Czarne Słońce (niem. Schwarze Sonne) – nazistowski symbol, jedna z wersji krzyża słonecznego, używany przez środowiska neonazistowskie. Czarne Słońce składa się z trzech nałożonych na siebie swastyk. Symbol pierwszy raz pojawił się jako mozaika w Obergruppenführersaal w zamku Wewelsburg.
Fakty, że Czarne Słońce złożone jest z dwunastu run sig; hala, gdzie znajduje się mozaika, ozdobiona jest dwunastoma kolumnami i niszami; a SS składało się z dwunastu oddziałów mogą sugerować, że dla ezoterycznych nazistów liczba ta miała ważne znaczenie[1].
Liga Przeciwko Zniesławieniom zauważa, że chociaż symbol ten jest popularny wśród zwolenników białej supremacji, w wielu kulturach pojawiają się obrazy przypominające czarne słońce oraz że takie obrazy należy zawsze analizować w kontekście, w jakim się pojawiają, ponieważ niekoniecznie musi mieć to na celu służyć jako symbol białej supremacji lub rasizmu.[2]
W latach okupacji zamku przez Reichführera-SS miejsce miała odbudowa i remont budynku, wtedy to na podłodze z białego marmuru w północnej wieży zamku ułożono Czarne Słońce w kolorze ciemnej zieleni[3].
Symbol Czarnego Słońca był wykorzystywany przez skrajnie prawicowe, terrorystyczne i neonazistowskie ugrupowania i osoby, np. nowozelandzkiego zamachowca Brentona Tarranta[6], członków kilku ekstremistycznych grup zaangażowanych w marsz Unite the Right[7][8], brytyjskie Sonnenkrieg Division[9] lub australijskie Antipodean Resistance[10]. Ukraiński Pułk „Azow” używał czarne słońce w swoim emblemacie do 2015 roku[11].
Ukraińska jednostka wojskowa Brygada Azow, założona w 2014 roku, użyła tego symbolu jako części swojego logo[11][5]. Politolog Ivan Gomza napisał w Krytyce, że większość ludzi na Ukrainie nie rozumie nazistowskich konotacji symbolu w tym logo, a logo raczej kojarzy się z „skuteczną jednostką bojową, która chroni Ukrainę”[12]. WotanJugend, neonazistowska grupa z siedzibą w Kijowie, powiązana z szerszym ruchem politycznym Azow, również użyła symbolu Czarnego Słońca do promowania swojej grupy[13][14]. Podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku NATO zamieściło na Twitterze zdjęcie ukraińskiej żołnierki z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet. Żołnierka nosiła na mundurze symbol, który „wydaje się być symbolem czarnego słońca”. Po otrzymaniu skarg od użytkowników mediów społecznościowych NATO usunęło tweeta i oświadczyło: „Post został usunięty, gdy zdaliśmy sobie sprawę, że zawierał symbol, którego nie mogliśmy zweryfikować jako oficjalnego”[15].
Według inicjatywy Freedom House Reporting Radicalism Czarne Słońce jest również używane przez niektóre współczesne grupy pogańskie i satanistyczne jako symbol ezoteryczny. Zauważają ponadto, że czasami jest on używany jako modny, estetyczny symbol lub błędnie rozumiany jako wywodzący się ze starożytnych kultur skandynawskich lub słowiańskich[16]. Liga Przeciwko Zniesławieniom zauważa, że chociaż symbol ten jest popularny wśród zwolenników białej supremacji, w wielu kulturach pojawiają się obrazy przypominające czarne słońce i należy je analizować w kontekście, w jakim się pojawiają, a niekoniecznie interpretować jako przejawy białej supremacji lub rasizmu[2].