Czerwona Gwardia (Rosja)

Czerwona Gwardia

Красная гвардия

Uzbrojony oddział Czerwonej Gwardii w fabryce „Wulkan” w Piotrogrodzie
Historia
Państwo	Republika Rosyjska  Rosyjska FSRR
Sformowanie	1917
Rozformowanie	1918
Tradycje
Kontynuacja	Armia Czerwona
Konflikty zbrojne
Rewolucja październikowa
Organizacja
Rodzaj wojsk	paramilitarny
Podległość	Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (bolszewicy)

Czerwona Gwardia (ros. Красная гвардия) – organizacja militarna bolszewików działająca w Rosji od rewolucji lutowej i obalenia caratu w marcu 1917 do utworzenia po przewrocie bolszewickim (rewolucji październikowej) Armii Czerwonej (luty 1918), składająca się z robotników przemysłowych, związanych z Socjaldemokratyczną Partią Robotniczą Rosji (bolszewików)^[1][2].

Po rewolucji lutowej 1917 i obaleniu cesarza Mikołaja II, oddziały Czerwonej Gwardii od kwietnia masowo powstawały w fabrykach, rekrutowane wśród członków partii socjalistycznych i związków zawodowych w których duże wpływy mieli bolszewicy^[3]. W czasie masowych demonstracji antyrządowych w Piotrogrodzie zwanych kryzysem lipcowym, czerwonogwardziści 4 lipca^?/17 lipca 1917 obsadzili kluczowe punkty w mieście (między innymi na dworcach Fińskim i Nikołajewskim)^[4]. Pod koniec sierpnia 1917, gdy przywódca bolszewików Włodzimierz Lenin ukrywał się w Finlandii, generał Ławr Korniłow, głównodowodzący armii rosyjskiej, wysłał wojska z frontu do Piotrogrodu – sytuacja wyglądała na próbę wojskowego puczu i przeszła do historii jako sprawa Korniłowa. Premier Aleksander Kiereński zwrócił się do Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich – w tym do bolszewików – o pomoc, pozwalając rewolucjonistom organizować robotników w Czerwoną Gwardię w celu obrony Piotrogrodu przed wojskiem Korniłowa. Wzmocniło to Gwardię która otrzymała dodatkowe uzbrojenie^[5].

Oddziały Czerwonej Gwardii, liczące wówczas około 200 tysięcy osób, razem ze zrewoltowanymi marynarzami i żołnierzami garnizonu piotrogrodzkiego wzięły udział w przewrocie bolszewickim zapoczątkowującym rewolucję październikową, zdobyciu pałacu Zimowego i aresztowaniu ministrów rosyjskiego Rządu Tymczasowego 26 października^?/8 listopada 1917^[3].

Od listopada 1917 Czerwona Gwardia pełniła funkcje policyjne i ochraniała ważne obiekty. Po utworzeniu dekretem Rady Komisarzy Ludowych z 28 stycznia 1918 Armii Czerwonej, oddziały Gwardii weszły w jej skład^[3].

Polacy w Czerwonej Gwardii

Żołnierzami Czerwonej Gwardii byli między innymi późniejsi generałowie Armii Czerwonej i ludowego Wojska Polskiego: Karol Świerczewski, Stanisław Grochoczyński i Aleksander Romeyko.

Galeria

• 
  Członkowie jednego z pierwszych oddziałów Czerwonej Gwardii w Piotrogrodzie
• 
  Patrol Czerwonej Gwardii na ulicy w Piotrogrodzie przy ognisku
• 
  Zmotoryzowany oddział Czerwonej Gwardii w Piotrogrodzie
• 
  Członkowie Czerwonej Gwardii odpoczywają w burżuazyjnym mieszkaniu (karykatura)

Przypisy

1. Czerwona Gwardia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-01-24] .
2. Interia Encyklopedia, Czerwona Gwardia
3. Nowa encyklopedia powszechna PWN. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 845-846. ISBN 83-01-11097-X.
4. Richard Pipes: Rewolucja rosyjska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-11521-1. Brak numerów stron w książce
5. Richard Pipes: The Russian Revolution: 1899–1919. Londyn: Collins Harvill, 1990. ISBN 978-0-679-73660-8. Brak numerów stron w książce

Encyklopedie internetowe (organizacja paramilitarna):

• PWN: 3889623
• Britannica: topic/Red-Guard
• Universalis: garde-rouge-russie
• БРЭ: 2106511
• DSDE: Den_Røde_Garde