PROFILBARU.COM

Drożdże podstawkowe – nieformalna grupa podstawczaków przypominających budową drożdże. Wśród grzybów o takiej postaci są przedstawiciele różnych klas podstawczaków. Ich cechą wspólną jest budowa jednokomórkowa w przeważającej fazie rozwoju, ale u prawie wszystkich (z wyjątkiem Xanthophyllomyces) występuje forma strzępkowa, a więc są grzybami dymorficznymi^[1]. Sam termin „drożdże” jest wieloznaczny i zawężany do Saccharomycetes, czyli drożdży właściwych, jednokomórkowych i należących do workowców. W ujęciu taksonomicznym termin „drożdże podstawkowe” jest w efekcie niewłaściwy. Dopuszczalny jest natomiast, gdy „drożdże” są rozumiane jako pewna faza cyklu rozwojowego^[2].

Charakterystyka

Przedstawiciele tej grupy charakteryzują się dymorfizmem. Oprócz morfy drożdżakowej występują morfy strzępkowe. U prawie wszystkich gatunków teleomorfy reprezentują ten drugi typ^[1]. Wiele gatunków drożdży podstawkowych znanych jest tylko z jednego, anamorficznego stadium^[3]. Tradycyjnie za drożdże uznawane były grzyby jednokomórkowe, nierozmnażające się płciowo, podczas gdy grzyby o znanych obu morfach były uważane za zwykłe grzyby^[2]. Drożdżakowe stadium u niektórych podstawczaków odkryto w latach 80. XIX wieku. Następnie odkrywano podobieństwo niektórych „drożdży” do podstawczaków, a w latach 60. XX wieku odkryto rozmnażające się płciowo szczepy „drożdży” Rhodotorula glutinis. Potwierdziło to, że niektóre drożdże można wyłączyć ze sztucznego taksonu grzybów niedoskonałych, ponieważ należą one do podstawczaków^[2].

Oprócz podobieństw, ze względu na zróżnicowanie taksonomiczne, poszczególne gatunki i szczepy drożdży podstawkowych różnią się budową komórkową i fizjologią, zwłaszcza wykorzystaniem źródeł węgla i azotu. Różnice te uwarunkowane są genetycznie^[1].

Część drożdży podstawkowych to grzyby chorobotwórcze. Choroby grzybicze wywołują przedstawiciele rzędów Filobasidiales, Tremellales, Sporidiobolales i Malasseziales^[4]. Infekcja Cryptococcus neoformans (kryptokokoza) jest jedną z najczęstszych grzybic towarzyszących AIDS^[5]. Inne gatunki mają znaczenie dla rolnictwa czy innych dziedzin gospodarki. Część z nich może być patogenami roślin, podczas gdy inne hamują wzrost patogennych grzybów strzępkowych. Phaffia rhodozyma, której znana teleomorfa to Xanthophyllomyces dendrorhous, jest źródłem astaksantyny^[3]. Według niektórych szacunków do początku XXI wieku odkryto zaledwie 1% wszystkich gatunków tej grupy^[1]. W 2016 roku odkryto, że drożdże podstawkowe powszechnie współtworzą porosty. Obecność podstawczakowego komponentu powoduje różnice fizjologiczne u porostów budowanych poza tym przez identyczny zestaw głównego grzyba i glonu. Porost, którego głównym grzybowym składnikiem jest Bryoria fremontii, nie posiadając drożdży podstawkowych, ma brązową, jadalną plechę. Analogicznie zbudowany porost zawierający w korze drożdże podstawkowe jest żółty i wytwarza trujący kwas wulpinowy^[6].

Przedstawiciele

Tożsamość drożdży podstawkowych i typowych grzybów nie zawsze jest potwierdzona. Przykładowo, stwierdzono, że część gatunków drożdży z rodzaju Pseudozyma ma teleomorficzny odpowiednik w rodzaju Ustilago, jednak dla większości gatunków Pseudozyma teleomorficzny odpowiednik nie jest znany. Pseudozyma jest saprobiontem, podczas gdy Ustilago poraża rośliny, wywołując chorobę zwaną głownią{^[2].

Drożdże podstawkowe to grupa morfologiczna, a nie taksonomiczna. Jej przedstawiciele należą do różnych linii grzybów podstawkowych. Badania genetyczne wykazują, że niektóre tradycyjnie wyróżniane rodzaje drożdży podstawkowych są polifiletyczne. Przedstawiciele zaliczani na przełomie XX i XXI wieku do rodzaju Cryptococcus okazali się należeć do rzędów: Tremellales, Trichosporonales, Filobasidiales i Cystofilobasidiales. Inne rodzaje spotykane są w rzędach Ustilaginales, Microstromatales, Malasseziales i podgromadzie Urediniomycetes^[1].

Do rodzajów, których przedstawiciele przyjmują tę formę, należą m.in.^[1]:

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Jack W.J.W. Fell Jack W.J.W. i inni, Biodiversity and systematics of basidiomycetous yeasts as determined by large-subunit rDNA D1/D2 domain sequence analysis, „International Journal of Systematic and Evolutionary Microbiology”, 3, 50, 2000, s. 1351–1371, DOI: 10.1099/00207713-50-3-1351, PMID: 10843082 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d José PauloJ.P. Sampaio José PauloJ.P., ÁlvaroÁ. Fonseca ÁlvaroÁ., Dimorphic basidiomycetes, an overview [online], Dimorphic Basidiomycetes WWW Project, 20 czerwca 2002 [dostęp 2016-08-13] (ang.).
↑ ^a ^b Jack W. Fell, Teun Boekhout, Alvaro Fonseca: Basidiomycetous Yeasts. W: The Mycota. Karl Esser, Paul A. Lemke (red.). T. VII: Systematics and Evolution. Berlin: Springer-Verlag, 2001, s. 3–35. DOI: 10.1007/978-3-662-10189-6. ISBN 978-3-642-08576-5.
↑ PawełP. Krzyściak PawełP., MagdalenaM. Skóra MagdalenaM., Anna B.A.B. Macura Anna B.A.B., Atlas grzybów chorobotwórczych człowieka, Wydawnictwo MedPharm Polska, 2011, ISBN 978-83-60466-80-3 .
↑ Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV. Andrzej Horban, Regina Podlasin, Grażyna Cholewińska, Alicja Wiercińska-Drapało, Brygida Knysz, Małgorzata Inglot, Aleksandra Szymczak (red.). Warszawa-Wrocław: Polskie Towarzystwo Naukowe AIDS, 2012, s. 143. ISBN 978-83-925140-5-3.
↑ TobyT. Spribille TobyT. i inni, Basidiomycete yeasts in the cortex of ascomycete macrolichens, „Science”, 6298, 353, 2016, s. 488–492, DOI: 10.1126/science.aaf8287 (ang.).