Charakterystyka światła nawigacyjnego – zespół łatwych do zaobserwowania cech pozwalający na odróżnienie jednego światła nawigacyjnego od innych (na jego identyfikację).
Najważniejszymi cechami światła są:
- Rodzaj – sposób, w jaki ono świeci,
- Okres – czas (podawany w sekundach, w którym światło przechodzi przez wszystkie różniące się fazy. Po zakończeniu jednego okresu (zwanego też cyklem) rozpoczyna się kolejny z identycznymi fazami,
- Barwa – kolor, jaki światło emituje.
Rodzaje świateł
Najogólniej można wyróżnić następujące rodzaje świateł:
- stałe (ang.: Fixed) - światło nie zmieniające się w czasie (przy tym rodzaju światła trudno mówić o okresie, a faza jest tylko jedna).
- rytmiczne (ang.: Rythmic) - fazy świecenia i fazy zaciemnienia następują po sobie. Wśród tego rodzaju wyróżnić można trzy podrodzaje:
- światła przerywane (ang.: Occulting) - informację niesie zaciemnienie, pojedyncze lub w grupach o równym czasie zaciemnienia, przy czym ogólny czas świecenia w cyklu jest dłuższy od ogólnego czasu zaciemnienia,
- izofazowe (ang.: Izophase) - obie fazy (świecenia i zaciemnienia) są równej długości.
- światła w których czas świecenia jest krótszy od czasu zaciemnienia (informację niesie faza świecenia):
- błyskowe (ang.: Flashing) - blaski w ilości mniejszej niż 50 na minutę
- migające (ang.: Quick) - błyski powtarzają się z częstotliwością 50-80 na minutę
- szybko migające (ang.: Very quick) - błyski z częstotliwością 80-160 na minutę
- ultraszybko migające (ang.: Ultra quick) - błyski częściej niż 160 razy na minutę
- kodowe Morse'a (ang.: Morse Code) - światło emituje znak(i) alfabetu Morse'a
- rozbłyskowe (ang.: Fixed and flashing) - światło stałe wzmacniane rozbłyskami o większym natężeniu
- zmienne lub zmiennobarwne (ang.: Alternating) - poszczególne fazy różnią się barwą emitowanego światła.
W poszczególnych rodzajach świateł fazy zaciemnienia lub światła mogą być zestawiane w proste grupy (ang.: Group) lub grupy złożone (ang.: Composite group), czy też podstawowa charakterystyka może być przerywana (ang.: Interrupted. W efekcie stosowane są następujące rodzaje świateł:
typ światła
|
podtyp światła
|
rodzaj światła
|
oznaczenie (przykładowe)
|
opis
|
diagram
|
przykładowa wizualizacja
|
nazwa polska
|
nazwa angielska
|
polskie
|
angielskie
|
oznaczenie
|
wygląd
|
STAŁE
|
STAŁE
|
Stałe
|
Fixed
|
S
|
F
|
Światło nie zmieniające barwy ani natężenia
|
|
F R
|
|
RYTMICZNE
|
PRZERYWANE
|
Przerywane
|
Occulting
|
P
|
Oc
|
Światło w regularnych odstępach czasu gasnące. (przy czym ogólny czas świecenia jest dłuższy od ogólnego czasu zaciemnienia)
|
|
Oc R 6s
|
|
Przerywane grupowe
|
Group occulting
|
P(2)
|
Oc(2)
|
Światło, w którym (w tym przykładzie: dwa) zaciemnienia występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem świecenia.
|
|
Oc(2) G 8s
|
|
Przerywane złożone
|
Composite group occulting
|
P(3+4)
|
Oc(3+4)
|
Światło, w którym (tu: trzy) zaciemnienia występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem świecenia, a po nim następuje grupa (tu: czterech) zaciemnień.
|
|
Oc(2+3) W 18s
|
|
IZOFAZOWE
|
Izofazowe
|
Izophase
|
I
|
Iso
|
Światło, w którym fazy świecenia i zaciemnienia są równie długie.
|
|
Iso R 4s
|
|
BŁYSKOWE
|
Blaskowe
|
Long flashing
|
|
LFl
|
Światło z regularnie powtarzającymi się blaskami, gdzie faza świecenia trwa dłużej niż 2 sekundy
|
|
LFl W 10s
|
|
Błyskowe
|
Flashing
|
Bl
|
Fl
|
Światło z regularnie powtarzającymi się błyskami trwającymi krócej niż 2 sekundy, równe sobie, lecz wyraźnie krótsze niż czas trwania ciemności; okres równy lub dłuższy od 1,5 sekundy
|
|
Fl G 5s
|
|
Błyskowe grupowe
|
Group flashing
|
Bl(3)
|
Fl(3)
|
Światło, gdzie (tu: trzy) błyski występują w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności.
|
|
Fl(3) R 15s
|
|
Błyskowe złożone
|
Composite group flashing
|
Bl(3+2)
|
Fl(3+2)
|
Światło, gdzie (tu: trzy) błyski występują w grupie przedzielonej dłuższym okresem zaciemnienia, po którym następuje grupa (tu: dwóch) blasków.
|
|
Fl(2+1) W 15s
|
|
MIGAJĄCE
|
Migające
|
Quick
|
M
|
Q
|
Światło z regularnie powtarzającymi się mignięciami (w ilości 50-80 / min)
|
|
Q W
|
|
Migające grupowe
|
Group quick
|
M(9)
|
Q(9)
|
Światło, gdzie (tu: dziewięć) mignięć występuje w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności.
|
|
Q(3) G 9s
|
|
Migające przerywane
|
Interrupted quick
|
MP
|
IQ
|
Światło, gdzie po sekwencji co najmniej 8 mignięć następuje zaciemnienie trwające nie krócej niż 3 sekundy
|
|
IQ R 14s
|
|
SZYBKO MIGAJĄCE
|
Szybko migające
|
Very quick
|
MV
|
VQ
|
Światło z regularnie powtarzającymi się mignięciami (w ilości 80-160 na minutę)
|
|
VQ W
|
|
Szybko migające grupowe
|
Group very quick
|
MV(3)
|
VQ(3)
|
Światło, gdzie (tu: trzy) szybkie błyski występuje w grupie przedzielonej dłuższą fazą ciemności.
|
|
VQ(3) G 4s
|
|
Szybko migające przerywane
|
Interrupted very quick
|
MVP
|
IVQ
|
Światło szybko migające, w którym po co najmniej 8 błyskach następuje zaciemnienie, trwające nie krócej niż 3 sekundy.
|
|
IVQ R 9s
|
|
ULTRASZYBKO MIGAJĄCE (bardzo szybko migające)
|
Ultraszybko migające
|
Ultra quick
|
|
UQ
|
Światło z mignięciami w ilości nie mniejszej niż 160 na minutę
|
|
UQ W
|
|
Ultraszybko migające przerywane
|
Interrupted ultra quick
|
|
IUQ
|
Światło w postaci regularnie powtarzanych mignięć co najmniej 160 razy na minutę, przerywane regularnie powtarzającymi się zaciemnieniami.
|
|
IUQ R 6s
|
|
MORSE'A
|
Kodowe Morse'a
|
Morse code
|
Mo(K)
|
Mo(K)
|
Światło składające się z dwóch rodzajów świeceń - odpowiadających kropkom i kreskom alfabetu Morse'a - tak pogrupowanych, że tworzą jedną lub więcej liter lub cyfr tego alfabetu. Nadawane znaki podane są w nawiasie. Stosowane są tylko znaki międzynarodowe.
|
|
Mo(K) G 6s
|
|
ROZBŁYSKOWE
|
Rozbłyskowe
|
Fixed and flashing
|
R
|
FFl
|
Światło stałe z błyskami o większym natężeniu
|
|
FFl Y 5s
|
|
Rozbłyskowe (grupowe)
|
Fixed and group flashing
|
R(2)
|
FFL(2)
|
Światło stałe z błyskami o większym natężeniu, po (tu: dwa) rozbłyski w grupie
|
|
|
|
ZMIENNE
|
ZMIENNE
|
Zmienne
|
Alternating
|
Zm
|
Al WGR
|
Światło zmieniające barwę według sekwencji: białe - zielone - czerwone (ang. white - green - red). Brak faz zaciemnienia - faza światła jednego koloru przechodzi bezpośrednio w fazę innej barwy.
|
|
Al WR 3s
|
|
PRZERYWANE
|
Zmienne przerywane
|
Alternating occulting
|
|
Al Oc WR
|
Światło na którego okres składa się: światło białe, krótsza od światła przerwa, światło czerwone, krótsza od światła przerwa równa poprzedniej.
|
|
|
|
Zmienne (przerywane) grupowe
|
Alternating group occulting
|
|
Al Oc WGR
|
Światło na którego okres składa się: światło białe, krótsza od światła przerwa, światło zielone, krótsza od światła przerwa równa poprzedniej, światło czerwone, przerwa dłuższa od poprzednich.
|
|
|
|
BŁYSKOWE
|
Zmienne blaskowe
|
Alternating flashing
|
|
Al Fl WR
|
Światło na którego okres składa się: światło białe, przerwa (dłuższa od światła), światło czerwone, przerwa równa poprzedniej.
|
|
|
|
Zmienne (blaskowe) grupowe
|
Alternating group flashing
|
|
Al Fl WR
|
Światło na którego okres składa się: światło białe, przerwa (dłuższa od światła), światło czerwone, przerwa dłuższa od poprzedniej.
|
|
|
|
ROZBŁYSKOWE
|
Zmienne rozbłyskowe
|
Alternating fixed and flashing
|
|
Al F W Fl RG
|
Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami w kolorze zielonym i czerwonym na przemian.
|
|
|
|
Zmienne rozbłyskowe grupowe
|
Alternating fixed and group flashing
|
|
Al F W Fl(3) G
|
Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami (w liczbie trzech) koloru zielonego w grupie.
|
|
|
|
Zmienne rozbłyskowe kombinowane w grupach
|
Alternating fixed and composite group flashing
|
|
Al F W Fl WRR
|
Światło stałe białe wzmacniane rozbłyskami: białym a następnie dwoma czerwonymi.
|
|
|
|
Istnieje jeszcze światło wyłamujące się z tych podziałów. Jest ono szeroko stosowane w systemie IALA, jako światło południowego znaku kardynalnego (i zarezerwowane wyłącznie dla niego). Okres tego światła składa się z sześciu mignięć i jednego długiego błysku (lub sześciu szybkich mignięć i długiego błysku): Q(6) LFl W lub VQ(6) LFl W.
- białe (ang. white) oznaczone skrótowo: "W", polskie: "b" lub oznaczenie pominięte)
- czerwone (ang. red, oznaczenie skrótowe "R", polskie: "c")
- zielone (ang. green), oznaczenie skrótowe "G", polskie: "z")
- żółte (ang. yellow), oznaczenie skrótowe "Y", polskie: "ż")
- pomarańczowe (ang. orange), oznaczenie skrótowe "Or", polskie: "pm")
Najczęściej stosuje się światła białe, ponieważ światło tej barwy ma największy zasięg widoczności przy określonej mocy źródła światła.
Zasięg
Światło nawigacyjne dostrzeżone może być z pewnej odległości. Odległość umożliwiająca zobaczenie (w nawigacji: zaoczenie) światła nosi miano zasięgu. Zasięg zależy od:
Dla każdego światła określa się (i podaje w jego charakterystyce) jego zasięg nominalny. Jest to zasięg optyczny dla określonej przejrzystości powietrza - równej 10 Mm. Dlatego dla określenia zasięgu optycznego w innych warunkach przejrzystości powietrza stosować należy poprawki.
W spisie świateł znaleźć można wysokość źródła światła - co umożliwia wyliczenie zasięgu geometrycznego.
Oznaczenia
Na mapach światła opisywane są jednoznacznymi skrótami, natomiast w spisach świateł prócz tego charakterystyka podana jest szczegółowo (z czasami trwania każdej fazy). Skrót składa się z:
- opisu rodzaju,
- barwy (przy czym jego brak wskazuje na barwę białą),
- długości okresu (podawanego w sekundach),
- wysokości źródła światła (ponad zero mapy),
- zasięgu nominalnego (podawanego w milach morskich).
Jednak nie zawsze zamieszczony jest komplet informacji, informacje nieistotne lub oczywiste pomija się:
przykładowe oznaczenie
|
rodzaj
|
kolor
|
okres
|
wysokość źródła
|
zasięg nominalny
|
uwagi
|
Fl(2) R 20s 12m 16M
|
błyskowe grupowe o dwóch błyskach
|
czerwone
|
20
|
12
|
16
|
|
Fl Y 2,5s
|
błyskowe
|
żółte
|
2,5
|
?
|
?
|
|
Iso 10s
|
izofazowe
|
białe
|
10
|
?
|
?
|
świeci tak na przykład LM Hel
|
VQ(6) + LFl 10s
|
szybko migające - sześć mignięć oraz długi błysk
|
białe
|
10
|
?
|
?
|
południowy znak kardynalny
|
Fl W 3s 83m 26M
|
błyskowe
|
białe
|
3
|
83
|
26
|
świeci tak na przykład LM Rozewie[3]
|
Fl W 5s 29m 18M
|
błyskowe
|
białe
|
5
|
29
|
18
|
świeci tak na przykład latarnia na Christiansø[3]
|
Iso 4s WRG 7/4/4M
|
izofazowe
|
białe czerwone zielone
|
4
|
?
|
7 4 4
|
jest to światło sektorowe granice sektorów narysowane są na mapie i opisane w spisie świateł.
|
FFl W 5s 3M
|
rozbłyskowe
|
białe światło, białe rozbłyski
|
5
|
?
|
3
|
|
F
|
stałe
|
białe
|
-
|
?
|
?
|
|
Identyfikacja
Zaleca się by przy identyfikowaniu światła najpierw ustalić jego charakterystykę przez obserwację i pomiar (stoperem lub innym przyrządem), a dopiero potem odnajdywać światło w pomocach nawigacyjnych (na mapie, w spisach świateł lub innych). Postępowanie odwrotne może prowadzić do pomyłek (nawigator "widzi" to co właśnie przeczytał z mapy, a nie to co świeci w rzeczywistości).
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne