Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Cibórz (województwo lubuskie)

Cibórz
osada
Ilustracja
Typowa ulica osady Cibórz
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

świebodziński

Gmina

Skąpe

Liczba ludności (2012)

898[2]

Strefa numeracyjna

68

Kod pocztowy

66-213[3]

Tablice rejestracyjne

FSW

SIMC

0913539

Położenie na mapie gminy Skąpe
Mapa konturowa gminy Skąpe, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Cibórz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Cibórz”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cibórz”
Położenie na mapie powiatu świebodzińskiego
Mapa konturowa powiatu świebodzińskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cibórz”
Ziemia52°08′45″N 15°24′14″E/52,145833 15,403889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Cibórz (niem. Tiborlager) – osada w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Skąpe.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Położenie

Cibórz leży na terenach nizinnych z niewielkimi pagórkami, gęsto zalesionych. Jako dawne osiedle wojskowe posiada plan regularny. Południowo-wschodnią granicę miejscowości stanowią jezioro Ciborze oraz niewielka rzeka Ołobok. W pobliżu znajdują się wsie: Międzylesie (1 km), Skąpe (3 km) i Rokitnica (4 km).

Osada jest położona w południowej części pasa Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego.

Na wschód od osady przebiega droga wojewódzka nr 276 łącząca Krosno Odrzańskie ze Świebodzinem.

Historia

Dawne koszary w Ciborzu, obecnie szpital dla nerwowo i psychicznie chorych

Teren na którym powstał Cibórz, należał na początku lat 30. XX w. do katolickiej parafii w Mühlbock (ob. Ołobok)[4].

Miejscowość powstała przed II wojną światową, gdy w 1934 władze niemieckie podjęły decyzję o budowie – na wschód od wsi Międzylesie – koszar przeznaczonych dla Wehrmachtu. Budowę rozpoczęto 6 czerwca 1936[5][a]. Po ok. 16 miesiącach ukończono 25 budynków koszarowych i administracyjnych, a 15 kolejnych było w trakcie budowy[6]. 6 października 1937 w koszarach rozlokowano ok. 700 żołnierzy niemieckiego 122 Batalionu Piechoty Granicznej. Cały kompleks koszarowy mógł pomieścić ok. 6 tys. żołnierzy[5]. Ostatecznie ukończono go po ponad dwóch latach budowy[4].

21 czerwca 1940 w wydzielonej części koszar utworzono Oflag III B Tiborlager – obóz jeniecki dla oficerów. Pierwszy transport, liczący ok. 2 tys. jeńców, został przyjęty 24 lipca 1940 – byli to oficerowie belgijscy wzięci do niewoli podczas obrony Liège i Brukseli[7]. Funkcję komendanta obozu pełnił generał major Hans Fogelein. 1 marca 1941, po wydaniu przez władze niemieckie rozkazu ewakuacji obozu, ponad 3 tys. jeńców przetransportowano do Oflagu II A Prenzlau[5][7].

30 stycznia 1945 dawny obóz i koszary zostały przejęte przez wojska radzieckie i w znacznym stopniu zdewastowane[5].

W 1946 koszary obsadzili żołnierze 4 Łużyckiego Pułku Saperów, zaś w maju 1948 przejął je 13 Pułk Piechoty 5 Saskiej Dywizji Piechoty, który stacjonował tam do połowy 1956[5].

W 1958 w opuszczonych koszarach utworzony został szpital psychiatryczny, obecnie największy w województwie lubuskim. Pierwszych pacjentów przyjął w końcu czerwca 1958[5][8]. W latach 80. XX w. kompleks szpitalny obejmował 116 obiektów murowanych (pawilony szpitalne, budynki administracyjne i gospodarcze oraz mieszkalne dla personelu szpitalnego)[6]. Ewidencją konserwatorską objęty jest historyczny układ wsi, 47 dawnych budynków koszarowych, 8 innych budynków oraz wodociąg w budynku nr 11[5].

Demografia

Pod względem liczby mieszkańców osada Cibórz zajmuje pierwsze miejsce w gminie – w końcu grudnia 2011 mieszkało w niej 929 osób (ponad dwukrotnie więcej niż w siedzibie gminy), co stanowiło 18,5% liczby ludności gminy Skąpe[2]. Przyczyną tak dużego zaludnienia Ciborza jest funkcjonowanie w osadzie Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego dla Nerwowo i Psychicznie Chorych[9].

Zmiany liczby mieszkańców Ciborza[2]
Rok 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Liczba mieszk. 968 969 968 974 958 958 946 929 898

Obiekty bojowe Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego

  • Panzerwerk 623 – schron bojowy w pobliżu jeziora Ciborze, ok. 300 m od drogi Cibórz – Skąpe. Zbudowany w 1936, posiadał odporność klasy B i powierzchnię 285 m². Pierwotnie był wyposażony w półkopułę typu 2P7, dzwon obserwacyjny 23P8, kopułę sześciostrzelnicową 20P8 oraz moździerz maszynowy (żaden z tych elementów do dziś się nie zachował)[10].
  • Panzerwerk 625 – jedyny dwukondygnacyjny schron bojowy na terenie gminy Skąpe, w pobliżu skrzyżowania dróg Rokitnica – Skąpe i Cibórz – Skąpe. Zbudowany w latach 1935–36, posiadał odporność klasy B i powierzchnię 240 m². Wewnątrz znajdował się garaż dla armaty przeciwpancernej. Na ścianie w wartowni zachowały się kolorowe oznakowania kabli wraz z ich niemieckimi opisami[10].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Wiktor Lemiesz w artykule Kim był agent „1225”? podaje rok 1937 (zob. s. 4 w przyp.).

Przypisy

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17146
  2. ↑ a b c Urząd Gminy Skąpe, Liczba mieszkańców Gminy Skąpe w poszczególnych miejscowościach [online], Portal gminy Skąpe > Mieszkańcy > Demografia > Liczba mieszkańców. skape.pl [on-line] [dostęp 2013-09-15] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 162 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ a b Sergiusz Jackowski, Tiborlager – Cibórz – strzelnica, [w:] Dzieje nad strumykiem (cz. II) [online], Portal Ziemia Lubuska > HISTORIA > Wspomnienia > Wspomnienia Sergiusza Jackowskiego. ziemialubuska.pl, lipiec 2009, s. 2 [dostęp 2012-09-16].
  5. ↑ a b c d e f g Urząd Gminy Skąpe, Osada Cibórz [online], Portal gminy Skąpe > Informacje ogólne > Miejscowości > Cibórz. skape.pl [on-line], 31 października 2011 [dostęp 2012-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-19].
  6. ↑ a b Sergiusz Jackowski, Tiborlager – Cibórz – strzelnica, [w:] Dzieje nad strumykiem (cz. II) [online], Portal Ziemia Lubuska > HISTORIA > Wspomnienia > Wspomnienia Sergiusza Jackowskiego. ziemialubuska.pl, lipiec 2009, s. 4 [dostęp 2012-09-16].
  7. ↑ a b Sergiusz Jackowski, Oflag, [w:] Dzieje nad strumykiem (cz. II) [online], Portal Ziemia Lubuska > HISTORIA > Wspomnienia > Wspomnienia Sergiusza Jackowskiego. ziemialubuska.pl, lipiec 2009, s. 14 [dostęp 2012-09-16].
  8. ↑ Rys historyczny i stan obecny Szpitala [online], Strona Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Ciborzu > Rys historyczny. ciborz.eu [on-line] [dostęp 2012-09-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-08].
  9. ↑ Rada Gminy Skąpe: Plan rozwoju lokalnego gminy Skąpe na lata 2008–2013 (Załącznik nr 1 do Uchwały nr XVIII/127/2008 Rady Gminy Skąpe z dnia 31 marca 2008 r.). Portal gminy Skąpe > Dokumenty strategiczne. skape.pl [on-line], 2011-08-10. s. 9. [dostęp 2012-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-12)].
  10. ↑ a b Radosław E. Ziółkowski, Fortyfikacje Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego na terenie Gminy Skąpe [online], Portal gminy Skąpe > Informacje ogólne > Historia Gminy > Fortyfikacje MRU. skape.pl [on-line], 7 września 2011 [dostęp 2012-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-19].

Bibliografia

  • Publikacje prasowe
    • Wiktor Lemiesz. Kim był agent „1225”?. „Gazeta Lubuska – Magazyn”. Nr 113 (?), lata 80. XX w.  (Skan artykułu zawiera praca Sergiusza Jackowskiego Dzieje nad strumykiem – zob. s. 4 w przyp.).

Linki zewnętrzne

Gmina Skąpe
Sołectwa
Miejscowości niesołeckie

Herb gminy Skąpe

Kembali kehalaman sebelumnya