Cerber

Cerber

Κέρβερος

stróż wejścia do świata zmarłych
Herakles prowadzący schwytanego Cerbera (malowidło na czarnofigurowej hydrii z VI wieku p.n.e.)
Występowanie	mitologia grecka
Rodzina
Ojciec	Tyfon
Matka	Echidna
Rodzeństwo	Sfinks, Hydra Chimera i Ortros

Cerber (stgr. Κέρβερος Kérberos, łac. Cerberus) – w mitologii greckiej olbrzymi trzygłowy pies strzegący wejścia do świata zmarłych.

Uważany był za syna Echidny i Tyfona oraz za brata Sfinksa, Hydry i Chimery^{[potrzebny przypis]} oraz Ortrosa. Hezjod (Teogonia, 311) przedstawiał go jako bestię „o spiżowym głosie i pięćdziesięciu głowach”^[1]. Dopiero w późniejszych przekazach Cerber miał trzy, dwie, a nawet tylko jedną głowę^{[potrzebny przypis]}. W niektórych wersjach mitu ma również węża zamiast ogona^{[potrzebny przypis]}.

Przebywał w pobliżu Styksu, gdyż na niego natykały się dusze przewiezione po śmierci przez Charona; próbujące opuścić Hades, Cerber gryzł jadowitymi zębami. Nie wpuszczał też do Hadesu żywych, jednak Orfeusz udobruchał go śpiewem i grą na lirze. Sybilla prowadząc Eneasza uśpiła Cerbera ciastkiem z makiem i miodem (Wergiliusz, Eneida VI, 417-25). Według późniejszej tradycji potwór atakował również przychodzących do świata podziemi zmarłych, dlatego przy pochówku dodawano im placek na miodzie^[1].

Ujarzmienie go i wyprowadzenie na ziemię było ostatnią z dwunastu prac Heraklesa. Cerber występuje w rzeźbie antycznej i malarstwie wazowym. W micie o 12 pracach Heraklesa przedstawiano go jako trzygłowego psa pokrytego wężową łuską^{[potrzebny przypis]}.

Współcześnie w kulturze Cerber pojawia się w filmie animowanym Herkules wyprodukowany przez Walt Disney Pictures. Olbrzymi trójgłowy pies obecny jest także w pierwszej części Harry’ego Pottera. Podobnie jak w mitologii jest tam przedstawiany jako strażnik, lecz został nazwany nie Cerber, ale Puszek (ang. Fluffy)^[2]. Występuje także w 5 cyklu serialu Dawno, dawno temu oraz w książkach z serii "Percy Jackson i bogowie olimpijscy" i filmie Percy Jackson i Bogowie Olimpijscy.

Przypisy

1. Jorge Luis Borges: Księga istot zmyślonych. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 32,33. ISBN 83-7255-740-3.
2. J.K. Rowling: Harry Potter i Kamień Filozoficzny. Media Rodzina, 2016. ISBN 978-83-8008-212-0. Brak numerów stron w książce

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 187590159
• SUDOC: 132404524

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3884302
• Britannica: topic/Cerberus
• Treccani: cerbero
• NE.se: kerberos
• SNL: Kerberos
• Catalana: 0016993
• DSDE: Kerberos
• Hrvatska enciklopedija: 31243