naukowego Fundacji Kultury Śląska w Würzburgu[8].

Białek jest promotorem twórczości pisarzy i poetów niemieckich urodzonych na Śląsku, w tym zwłaszcza Moniki Taubitz, poza tym Jochena Hoffbauera, Armina Müllera.

Dorobek naukowy

Zainteresowania badawcze Edwarda Białka koncentrują się wokół zagadnień z wielu dziedzin: historii literatury niemieckiej i austriackiej, dydaktyki literatury, zagadnień translatorskich, językoznawstwa oraz historii regionów. W ramach swoich głównych badań współpracuje z badaczami zagranicznymi w Niemczech, Szwajcarii, Austrii i Czechach. Organizuje międzynarodowe konferencje poświęcone tym badaniom oraz uczestniczy w sympozjach zagranicznych. Wypromował 11 doktorów[8].

Jego dorobek naukowy i translatorski obejmuje wiele pozycji: publikacje książkowe (także jako współautor), artykuły naukowe, redakcję prac zbiorowych i przekłady z języka niemieckiego na polski.

Edward Białek jest redaktorem kilku serii wydawniczych prezentujących literaturę niemiecką i austriacką, w tym:

  • „Biblioteki Austriackiej” Wydawnictwa Atut (z Dalią Żminkowską), z tekstami współczesnych pisarzy austriackich, a także esejami i rozprawami naukowymi poświęconymi wybranym problemom życia kulturalnego Austrii. Seria ukazuje się pod patronatem Austriackiego Konsulatu Generalnego w Krakowie, Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Biblioteki Austriackiej we Wrocławiu (część Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu)[9],
  • Serii „Nowe Książki z Niemiec” (m.in. wraz z Krzysztofem Huszczą, Grzegorzem Kowalem, Justyną Kubocz, Katarzyną Nowakowską, Janem Pacholskim, Stephanem Woltingiem i Pawłem Zimniakiem), publikującej literackie przykłady niemieckiego dyskursu o Polsce i stosunkach niemiecko-polskich oraz twórczość pisarzy niemieckich urodzonych na Śląsku,
  • serii „Zrozumieć Niemcy” (z Leszkiem Żylińskim), mającej przybliżyć współczesne rozumienie kultury niemieckiej, poprzez publikację prac z zakresu historii literatury i kultury niemieckiej, oraz kulturalnych powinowactw polsko-niemieckich.
  • serii Wydania specjalne „Orbis Linguarum”.

Jest współpracownikiem redakcji miesięcznika „Sudety”[10] i redaktorem czasopism, takich jak:

  • „Orbis Linguarum” (od 1994) – pismo filologiczne wydawane przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, redagowane z Eugeniuszem Tomiczkiem, wyróżnione przez KBN, pismo wielojęzyczne (polski, niemiecki, angielski, francuski). Artykuły i recenzje publikują w nim literaturoznawcy, językoznawcy, badacze życia literackiego, a także filozofowie, socjologowie, historycy i badacze stosunków polsko-niemieckich.
  • „Silesia Nova”. Vierteljahresschrift für Kultur und Geschichte (od 2004), ISSN 1614-7111, dwumiesięcznik historyczno-kulturalny wydawany przez Neisse Verlag, redagowany m.in. z Krzysztofem Ruchniewiczem, Rainerem Sachsem, Andrzejem Zawadą i Rościsławem Żerelikiem[11], publikuje referaty, eseje, recenzje na temat bieżącej i historycznej sytuacji Śląska w Europie, a także historii Polski i jej stosunkach z Niemcami.

Był opiekunem bądź recenzentem prac magisterskich poświęconych Austrii. Od 1992 jest opiekunem Biblioteki Austriackiej wspierając prowadzone przez bibliotekę projekty literackie[2][8].

Nagrody i wyróżnienia

Za popularyzowanie literatury austriackiej w Polsce oraz naukowych badań literackich Edward Białek w 2012 otrzymał Austriacki Krzyż Honorowy Nauki i Sztuki I klasy za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki i nauki przyznawany przez prezydenta Republiki Austrii[12][2]. W tymże roku odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz rozwoju nauki[13].

Publikacje

Edward Białek jest autorem lub redaktorem licznych publikacji: książek, tekstów naukowych i tłumaczeń[8].

Niektóre publikacje
  • Edward Białek Regionalizm ujarzmiony: szkic do portretu sceny literackiej Grazu, Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 1996,
  • Edward Białek, Eugeniusz Tomiczek, Marek Zybura, Leben – Werk – Lebenswerk. Ein Gerhart Hauptmann-Gedenkband. Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Legnica 1997 („Orbis Linguarum”), ISBN 83-85699-30-9.
  • Edward Białek, Prowokatorzy i obrońcy ludu: formy zaangażowania w literaturze austriackiej drugiej połowy XX wieku, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002 (Acta Universitatis Wratislaviensis; no 2391), ISBN 83-229-2243-4.
  • Świadek wieku zaślepienia. Polska recepcja twórczości Eliasa Canettiego, Wybór i opracowanie Edward Białek i Leszek Żyliński, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2006, ISBN 83-7432-118-0.
  • Carl und Gerhart Hauptmann, Zwischen regionaler Vereinnahmung und europäischer Perspektivierung, Edward Białek, Mirosława Czarnecka (red.), Hauptmanniana, Band 1, Wydawnictwo Atut; Wrocław 2006, ISBN 978-83-7432-166-2, wyd. 2., Neisse Verlag, Dresden 2010, ISBN 978-3-940310-83-5.
  • Beispiel der Bearbeitung eines Kommentars zu einem Brief von Gotthold Ephraim Lessing, in: Schuhnummer oder Leben, Beiträge zur Literaturdidaktik, red. Edward Białek, Czesław Karolak, Wydawnictwo Atut, Wrocław–Dresden 2007, ISBN 978-83-7432-172-3.
  • Uber allen Gipfeln. Bergmotive in der deutschsprachigen Literatur des 18. bis 21. Jahrhunderts, Edward Białek, Jan Pacholski (red.), Wydawnictwo Atut, Wrocław 2008, ISBN 978-83-7432-378-9.
  • Silesia in litteris servata. Paradigmen der Erinnerung in Texten schlesischer Autoren nach 1945, wstęp Edward Białek, Edward Białek i Paweł Zimniak (red.). Neisse Verlag, Dresden 2009, ISBN 978-3-940310-42-2.
  • Dem Sonnenwanderer auf der Spur, Neue Beiträge zu Carl Hauptmann, Edward Białek, Mirosława Czarnecka (red.), Hauptmanniana Band 4, Neisse Verlag, Dresden 2009, ISBN 978-3-940310-71-2.
  • Über allen Gipfeln, Bergmotive in der deutschsprachigen Literatur des 18.–20. Jahrhunderts, Edward Białek, Jan Pacholski (red.), Neisse Verlag, Dresden 2009, ISBN 978-3-940310-50-7.
  • Literatura austriacka w Polsce w latach 1980–2008: bibliografia adnotowana, praca zbiorowa pod red. Edwarda Białka i Katarzyny Nowakowskiej, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7432-512-7.
  • Literatura austriacka w Polsce w latach 1980–2008: szkice do historii recepcji praca zbiorowa pod red. Edwarda Białka i Katarzyny Nowakowskiej, Wydawnictwo Atut, Wrocław 2010, ISBN 978-83-7432-512-7.
  • Anioły i demony zapomnienia: pisarze jako kreatorzy pamięci Austriaków w: Anioły i demony zapomnienia: szkice o literaturze austriackiej XX i XXI wieku praca zbiorowa pod red. Edwarda Białka i Katarzyny Nowakowskiej, Quaestio, Wrocław 2011.
  • Wschód słońca na Śnieżce. Karkonosze w wierszach poetów niemieckich, Wybór i przekład Edward Białek, Wyd. Quaestio, Wrocław 2011, ISBN 978-83-62571-10-9.
  • Kiedy wyruszam w góry. Sudety w liryce niemieckiej, Wybór i przekład Edward Białek, Wyd. Quaestio, Wrocław 2011, ISBN 978-83-62571-12-3.
  • Kontinuitäten Brüche Kontroversen, Deutsche Literatur nach dem Mauerfall, Edward Białek, Monika Wolting (red.), Neisse Verlag, Dresden 2012, ISBN 978-3-86276-072-5.
  • Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Szkice – komentarze – interpretacje, Edward Białek, Grzegorz Kowal (red.), Tom 1-2, Wydawnictwo: Atut; 2012, ISBN 978-83-7432-759-6.
  • Edward Białek, Der Logaubund Liegnitz und die Zeitschrift Die Saat in der literarischen Kultur Niederschlesiens nach dem Ersten Weltkrieg, Dresden 2012, ISBN 978-3-86276-040-4.
  • Schlesien erlesen, Aufsätze zur Literatur des 18. bis 21. Jahrhunderts. Festgabe für Monika Taubitz zum 75. Geburtstag, Edward Białek, Jan Pacholski (red.), Neisse Verlag, Dresden 2012, ISBN 978-3-86276-076-3.
  • Kultura ziemi kłodzkiej – tradycje i współczesność, Edward Białek, Wojciech Browarny, Małgorzata Ruchniewicz (red.), Oficyna Wydawnicza „Atut” Wrocław 2016, seria „Orbis Linguarum”. ISBN 978-83-7977-203-2.
  • Lekarz jako autor i bohater literacki, Edward Białek; Dariusz Lewera; Oficyna Wydawnicza Atut Wrocław 2019. ISBN 978-83-7977-395-4.

Przypisy

  1. ↑ Edward Białek [online], literarybibliography.eu [dostęp 2024-02-17].
  2. ↑ a b c d e „Przegląd Uniwersytecki” Uniwersytetu Wrocławskiego, Listopad 2012, nr 11 (196), rok wydania XVIII, s. 9–10, Wyd. Uniwersytet Wrocławski, ISSN 1425-798X [dostęp 2013-01-07].
  3. ↑ Edward Białek, Prowokatorzy i obrońcy ludu. Formy zaangażowania w literaturze austriackiej drugiej połowy XX wieku, „Przegląd Uniwersytecki” (Wrocław) R.9 Nr 3 (84) marzec 2003 – 3/11, s. 13 [dostęp 2012-12-20].
  4. ↑ Postanowienie Prezydenta RP z dnia 18 kwietnia 2013 r. nr 115-5-13 w sprawie nadania tytułu profesora. [w:] M.P. 2013 poz. 412 [on-line]. KPRM, 21 maja 2013. [dostęp 2015-08-19].
  5. ↑ Ten „nierozsądny” Peter Handke, Ogólnopolskie sympozjum w siedemdziesiątą rocznicę urodzin pisarza 17–18 kwietnia 2012 r., „Przegląd Uniwersytecki” nr 6–8/2012, s. 14, [dostęp 2012-12-20].
  6. ↑ Iwona Czech, Carl i Gerhart Hauptmannowie. Dzieło i modele jego odbioru, „Przegląd Uniwersytecki” nr 5/2012, s. 13, 27 kwietnia 2012.
  7. ↑ Konferencja Hauptmannowska w Szczawnie Zdroju, 5 maja 2012, [dostęp 2012-12-20].
  8. ↑ a b c d Edward Białek: biogram i wykaz publikacji. IFG UWr. [dostęp 2019-12-11]. (pol.).
  9. ↑ Wykaz publikacji na stronie Biblioteki Austriackiej [dostęp 2012-12-20].
  10. ↑ Sudety – współpracownicy [dostęp 2012-12-20].
  11. ↑ Strona internetowa „Silesia Nova”. neisseverlag.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-19)]. [dostęp 2012-12-20].
  12. ↑ Wręczenie Austriackiego Krzyża Honorowego za Zasługi w Dziedzinie Nauki i Sztuki. bmeia.gv.at. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-16)]. Panu Prof. Dr hab. Edwardowi Białkowi [dostęp 2012-12-20].
  13. ↑ Postanowienie Prezydenta RP z dnia 13 grudnia 2012 r.. [w:] Dz.U. poz. 333 [on-line]. KPRM, 25 kwietnia 2013. [dostęp 2013-06-02].

Linki zewnętrzne

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!