Budoradz

Budoradz

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	krośnieński
Gmina	Gubin
Liczba ludności (2022)	35[2]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-620[3]
Tablice rejestracyjne	FKR
SIMC	0909182
Położenie na mapie gminy wiejskiej Gubin Budoradz
Położenie na mapie Polski Budoradz
Położenie na mapie województwa lubuskiego Budoradz
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Budoradz
52°00′17″N 14°43′18″E[1]

Budoradz (niem. Buderose, łuż. Budoraz)^[4] – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Przysiółek położony na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, 6 km na północ od Gubina^[5]. Jego początki sięgają XIII wieku^[6]. W dokumentach pojawiła się po raz pierwszy w 1440 roku jako Buderose, w 1497 Pudrom, a w 1527 powróciła do Buderose^[7]. Częściowo była pod lennem joannickiego urzędu zakonnego Friedland - Sękowice, a po części lennem czeskim, a następnie saksońskim i pruskim^[7]. W miejscowości wzniesiono pałac(inne języki) w 1637 roku^[6].

Zachowało się pierwotne ukształtowanie zabudowy wsi. Liczy 31 mieszkańców^[8]. Jest to przysiółek przyfolwarczny, rzędówka z XVIII wieku, o planie rozbudowanym, zabudowie rozluźnionej z parkiem folwarcznym. W latach 1945–1947 znajdowała się we wsi 33 strażnica WOP.

Cmentarz jeniecki We wsi istnieją pozostałości po byłym cmentarzu rosyjskich jeńców wojennych z okresu I wojny światowej na którym od września 1914 do lipca 1921 roku chowano jeńców z obozu w Gross Breesen^[9]. Na cmentarzu zostało pochowanych 564 żołnierzy, m.in. 266 rosyjskich, 61 włoskich, 22 francuskich, 21 angielskich, 1 Polak i 161 cywilów belgijskich^[10]. Na centralnym miejscu cmentarza był pomnik o wysokości około 3 m z godłem państwowym, na jego szczycie osadzona była kula, a na niej krzyż. Na każdej stronie pomnika wyryty był napis w języku rosyjskim, niemieckim, francuskim i angielskim: „W pamięci naszym poległym towarzyszom, którzy w wojnie światowej oddali życie. Niech ich dusze żyją w pokoju”^[11]. Stan obecny - całkowicie zniszczony. Pomnik istniał jeszcze po II wojnie światowej^[11].

• 

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 12405
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 104 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rudolf Lehmann: Historisches Ortslexikon für die Niederlausitz Band 2. Die Kreis Cottbus, Spremberg, Guben und Sorau. 2011. ISBN 978-3-941919-90-7. Brak numerów stron w książce
5. Gubin to Budoradz [online], Gubin to Budoradz [dostęp 2019-12-03]  (pol.).
6. WIEŚ BUDORADZ, [w:] PTTK Gubin [online], 22 grudnia 2022 [dostęp 2023-12-02] .
7. Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 181
8. Sołectwa i ludność - Gmina Gubin [online], gminagubin.pl, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-12-03] .
9. Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 182
10. Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 183
11. Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949… s. 184

Bibliografia

• Gubińskie Towarzystwo Kultury - Zeszyty Gubińskie nr.5 s.19-20
• Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011, s. 181-185. ISBN 978-83-88059-54-4.