Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Dozyteusz (patriarcha Konstantynopola)

Dozyteusz
Δοσίθεος
Patriarcha
Kraj działania

Cesarstwo Bizantyńskie

Data urodzenia

1141

Data śmierci

po 1191

Patriarcha Jerozolimy
Okres sprawowania

przed 1187–1191

Patriarcha Konstantynopola
Okres sprawowania

1189; 1189–1191

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Jerozolimski / Patriarchat Konstantynopolitański

Wybór patriarchy

przed 1187 (Jerozolimy);
luty i wrzesień 1189 (Konstantynopola)

Dozyteusz, gr. Δοσίθεος, Dositheospatriarcha Jerozolimy do 1191 r., patriarcha Konstantynopola w latach 1189–1191[1][2].

Życiorys

Ojciec Dozyteusza Witiklin był wenecjaninem. Dozyteusz był mnichem w klasztorze Studion w Konstantynopolu. O jego życiu do połowy lat 80. XI wieku nic nie wiadomo. Został patriarchą Jerozolimy po Leoncjuszu II i sprawował swoje obowiązki do 1187 r., do zdobycia Jerozolimy przez Saladyna[3]. Należał do osobistych przyjaciół Izaaka Angelosa[4].

Według legendy przepowiedział Izaakowi, że zostanie cesarzem i proroctwo to spełniło się. Pod koniec 1188 r. cesarz, który do tego czasu zmienił już 3 patriarchów, postanowił osadzić na tronie patriarszym Konstantynopola Dozyteusza. Ponieważ był on jednocześnie patriarchą Jerozolimy, Izaak zwrócił się o pomoc do wybitnego kanonisty tych czasów, patriarchy Antiochii Teodora IV Balsamona. W lutym 1189 r. cesarz przedstawił na soborze zgromadzonym hierarchom obszerny tomos (Traktat o przeniesieniach), który pozwolił mu, przy aprobacie zebranego duchowieństwa, osadzić Dozyteusza na tronie patriarszym Konstantynopola. Patriarchą Jerozolimy został Marek II. Dozyteusz utrzymał się na swym nowym urzędzie tylko 9 dni. Pod naciskiem swych przeciwników politycznych, Izaak II zmuszony był powołać w jego miejsce Leoncjusza Teotokitę. Zmiana patriarchy została wyjaśniona cudowną interwencją Matki Bożej, która miała wskazać, że Leoncjusz jest lepszym kandydatem[3][5].

Umocniwszy swoją pozycję, Izaak II odsunął Leoncjusza i ponownie umieścił Dozyteusza na tronie patriarszym pod koniec września lub na początku października 1189 r. I tym razem swą decyzję uzasadnił interwencją Bogarodzicy. Dozyteusz zajmował stanowisko antyłacińskie i aktywnie uczestniczył w polityce zagranicznej Cesarstwa. W lutym 1190 r. został podpisany z jego udziałem traktat pokojowy pomiędzy Izaakiem II i cesarzem rzymskim Fryderykiem I Barbarossą. We wrześniu 1191 r. przeciwnikom politycznym Izaaka II udało się doprowadzić do złożenia Dozyteusza z urzędu. Zebrany w Konstantynopolu sobór, ogłosił wybór Dozyteusza w 1189 r. za niekanoniczny i nakazał mu powrót na stolicę patriarszą w Jerozolimie. Dozyteusz nie skorzystał z tej okazji i 10 września 1191 r. zrzekł się obydwu stolic patriarszych[3].

Głównym źródłem do patriarchatu Dozyteusza jest Historia Nicetasa Choniatesa i XIII-wieczna Kronika Efraima. Zachowało się sześć pieczęci Dozyteusza. Z wyglądu niemal identyczne o średnicy 29–34 mm, posiadają na awersie wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem, a na odwrocie napis: Dozyteusz, z łaski Bożej arcybiskup Konstantynopola, Nowego Rzymu i patriarcha ekumeniczny[3].

Przypisy

  1. Weiss 1983 ↓, s. 849.
  2. Świat Bizancjum 2011 ↓, s. 636.
  3. a b c d Artiuchowa 2012 ↓, s. 53.
  4. Bréhier 1946 ↓, s. 38–46.
  5. Grumel 1958 ↓, s. 436.

Bibliografia

  • T. A. Artiuchowa: Dosifiej. [w:] Prawosławnaja enciklopedia, Т. 16., s. 53 [on-line]. 2012. [dostęp 2014-09-16]. (ros.).
  • Louis Bréhier: Vie et mort de Byzance. Paryż: Albin Michel, 1946.
  • Venance Grumel, « La chronologie des patriarches de Constantinople de 1111 à 1206 », W: Études byzantines, tom 1, 1943, ss. 250–270.
  • Venance Grumel. Traité d'études byzantines, « La Chronologie I. ». „Presses universitaires de France”, 1958. Paryż. 
  • A. Weiss: Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny. W: Encyklopedia Katolicka. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1983.
  • Świat Bizancjum. Cesarstwo Bizantyńskie 641–1204. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
Kembali kehalaman sebelumnya