Chur (fr.Coire, wł.Coira, rm.Cuira) – miasto i gmina w Szwajcarii, stolica kantonu Gryzonia oraz siedziba administracyjna regionu Plessur. Najstarsze miasto w Szwajcarii oraz największa gmina pod względem liczby mieszkańców w regionie. 1 stycznia 2020 do miasta przyłączono gminę Maladers, a 1 stycznia 2021 gminę Haldenstein[2].
Osadnictwo w tym rejonie prawdopodobnie zaczęło się około 5 tys. lat p.n.e. W 15 r. p.n.e. ten obszar należący do plemienia Retów podbili Rzymianie tworząc prowincję Raetia prima. Wówczas na terenie obecnego miasta powstała twierdza Curia Raetorum. W roku 451 powstało biskupstwo, okolica stała się lennem należącym do kościoła, dopiero w 1465 r. Chur uniezależniło się otrzymując status wolnego miasta. Rok przed tym wydarzeniem w mieście wybuchł wielki pożar, który zniszczył dużą część wcześniejszej zabudowy[4].
Demografia
W Chur mieszkają 38 123 osoby[1]. W 2020 roku 20,9% populacji gminy stanowiły osoby urodzone poza Szwajcarią[1].
Najważniejsze obiekty
katedra Najświętszej Marii Panny(St. Mariä Himmelfahrt) - romańska świątynia z XII i XIII wieku, w którą wkomponowano fragmenty z VI i IX wieku. W środku uwagi warta jest krypta oraz gotycki ołtarz główny w formie tryptyku z XV w.[5]
kościół św. Marcina(Martinskirche) - protestancki kościół, obecną późnogotycką formę (1491 r.) otrzymał po pożarze miasta. Przy kościele barokowa fontanna z 1716 r.[5]
kościół św. Regula(Regulakirche) - późnogotycki, zbudowany przez mistrza Baltazara Bilgeriego w latach 1494–1500. W kościele znajduje się fresk Chrystusa na krzyżu z roku 1504 oraz malowane okna, dzieło Hansa Studera z lat 60. XX wieku.[5]
Muzeum Retyckie(Rätisches Museum) - mieszczące się w dawnym arsenale, który został przekształcony w 1675 roku na prywatną rezydencję barona Paula von Buol-Strassberga. W XIX wieku budynek stał się miejscem spotkań i dyskusji na temat problemów dotyczących ówczesnej kultury i polityki. W obawie przed utratą cennych dóbr kultury, stworzono pierwszą kolekcję historyczną, która dała impuls do powstania muzeum. Współcześnie wystawa prezentuje archeologiczne, kulturalne i ludowe dzieła sztuki, pochodzące z regionu całej Gryzonii[5]
W mieście rozwinął się przemysł precyzyjny, maszynowy i spożywczy. Dodatkowo, w pobliżu miasta znajduje się browar, warzący piwo tradycyjnymi metodami[4]. Infrastruktura turystyczna jest dobrze rozwinięta (ponad 20 hoteli)[3]