Wiosną 1933 batalion sformował morską kompanię reflektorów przeciwlotniczych, która przeniesiona została do Gdyni i podporządkowana dowódcy morskiego dywizjonu artylerii przeciwlotniczej. Do nowego pododdziału zostali przeniesieni z batalionu: kpt. Stefan Mustafa Hurko-Romeyko na stanowisko dowódcy kompanii, porucznicy Stanisław Włoga i Stanisław Nowicki oraz ppor. Mieczysław Strąk[1]. Kompania wyposażona była w reflektory Breguet 120 cm przewożone na ciągnikach Citroën-Kegresse. W kampanii wrześniowej 1939 pododdział walczył w obronie wybrzeża przy czym jeden pluton wszedł w skład załogi Rejonu Umocnionego „Hel”.
Z dniem 1 maja 1939 kompania hydrotechniczna pod dowództwem kpt. Aleksandra Gawina weszła w skład batalionu silnikowego[2].
9 sierpnia 1939 batalion (bez kompanii reflektorów plot. nr 14) liczył 34 oficerów i 100 podoficerów zawodowych[3].
Od 24 lutego 2004 tradycje batalionów: maszynowego (1919–1925), elektrotechnicznego (1925–1934) i silnikowego (1930–1939) kontynuuje 5 Ośrodek Przechowywania Sprzętu im. ppłk. Adama Szugajewa w Nowym Dworze Mazowieckim.
Batalion był jednostką mobilizującą. Dowódca batalionu zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie całości mobilizacji jednostek, wpisanych na tabelę mob. batalionu elektrotechnicznego[4]. W okresie zagrożenia, w grupie jednostek oznaczonych kolorem brązowym, podgrupa 2, mobilizowane był trzy kompanie reflektorów przeciwlotniczych (nr 11, 14 i 17). Natomiast w I rzucie mobilizacji powszechnej miało zostać zmobilizowanych dziewięć samodzielnych plutonów elektrotechnicznych (nr 11, 12, 13, 17, 19, 21, 22, 24 i 29) oraz pięć plutonów elektrotechnicznych specjalnych (nr 1, 4, 5, 7 i 8)[5].
Wszystkie jednostki zmobilizowane przez batalion elektrotechniczny należały, pod względem ewidencyjnym, do Ośrodka Zapasowego Saperów typ spec. nr 1 w Modlinie[5].
Wspomniany ośrodek zapasowy był mobilizowany, w II rzucie mobilizacji powszechnej, przez 1 batalion saperów. Dowódca ośrodka zapasowego w czasie mobilizacji wykorzystywał między innymi koszary batalionu elektrotechnicznego w Nowym Dworze[6]. Z nadwyżek mob. batalionu elektrotechnicznego w składzie ośrodka zapasowego miały być zorganizowane: jedna kompania elektrotechniczna, dowódca grupy reflektorów i jedna kompania reflektorów[6].
Kompanie reflektorów przeciwlotniczych były formowane według organizacji wojennej L.3111/mob.org., ukompletowane zgodnie z zestawieniem specjalności L.3111/mob.AR oraz uzbrojone i wyposażone zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3111/mob./mat., natomiast jednostki elektrotechniczne były formowane według organizacji wojennej L.3110/mob.org., ukompletowane zgodnie z zestawieniem specjalności L.3110/mob.AR oraz uzbrojone i wyposażone zgodnie z wojennymi należnościami materiałowymi L.3110/mob./mat.[7]
Specjalnymi plutonami elektrotechnicznymi (wysokiego napięcia[8]) dysponował Naczelny Wódz, zależnie od potrzeb frontu przydzielając je do dyspozycji armii. Zadaniem plutonu była budowa różnego rodzaju przeszkód wysokiego napięcia, badanie, przeciwdziałanie i niszczenie linii wysokiego napięcia nieprzyjaciela oraz prace z zakresu innych robót elektrotechnicznych[9]. Stan etatowy plutonu z drugiej połowy lat 20. XX w. stanowiło 3 oficerów, 70 szeregowców, 31 koni, 8 wozów (2 generatorowe, 2 transformatorowe, 2 techniczne i 2 bagażowo-żywnościowe)[10]. Według majora Edwarda Bałtusisa zmobilizowany w 1939 pluton liczył 1 oficera oraz około 40 podoficerów i saperów. Pluton posiadał dwie elektrownie polowe wysokiego napięcia, przeznaczone dla elektryzacji przeszkód[11].
Armia posiadała organicznie jeden pluton elektrotechniczny (oświetleniowy lub świetlny[8]). Zadaniem plutonu był:
napęd elektryczny maszyn roboczych, używanych przez kompanie, plutony i parki saperskie,
naprawa zniszczonych zakładów przemysłowych o znaczeniu wojennych jak: elektrownie, tartaki, młyny itp.,
współpraca ze specjalnymi plutonami elektrotechnicznymi przy budowie przeszkód wysokiego napięcia, względnie samodzielna budowa tych przeszkód,
niszczenie zakładów i instalacji elektrycznych,
obsługa małych reflektorów żarowo-elektrycznych dla potrzeb piechoty[10].
Stan etatowy plutonu z drugiej połowy lat 20. XX w. stanowił 1 oficer, 28 szeregowców, 2 samochody ciężarowe (3 tonowe). Pluton składał się z dowódcy plutonu (z pocztem), taboru i dwóch stacji elektrycznych. Pluton posiadał 3 zespoły elektryczne „Winton” (dwa zespoły z obsługą, jeden zespół zapasowy)[10]. Według majora Edwarda Bałtusisa zmobilizowany w 1939 pluton liczył 1 oficera oraz około 35 podoficerów i saperów. Pluton posiadał cztery elektrownie polowe, mogące służyć tak dla celów oświetleniowych (ok. 250 punktów świetlnych) jak i dla celów warsztatowych[11].
Wszystkie plutony elektrotechniczne (9 świetlnych i 5 wysokiego napięcia) zostały całkowicie przeorganizowane oraz otrzymały unowocześniony i odnowiony sprzęt[12]. Jeden z plutonów świetlnych został całkowicie zmotoryzowany (dar Elektrowni Warszawskiej)[13].
Elektrownie Polowe (E.P.) występujące na wyposażeniu zmobilizowanych kompanii i plutonów elektrotechnicznych specjalnych:[14]
prądu zmiennego Adler,
prądu zmiennego Adler, przebudowana,
prądu zmiennego E.P.Z.
Zmobilizowane jednostki planowano przydzielić następująco:
Armii „Kraków” – plutony elektrotechniczne specjalne nr 5 i 7 oraz samodzielne plutony elektrotechniczne nr 12 i 13[15],
Armii „Łódź” – jeden specjalny plutony elektrotechniczny,
OPL Kraju – kompanie reflektorów plot. nr 11, 14 i 17.
Batalion elektrotechniczny miał zmobilizować w 1939:
kompanię reflektorów przeciwlotniczych nr 14, wyposażoną w: 12 sztuk reflektorów zdalnie sterowanych 150 cm Sautter-Harlè wz.1928 przewożonych na przyczepkach jednoosiowych ciągnionych przez ciągniki C4P, 4 nasłuchowniki Goerz z teletransmisją przekaźnikową, 3 aparaty obserwacyjne Sautter-Harlè Mle.37, 1 aparat SIA do reflektorów kierunkowych, 8 regulatorów ruchu Sautter-Harlè Mle.37 do reflektorów towarzyszących, 12 przyczepkowych elektrowni E.P.II. Oraz nie mniej niż 36 ciągników C4P[17].
kompanie reflektorów przeciwlotniczych nr 11 i 17, wyposażone w reflektory 120 cm Maison Breguet wz.1931 przewożone na przyczepkach jednoosiowych ciągnionych przez ciągniki Citroën-Kegresse P.17[18] oraz reflektory 120 cm Renault-B.B.T. wz.1925/38 przewożone na przyczepkach jednoosiowych ciągnionych przez samochód ciężarowy Renault MV[19].
2 kompanie elektrotechniczne specjalne (przeszkód wysokiego napięcia), trakcja konna, Jeden zaprzęg konny artyleryjski ciągnął jaszcz artyleryjski przy którym był sprzężony agregat prądotwórczy, drugi zaprzęg artyleryjski ciągnął jaszcz artyleryjski, z którym sprzężona była prądnica, 4 wozy taborowe ze sprzętem instalacyjnym i narzędziami, na pozostałych wozach jechała reszta kompanii, dowódca kompanii konno wierzchem[20].
Wyjaśnienia wymaga faktyczna ilość i wielkość zmobilizowanych przez batalion elektrotechniczny pododdziałów. Zgodna jest ilość jedynie zmobilizowanych kompanii reflektorów przeciwlotniczych. Według różnych źródeł różna była ilość pododdziałów elektrotechnicznych:
Plutony elektrotechniczne specjalne (przeszkód wysokiego napięcia):
według planu mobilizacyjnego (tabeli)[5] - miało zostać zmobilizowanych 5 (1, 4, 5, 7, 8),
według mjr. sap. Edwarda Bałtusisa – 5
według ustaleń autorów Alfreda Kabaty i Zdzisława Cuttera - 6[21][a].
Plutony elektrotechniczne (oświetleniowe):
według planu mobilizacyjnego (tabeli)[5] - 9 plutonów,
według mjr. sap. Edwarda Bałtusisa – 9, w tym jeden całkowicie zmotoryzowany,
według ustaleń autorów Alfreda Kabaty i Zdzisława Cuttera - zmobilizowano, dwa plutony[21][b],
Kompanie elektrotechniczne specjalne (przeszkód wysokiego napięcia):
według planu mobilizacyjnego (tabeli)[5] i relacji mjr. Bałtusisa - nie przewidywano sformowania,
według ustaleń autorów Alfreda Kabaty i Zdzisława Cuttera - zmobilizowano, dwie[21][c].
Działania bojowe zmobilizowanych jednostek batalionu elektrotechnicznego.
Batalion w ramach mobilizacji alarmowej w grupie brązowej rozpoczął czynności 24 sierpnia 1939 i zakończył przed upływem 36 godzin. Pozostałe jednostki mobilizowane w ramach I i II rzutu sformowano od 2 do 4 września 1939
kompanie reflektorów przeciwlotniczych nr 11, 14 i 17
27 sierpnia kompanie nr 11 i 17 przybyły do Warszawy i zajęły wyznaczone w planie obrony plot. stanowiska, stacjonująca w koszarach 1 pułku artylerii przeciwlotniczej w Warszawie 14 kompania reflektorów przeciwlotniczych po uzupełnieniu wyposażenia zajęła swój rejon. 1 września dowództwo grupy reflektorów obejmującej trzy kompanie objął mjr Ludwik Gabriel, dotychczasowy dowódca kompanii nr 11. Wszystkie trzy kompanie reflektorów do 4 września zajmowały swoje stanowiska, w tym czasie jedne raz uczestniczyły w odparciu nocnego nalotu lotnictwa niemieckiego na Warszawę[25]. 4 września wszystkie kompanie zostały dyslokowane do wschodniej części Warszawy na prawy brzeg Wisły oraz do miejscowości podwarszawskich; Jabłonny, Strugi, Marek i Zielonki oraz w pobliżu mostów i dworców kolejowych. 6 września kompanie 11 i 17 otrzymały rozkaz wymarszu do dyspozycji dowódcy OPL Ośrodka Lublin. W tym samym czasie 14 kompania otrzymała rozkaz dowódcy OPL Warszawy płk Kazimierza Barana obsadzenia stanowisk w pobliżu mostów na Wiśle w Warszawie[26]. Na rozkaz płk Barana 8 września w tym samym kierunku do dyspozycji dowódcy Ośrodka OPL Lublin odjechała kompania 14.
Kompanie wykonywały marsz nocami po zatłoczonych drogach w ciągu dnia biwakowały w lasach w obawie przed nalotami lotnictwa wroga. W okolicach Garwolina 14 kompania została zbombardowana 8 września w trakcie dnia poległo 7 żołnierzy, a 8-10 zostało rannych. 9 i 10 września kompanie dotarły do Lublina. Tam z dowództwa OPL otrzymały rozkaz dalszego marszu do Lwowa przez Zamość i Rawę Ruską[27]. 11 września kompanie zatrzymały się w rejonie lasów wokół Zamościa i Tomaszowa Lubelskiego. Mjr Gabriel i mjr Niedzielski niezależnie odjechali do Lwowa po rozkazy. W maszerującej w kierunku Lwowa 17 kompanii zabrakło paliwa do ciągników, w okolice jej postoju dołączyła 14 kompania. W okolicy Tomaszowa Lubelskiego pojawiły się zmotoryzowane oddziały niemieckiego XXII Korpusu Armijnego (mot.). W pobliżu zgrupowanych 14 i 17 kompanii zaczęły gromadzić się pododdziały i rozbitkowie. Po uzupełnieniu paliwa 13 września 14 i 17 kompanie podjęły dalszy marsz w kierunku Hrubieszowa, natomiast 11 kompania 12 września pod miejscowością Łabunie natknęła się na niemieckie czołgi i wycofała się w kierunku Włodzimierza Wołyńskiego nazajutrz osiągając jego okolice[28]. 15 września 14 i 17 kompanie dotarły w okolice Łucka, dołączył mjr Niedzielski do 17 kompanii oraz mjr Gabriel dowódca zgrupowania. Wszystkie kompanie maskując się w okolicznych lasach odpoczywały, konserwowały i naprawiały sprzęt 16 września.
17 września okolice Łucka były bombardowane przez lotnictwo niemieckie, rozpoznawało również lotnictwo sowieckie. Po otrzymaniu informacji o agresji sowieckiej 17 września o godz. 15.00 na pisemny rozkaz gen. bryg. Piotra Skuratowicza w lasach pozostawiono reflektory i inny sprzęt uszkadzając go i obie kompanie na samochodach i ciągnikach nocą 17/18 września podjęły marsz w kierunku „Przedmościa rumuńskiego”[29]. Ze względu na zajęcie Dubna, podjęto marsz na Horochów poprzez Stojanów, Radziechów, Chołojów, Połoniczna, Busk. 18 września wieczorem w Busku dołączyła 11 kompania. Maszerujące zgrupowanie w kierunku Lwowa we wsi Bałuczyn było ostrzeliwane przez dywersantów ukraińskich, ranny został jeden saper. 19 września po dojechaniu do miejscowości Unterwalden 25 km od Lwowa kolumna 11, 14 i 17 zmotoryzowane kompanii reflektorów przeciwlotniczych zostały ostrzelane przez czołgi sowieckie, w wyniku ostrzału rany odniosło 3 żołnierzy, a pozostali dostali się do niewoli i zostali rozbrojeni. Szeregowych w ilości ponad 600 osób zwolniono, oficerów około 20 osób zabrano do niewoli[30].
Tablica upamiętniająca żołnierzy Batalionu Elektrotechnicznego, Nowy Dwór Mazowiecki
dowódca grupy reflektorów – mjr sap. Ludwik Gabriel †1940 Charków[31]
Obsada personalna kompanii reflektorów plot. nr 14
dowódca kompanii – kpt. sap. inż. Romuald Januszkiewicz[e]
oficer techniczny – por. sap. Jerzy Mularski[f] †1940 Charków[34]
dowódca I plutonu – ppor. sap. rez. Franciszek Twarkowski[g]
dowódca II plutonu – ppor. sap. Leszek Jaworski[h] †1940 ULK
dowódca III plutonu – ppor. sap. rez. Robert Stanisław Przasnyski[i]
dowódca IV plutonu – ppor. sap. rez. Walerian Inocenty Zatchej †1940 ULK
dowódca plutonu łączności – ppor. sap. rez. pdsc. Ludgard Minakowski[j]
szef kompanii – sierż. Aleksander Seniuk
Obsada personalna kompanii reflektorów plot. nr 11
2 września 1939 zakończono formowanie kompanii we wsi Okunin w pobliżu Nowego Dworu Mazowieckiego. Dowódcą kompanii był por. Stefan Gałaszkiewicz, kompania liczyła 60 żołnierzy. 2 września kompania o trakcji konnej przybyła się do Warszawy i na stacji Warszawa-Praga załadowana została do transportu kolejowego, a następnie po kilkakrotnym przetaczaniu po dworach i stacjach węzła warszawskiego wyładowana została 5 września na dworcu Warszawa-Główna. Podjęła marsz po zatłoczonych i bombardowanych drogach do Brześcia nad Bugiem. 6 września osiągnięto Dębe Wielkie, a 8 września kompania zatrzymała się w lasach pomiędzy Siedlcami i Białą Podlaską. Podczas tego postoju wybuchła strzelanina i miały się ukazać czołgi, na powyższe zdarzenia kompania rozbiegła się. Zebrała się jedynie grupa kilkunastu żołnierzy pod dowództwem plut. pchor. Eysmontta, która dotarła 13 września do Brześcia n/Bugiem, a 15 września do Kowla i dołączyła tam do Ośrodka Zapasowego Saperów Specjalnych nr 1[52].
Obsada personalna 1 kompanii elektrotechnicznej specjalnej
dowódca kompanii - por. Stefan Gałaszkiewicz
oficer kompanii - por. rez. Kowalewski
2 kompania elektrotechniczna specjalna
Kompania formowała się i kwaterowała w Bożej Woli koło Nowego Dworu Mazowieckiego. Dowódcą kompanii został kpt. Antoni Siedlecki, stan zmobilizowanej kompanii, to 4 oficerów, 1 podchorąży rezerwy, 4 podoficerów, 60 saperów. 6 września 1939 kompania otrzymała rozkaz wymarszu do Lublina, poprzez Jabłonnę, Warszawę, Garwolin, Ryki. Następnie z uwagi na zmianę sytuacji wojennej kompania około 12 września z okolic Lublina, poprzez Lubartów i Parczew pomaszerowała w kierunku Włodawy, którą osiągnięto 16 września[53]. Dalszy marsz odbywał się w kierunku „Przedmościa rumuńskiego”, w drodze do Chełma Lub. dotarła do kompanii informacja o agresji sowieckiej. Z uwagi na zajęcie Chełma Lubelskiego przez wojska sowieckie, zniszczono sprzęt, a część wozów i koni sprzedano. Z uwagi na okrążenie od południa, wschodu i zachodu podjęto marsz w kierunku odwrotnym do Warszawy. W trakcie marszu do uzbrojonej kompanii dołączyły grupy żołnierzy w dużej części bez broni, łącznie ok. 1000 żołnierzy, na terenach zamieszkałych przez ludność ukraińską toczono potyczki z licznymi grupami dywersantów, likwidując je. Po dojściu w okolice Lublina 30 września, żołnierze zgrupowani przy kompanii rozproszyli się, a kompania z uwagi na informacje o kapitulacji Warszawy, została rozwiązana. Zakopano broń, zniszczono dokumentację, a żołnierze podzieleni na grupy pomaszerowali w swoje rodzinne strony[54].
plutony elektrotechniczne
Planowane do Armii „Pomorze”, „Poznań” i „Łódź“ plutony nie dotarły do ich składu, w większości weszły one w skład zorganizowanej w Warszawie 8 września kompanii elektrotechnicznej. Brała ona udział zgodnie ze swoją specjalnością w obronie Warszawy do dnia 28 września. Zmobilizowane plutony dla Armii „Modlin” weszły w większości w skład garnizonu Modlina i wraz z nim skapitulowały 29 września 1939[55]. Dowódcą plutonu elektrotechnicznego specjalnego w Modlinie był pot. Tadeusz Sanetra[56]. Dowódcą jednego z samodzielnych plutonów elektrotechnicznych był ppor. sap. Jan Jerzy Cugowski, który 27 września 1939 w rejonie Włodawy dostał się do niewoli niemieckiej[57].
Odznakę stanowi srebrny, równoramienny krzyż emaliowany jasnoniebieski. W centrum widnieje czarny krzyż z czerwono-żółtym kwadratem. Na odznakę nałożono dużą ozdobną literę „E” opierającą się na górnym i dolnym ramieniu krzyża. Wzdłuż wszystkich ramion krzyża – srebrne błyskawice. Wymiary 42 x 42 mm. Odznaka miała wiązać odznaczonych z tradycjami oraz stanowić nagrodę za wzorową służbę i umacnianie dobrego imienia batalionu. Odznakę nadawał i odbierał dowódca batalionu. Mógł ją otrzymać każdy żołnierz, który odsłużył 2 lata (w służbie zawodowej) lub rok niezawodowo z wyjątkiem karanych sądownie lub dyscyplinarnie. W szczególnych wypadkach odznaka mogła być przyznana osobom prawnym lub fizycznym zasłużonym dla batalionu. Posiadaczom odznaki wydawano legitymacje. Odznakę należało nosić umocowaną na śrubce, na lewej piersi; u oficerów 4 cm poniżej guzika kieszeni górnej, u szeregowych na wysokości 3 guzika munduru. Prawo do jej noszenia tracili:
karani sądownie lub dyscyplinarnie za dezercję lub samowolne oddalenie się
karani sądownie za czyny hańbiące karą więzienia
oficerowie wykluczeni z korpusu oficerskiego prawomocnym orzeczeniem Oficerskiego Sądu Honorowego
osoby fizyczne lub prawne na podstawie uchwały zebrania oficerskiego .
Ponadto żołnierze batalionu elektrotechnicznego nosili na naramiennikach inicjał „E”, haftowany dla oficerów i starszych podoficerów, a metalowy dla szeregowców i młodszych podoficerów[71].
Święto batalionu
19 maja 1927 Minister Spraw Wojskowych ustalił i zatwierdził dzień 5 sierpnia świętem batalionu[72], a 29 listopada 1930 przesunął tę datę na dzień 5 maja[73].
Uwagi
↑Z. Cutter w opisie zamierzeń mobilizacyjnych pisze o liczbach przytoczonych w tabelach mob. w pracy R.Rybki i K. Stepana[22], ale na stronie 265 swojej pracy jak wyżej wskazuje ile faktycznie zmobilizowano
↑Z. Cutter w opisie zamierzeń mobilizacyjnych pisze o liczbach przytoczonych w tabelach mob. w pracy R.Rybki i K. Stepana[22], ale na stronie 265 swojej pracy jak wyżej wskazuje ile faktycznie zmobilizowano
↑Domniemać można, że obie kompanie powstały każda z dwóch plutonów elektrotechnicznych specjalnych (przeszkód wysokiego napięcia), które nie odjechały do swoich miejsc przeznaczenia armii (4 i 5 plutony) oraz (7 i 8 plutony), a losy ich nie są znane lub powstały przez rozwinięcie do ram kompanii poszczególnych plutonów?
↑Według planu mobilizacyjnego (tabeli)[5] - nie przewidywano mobilizacji przez batalion elektrotechniczny, według ustaleń innych autorów Alfreda Kabaty i Zdzisława Cuttera - miano zmobilizować, trzy stacje[21], według Adama Jońcy również zostały wystawione, wskazuje liczbę mnogą, bez podania ilości[23][24]
↑kpt. sap. inż. Romuald Januszkiewicz ur. 7 listopada 1905[32].
↑ppor. sap. rez. Franciszek Twarkowski ur. 28 września 1909[35].
↑ppor. sap. Leszek (Lech) Jaworski ur. 7 sierpnia 1915[36] (24 czerwca 1915) w rodzinie Michała[37].
↑ppor. sap. rez. Robert Stanisław Przasnyski ur. 7 czerwca 1904[38].
↑ppor. sap. rez. Ludgard Minakowski ur. 16 czerwca 1909 w Kijowie, w rodzinie Stanisława. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany w korpusie oficerów łączności. Później jako oficer rezerwy został powołany do służby czynnej, przeniesiony do korpusu oficerów saperów i przydzielony do baonu eletrotechnicznego. Członek ruchu oporu. W 1944 został aresztowany, a następnie wysłany do obozu jeńców nr 178-454 w Riazaniu. Później trafił do obozu jeńców nr 437 Bogorodskoje skąd trafił do obozu jeńców nr 284 w Brześciu. 3 listopada 1947 został repatriowany[39].
↑kpt. sap. Józef Żuliński (ur. 4/17 grudnia 1906[40][41]) był słuchaczem Wyższej Szkoły Inżynierii (Kurs 1938–1940)[42]. Mężczyzna o tym imieniu i nazwisku, syn Franciszka, ur. 1906 został 12 marca 1940 aresztowany i osadzony w więzieniu nr 1 we Lwowie, 10 sierpnia 1940 skazany przez Trybunał Wojskowy Kijowskiego Specjalnego Okręgu Wojskowego i wysłany do łagru[39].
↑ppor. sap. Mieczysław Stefan Kubiak ur. 13 października 1914[43].
↑Kpt. sap. Jerzy Leon Łozina-Łoziński ur. 18 czerwca 1914 w Kijowie. W marcu 1939 służył w baonie mostowym na stanowisku adiutanta[44]. Oficer 5 kresowego baonu saperów. Zmarł 18 października 1944 w następstwie odniesionych ran. Pochowany w Bolonii.
↑Kpt. lot. inż. Stanisław Jezierski ur. 8 grudnia 1905[45][46].
↑por. sap. Sergiusz Koleda ur. 9 września 1908[44].
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[64].
↑kpt. sap. Edwin Jordan ur. 21 lutego 1896 w Tokarzewie. Był odznaczony Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi[66]. Dostał się do niemieckiej niewoli[67].
Zdzisław Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Kraków Warszawa Wrocław: PAT, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
Cutter Zdzisław, Mobilizacja wojsk saperskich we wrześniu 1939, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 3 (184) z 2000
Alfred Kabata, Kompanie reflektorów przeciwlotniczych z batalionu elektrotechnicznego we wrześniu 1939, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 1-2 (151-152), Warszawa 1995
Alfred Kabata: Batalion elektrotechniczny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1994, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 32. ISBN 8385621383.
Adam Jońca: Saperzy kolejowi cz. 2. Tabor. Wielki Leksykon Uzbrojenia Wrzesień 1939 tom 75. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2015. ISBN 978-83-7945-049-7.
Adam Jońca: Batalion elektrotechniczny. Elektrotechnika. Wielki leksykon uzbrojenia wrzesień 1939 tom nr 87. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2016. ISBN 978-83-7945-311-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
Piotr Zarzycki: Batalion Silnikowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1998, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-87103-63-2.
1973 studio album by John MartynInside OutStudio album by John MartynReleasedOctober 1973Recorded2–8 July 1973StudioIsland (London)GenreFolk jazz, folk rockLength39:46LabelIslandProducerJohn MartynJohn Martyn chronology Solid Air(1973) Inside Out(1973) Sunday's Child(1975) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic[1] Inside Out is an album released in 1973 by British singer-songwriter John Martyn. His fifth solo album, it was also his most experimental,[1]...
Paul KirchhofHakim Mahkamah Konstitusi JermanMasa jabatan16 November 1987 – 16 Desember 1999 Informasi pribadiKebangsaanJermanProfesiHakimSunting kotak info • L • B Paul Kirchhof (kelahiran 1943) adalah hakim Mahkamah Konstitusi Jerman. Ia mulai menjabat sebagai hakim di mahkamah tersebut pada tanggal 16 November 1987. Di Mahkamah Konstitusi Jerman, ia ditempatkan di Senat Kedua. Masa baktinya sebagai hakim berakhir pada tanggal 16 Desember 1999. Bacaan lanjut Die Mit...
John VerneyFonctionsMembre du 3e Parlement de Grande-Bretagne (d)3e Parlement de Grande-Bretagne (en)Membre du 4e Parlement de Grande-Bretagne (d)4e Parlement de Grande-Bretagne (en)Membre du 5e Parlement de Grande-Bretagne (d)5e Parlement de Grande-Bretagne (en)BiographieNaissance 5 novembre 1640Décès 23 juin 1717 (à 76 ans)Activité Homme politiquePère Sir Ralph Verney, 1st Baronet, de Middle Claydon (en)Mère Mary Blacknall (en)Conjoints Elizabeth Palmer (d) (à partir de 1680)Mar...
cis-[CoCl2(NH3)4]+ Kelompok NH3 dan Cl membentuk sebuah koordinasi sferis di sekitar ion kobalt pusat. Dalam kimia koordinasi, koordinasi sferis pertama mengacu pada susunan molekul dan ion (ligan) yang melekat langsung pada atom logam pusat. Koordinasi sferis kedua terdiri dari molekul dan ion yang melekat dalam berbagai cara pada bidang koordinasi pertama. Bacaan tambahan What Is A Coordination Compound?
American country and folk music duo Court Yard HoundsMaguire, left, and Robison, right, performing at Antone's, SXSW, Austin, Texas, March 17, 2010Background informationOriginSan Antonio, Texas, U.S.GenresAmericanacountryfolkYears active2009—2013LabelsColumbiaSpinoff ofThe ChicksPast members Martie Maguire Emily Robison Websitecourtyardhounds.com Court Yard Hounds were an American country music and folk duo, founded by sisters Martie Maguire and Emily Robison. They, along with Natalie Maine...
Mekhi PhiferPhifer pada tahun 2004.LahirMekhi PhiferDecember 29, 1974, or December 12 or 29, 1975Harlem, Manhattan, New York, ASPekerjaanAktor, sutradara, produser, rapperTahun aktif1995–sekarangSuami/istriMalinda Williams (1999–2003)Reshelet Barnes (2013–Present) Mekhi Phifer (/mɛˌkaɪ ˈfaɪfər/; lahir 29 Desember 1974,[1] or December 12 or December 29, 1975)[2] adalah seorang aktor Amerika Serikat. Ia memerankan Dr. Greg Pratt pada drama medikal yang paling la...
Tunisian television network This article is about the TV network. For the 2013 TV series, see Hannibal (TV series). Television channel Hannibal TVCountryTunisiaHeadquartersLa Soukra, TunisiaProgrammingLanguage(s)ArabicPicture format576i (4:3 SDTV)HistoryLaunchedFebruary 13, 2005 (2005-02-13) (original)October 2, 2020 (2020-10-02) (first relaunch)December 28, 2021 (2021-12-28) (second relaunch)ClosedJuly 3, 2019 (2019-07-03) (14 ...
Part of a series onSociology History Outline Index Key themes Society Globalization Human behavior Human environmental impact Identity Industrial revolutions 3 / 4 / 5 Social complexity Social construct Social environment Social equality Social equity Social power Social stratification Social structure Perspectives Conflict theory Critical theory Structural functionalism Positivism Social constructionism Symbolic interactionism Branches Aging Architecture Art Astrosociology Body Criminology C...
Mount Kumgang Tourism in North Korea is tightly controlled by the North Korean government. All tourism is organized by one of several state-owned tourism bureaus, including Korea International Travel Company (KITC), Korean International Sports Travel Company (KISTC), Korean International Taekwondo Tourism Company (KITTC) and Korean International Youth Travel Company (KIYTC).[1] The majority of tourists are Chinese nationals: one 2019 estimate indicated that up to 120,000 Chinese touri...
Conception of God Science, and particularly geometry and astronomy, was linked directly to the divine for most medieval scholars, and for many Christian scientists today. Since they believe that God created the universe after geometric and harmonic principles, to seek these principles is therefore to seek and worship God. Part of a series onTheism Types of faith Agnosticism Apatheism Atheism Deism Henotheism Ietsism Ignosticism Monotheism Monism Dualism Monolatry Kathenotheism Omnism Pandeism...
Extinct home sign language of Rennell Island Rennellese Sign LanguageNative toSolomon IslandsExtinctca. 2000Language familynone (home sign)Language codesISO 639-3None (mis)Glottologrenn1236ELPRennell Island Sign Language Rennellese Sign Language is an extinct form of home sign documented from Rennell Island in the Solomon Islands in 1974.[1] It was developed about 1915 by a deaf person named Kagobai and used by his hearing family and friends, but apparently died with him; he was ...
Type of car engine A cylinder head of a four valve engine.( Nissan VQ engine ) In automotive engineering a multi-valve or multivalve engine is one where each cylinder has more than two valves. A multi-valve engine has better breathing and may be able to operate at higher revolutions per minute (RPM) than a two-valve engine, delivering more power.[1][2] Multi-valve rationale Multi-valve engine design A multi-valve engine design has three, four, or five valves per cylinder to ac...
Soft inner wool of the muskox A small piece of qiviut wool Qiviuq [sg] or qiviut [pl] (/ˈkɪviət/ KIV-ee-ət; Inuktitut syllabics: ᕿᕕᐅᖅ; Inuinnaqtun: qiviuq;[1] Inupiaq: qiviu or qiviuq[2] (sometimes spelled qiveut)) is the inner wool of the muskox. In Inuinnaqtun the same word can be used to refer any down such as the down feathers of birds.[1] The muskox has a two-layered coat, and qiviut refers specifically to the soft underwool beneath the longer outer wo...
Cuisine of the Acadian people Poutines rapées being made. Cuisine of Quebec Products Maple Maple syrup Maple butter Maple taffy Maple sugar Cheese Cheese curds Oka Ermite Drinks Wine Beer Ice cider Montreal Steak Spice Dishes Betteraves marinées Cipâte Cretons Hot chicken Fèves au lard French Canadian pea soup Montréal bagel Montréal smoked meat Oreilles de crisse Pâté chinois Pâté au saumon Pizza-ghetti Poutine Steamies Tourtière Desserts Date square Grands-pères Pets de sœurs P...
Chinese writer Jiang Biwei蔣碧薇1925 painting by Xu BeihongBorn(1899-04-09)9 April 1899Yixing, Jiangsu, ChinaDied12 December 1978(1978-12-12) (aged 79)Taipei, TaiwanNationalityChineseOther namesJiang TangzhenPartner(s)Xu BeihongChang Tao-fanChildrenXu Boyang, Xu Lili In this Chinese name, the family name is Jiang. Jiang Biwei (Chinese: 蔣碧薇; pinyin: Jiǎng Bìwēi; 9 April 1899 – 12 December 1978) was influential in the lives of the painter Xu Beihong and the polit...
Wola Wierzbowska wieś Państwo Polska Województwo mazowieckie Powiat ciechanowski Gmina Opinogóra Górna Liczba ludności (2011) 189[2][3] Strefa numeracyjna 23 Kod pocztowy 06-404[4] Tablice rejestracyjne WCI SIMC 0121850[5] Położenie na mapie gminy Opinogóra GórnaWola Wierzbowska Położenie na mapie PolskiWola Wierzbowska Położenie na mapie województwa mazowieckiegoWola Wierzbowska Położenie na mapie powiatu ciechanowskiegoWola Wierzbowska 52°57′40″N ...
Olympiska sommarspelen 1984Basket Herrarnas turneringInformationDatum29 juli–10 augustiNationer12 olympiska landslagArenorThe ForumRegerandemästare Jugoslavien Placeringar USA Spanien Jugoslavien Föregående Följande Moskva 1980 Seoul 1988 Basket vid OS 1984 Herrar 0 Damer Detaljer Turnering Detaljer Detaljer Spelartrupper Detaljer Detaljer Kvalspel Detaljer Herrturneringen i basket vid OS 1984 i Los Angeles arrangerades mellan 29 juli och 10 augusti 19...
American college soccer team This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Wake Forest Demon Deacons men's soccer – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2020) (Learn how and when to remove this message) Wake Forest Demon Deacons 2023 Wake Forest Demon Deacons men's soccer teamFounded1980UniversityWake Forest UniversityHead coachBobby ...
Montagne-FayelCommuneLocation of Montagne-Fayel Montagne-FayelShow map of FranceMontagne-FayelShow map of Hauts-de-FranceCoordinates: 49°54′54″N 1°58′55″E / 49.915°N 1.9819°E / 49.915; 1.9819CountryFranceRegionHauts-de-FranceDepartmentSommeArrondissementAmiensCantonAilly-sur-SommeIntercommunalitySomme Sud-OuestGovernment • Mayor (2020–2026) Anne LegrandArea16.93 km2 (2.68 sq mi)Population (Jan. 2019)[1]143&...
