Dioryt

Dioryt

Dioryt – obojętna skała głębinowa, składająca się głównie z (2/3 objętości) plagioklazów (zwykle andezynu i oligoklazu) i amfiboli (hornblenda), niekiedy z dodatkiem piroksenów (augit, hipersten), biotytu oraz skaleni potasowych (ortoklaz, mikroklin). Niektóre odmiany zawierają niewielkie ilości kwarcu (do 5%) bądź oliwinu. Minerałami akcesorycznymi są: magnetyt, ilmenit, apatyt, cyrkon, tytanit. Na diagramie klasyfikacyjnym QAPF dioryt zajmuje pole 10 wraz z gabrem.

Dioryt od gabra różni się następującymi cechami:

• Plagioklazy diorytu zawierają <50% cząstki anortytowej (oligoklaz, andezyn, natomiast gabra >50% cząstki anortytowej;
• Dioryt zawiera <30% minerałów ciemnych, a gabro więcej;
• W diorycie wśród minerałów ciemnych dominują amfibole, a w gabrze - pirokseny;
• W gabrze mogą występować oliwiny, natomiast w diorycie raczej nie.

Jej nazwa pochodzi od gr. dioridzein = odróżniać, rozdzielać.

Dioryt jest koloru szarego, ciemnoszarego, szaroczarnego, lub rzadziej ciemnoszarozielonego – zawiera od 25% do 50% minerałów ciemnych (barwnych). Skała o zawartości <25% minerałów ciemnych nazywana jest leukodiorytem, a powyżej 50% - meladiorytem. Ma strukturę jawnokrystaliczną: średnio- lub gruboziarnistej.

Występowanie

Francja – Korsyka, Norwegia – Laugendal, Szwecja – Ornö, Finlandia, Włochy, Wielka Brytania, Niemcy, Czechy, Peru – Andy, USA – Kalifornia.

Występuje w Polsce na Dolnym Śląsku – okolice Kłodzka, Gromnik oraz na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej – okolice Myszkowa - w podłożu krystalicznym stwierdzony wierceniami.

Zastosowanie

Wykorzystywany podobnie jak granit: jako materiał budowlany, drogowy i dekoracyjny, kamień nagrobkowy, z powodu dużej zawartości minerałów blaszkowych ma gorsze parametry techniczne. W starożytnym Egipcie i na Bliskim Wschodzie używano go jako materiału rzeźbiarskiego. To z niego właśnie wykonano np. stelę Hammurabiego, zawierającą jego kodeks^[1].

Przypisy

1. Świat Biblii oprac. C. Masom i P. Alexander, wyd. Arkady 1991, ISBN 83-213-3611-6, str. 36.

Bibliografia

• Encyklopedia Audiowizualna Britannica. tom XVIII Geologia
• WacławW. Ryka WacławW., AnnaA. Maliszewska AnnaA., Słownik petrograficzny, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1991, ISBN 83-220-0406-0, OCLC 834076623 . Brak numerów stron w książce
• A. Bolewski i W. Parachoniak. Petrografia, wyd. II. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982

Zobacz multimedia związane z tematem: Dioryt

Kontrola autorytatywna (dioritoid):

• NKC: ph124644

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: science/diorite
• Universalis: andesites-et-diorites
• ЕСУ: 26479
• SNL: dioritt
• Catalana: 0099180
• DSDE: diorit

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator minerału w Mindat: 48226