Droga (film 1982)

Droga

Yol

Gatunek	dramat
Rok produkcji	1982
Data premiery	maj 1982 (Cannes)
Kraj produkcji	Turcja Szwajcaria
Język	turecki
Czas trwania	114 min 108 min (wersja skrócona)
Reżyseria	Şerif Gören Yılmaz Güney
Scenariusz	Yılmaz Güney
Główne role	Tarık Akan Halil Ergün Şerif Sezer Necmettin Çobanoğlu Meral Orhonsay
Muzyka	Sebastian Argol
Zdjęcia	Erdoğan Engin

Droga (tur. Yol) – turecki dramat filmowy z 1982 roku w reżyserii Yılmaza Güneya i Şerifa Görena. Pierwszy film z Turcji nagrodzony Złotą Palmą na MFF w Cannes^[1].

Film był zakazany w Turcji przez kilkanaście lat. Dopiero 12 lutego 1999 roku^[2], dzięki staraniom żony reżysera, Fatoş Güney, film doczekał się premiery^[3]. Pokazano go również na MFF w Stambule, wraz z trzema innymi filmami Güneya^[4].

Tło

W czasie tworzenia filmu reżyser przebywał w więzieniu. Przekazywał jednak scenariusz i instrukcje swojemu asystentowi Şerifowi Görenowi, który kręcił film. Gdy Güney wyszedł na przepustkę, uciekł z Turcji do Francji i dalej do Szwajcarii, gdzie dokończył pracę nad dziełem^[5].

Fabuła

Akcja dzieje się bezpośrednio po zamachu stanu z 1980 roku. Film opowiada historię pięciu więźniów, którym udzielono tygodniowej przepustki na zobaczenie się z rodzinami. Yusuf, który chciał zobaczyć się z żoną, zgubił swoją przepustkę, został zatrzymany w trakcie kontroli i nie dowiedział się o jej śmierci. Reszta dociera do swoich rodzin, jednak każdy z osadzonych musi się zmagać z różnymi problemami. Seyit dowiaduje się, że jego żona Zine pracowała w domu publicznym. Szwagier Mehmeta zginął podczas rabunku, w którym obaj brali udział. Teściowie obarczają go winą za jego śmierć i zmuszają do opowiedzenia żonie całej historii. Mevlüt chce zobaczyć się z narzeczoną, Meral, jednak jej ojciec nie pozwala im na spotkanie sam na sam. Kurd Ömer, którego brat jest przemytnikiem na granicy z Syrią, dowiaduje się, że jego wieś jest nieustannie atakowana przez tureckich żołnierzy. Po śmierci brata zostaje zmuszony do poślubienia wdowy po nim i zajmowania się jego dziećmi^[6][7][8][9].

Obsada

• Tarık Akan – Seyit Ali
• Halil Ergün – Mehmet Salih
• Şerif Sezer – Zine
• Necmettin Çobanoğlu – Ömer
• Meral Orhonsay – Emine^[10][11]

Nagrody

Film zdobył trzy nagrody na 35. MFF w Cannes: Złotą Palmę (ex aequo z Zaginionym Costy-Gavrasa), Nagrodę FIPRESCI^[12] i Wyróżnienie Specjalne Jury Ekumenicznego^[13]. Był także nominowany do Złotego Globu za najlepszy film nieanglojęzyczny w 1983^[14], do Cezara 1983 dla najlepszego filmu zagranicznego^[15] oraz Davida di Donatello 1983 dla najlepszego filmu europejskiego^[16].

Przypisy

1. Turkish drama ‘Winter Sleep’ wins Cannes Palme d’Or. france24.com, 2014-05-24. [dostęp 2021-12-16]. (ang.).
2. Bir yol filmi. hurriyet.com.tr, 1999-02-12. [dostęp 2020-07-10]. (tur.).
3. Burak Göral: 'Yol'u yılmaz çekseydi bambaşka olurdu'. milliyet.com.tr, 1999-02-07. [dostęp 2018-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-04)]. (tur.).
4. Stephen Kinzer: Turkey, Relenting, Shows the Works Of a Kurd Patriot. nytimes.com, 1999-04-11. [dostęp 2018-12-03]. (ang.).
5. Douglas Arthur Howard: The History of Turkey. Westport: Greenwood Press, 2001, s. 157. ISBN 0-313-30708-3. (ang.).
6. Yol. bagimsizsinema.com. [dostęp 2018-12-03]. (tur.).
7. Gönül Dönmez-Colin: The Routledge Dictionary of Turkish Cinema. London: Routledge, 2014, s. 357. ISBN 978-0-415-66626-8. (ang.).
8. 'Yol,' a big, angry epic of contempory Turkey. nytimes.com, 1982-10-06. [dostęp 2018-12-03]. (ang.).
9. Suncem Koçer: Kurdish Documentary Cinema in Turkey: The Politics and Aesthetics of Identity and Resistance. Cambridge Scholars Publishing, 2016, s. 4. ISBN 978-1-4438-9798-3. (ang.).
10. Yol (1982). bfi.org.uk. [dostęp 2018-12-03]. (ang.).
11. Yol. tsa.org.tr. [dostęp 2018-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-04)]. (tur.).
12. Festival de Cannes 1982. festival-cannes.com. [dostęp 2018-12-03]. (ang.).
13. Steven Jay Schneider: 1001 Movies You Must See Before You Die. New York: Barron's, 2005, s. 687. ISBN 978-0-7641-5907-7. (ang.).
14. Golden Globes 1983 Winners & Nominees. goldenglobes.com. [dostęp 2018-12-03]. (ang.).
15. PALMARÈS 1983 - 8 ÈME CÉRÉMONIE DES CÉSAR. academie-cinema.org. [dostęp 2018-12-03]. (fr.).
16. Yol. daviddidonatello.it. [dostęp 2018-12-03]. (wł.).

Linki zewnętrzne

• Droga w bazie IMDb (ang.)
• Droga w bazie Filmweb

Kontrola autorytatywna (film):

• VIAF: 316753798
• LCCN: no2014089368
• GND: 1151130664
• BnF: 131679454
• SUDOC: 035112050
• BNE: XX5851587
• CANTIC: a12095771