Atak na Mombasę (1505)

Atak na Mombasę
	; Mombaza w atlasie Civitates orbis terrarum Georga Brauna i Fransa Hogenberga, 1572.
Czas	15 sierpnia 1505
Miejsce	Mombasa
Przyczyna	portugalska ekspansja kolonialna
Wynik	zniszczenie miasta
Strony konfliktu
Królestwo Portugalii	Sułtanat Mombasy
Dowódcy
Francisco de Almeida
Siły
13 okrętów
Straty
2 zabitych	nieznane
brak współrzędnych

Atak na Mombasę – uderzenie w 1505 roku na stolicę Sułtanatu Mombasy przez siły portugalskie pod dowództwem pierwszego wicekróla Indii Dom Francisco de Almeida. Portugalczycy zdobyli miasto w wyniku desantu, po czym je złupili.

Tło

W 1505 roku król Portugalii Manuel I mianował Dom Francisco de Almeida pierwszym wicekrólem Indii. Do jego zadań należało między innymi założenie szeregu fortów na wschodnim wybrzeżu Afryki, a mianowicie w Sofali i Sułtanacie Kilwy oraz zlikwidowanie konkurencji dla portugalskiego handlu^[2]. Malindi było sojusznikiem Portugalii i rywalem wrogiej Portugalczykom Mombasy^[3]. Po podbiciu Kilwy i pozostawieniu załogi w forcie w mieście, flota portugalska popłynęła do Mombasy^[1].

Bitwa

Portugalczycy przypłynęli do portu Mombasy 13 sierpnia 1505 roku. Port osłaniał mały fort lub bateria w formie muru ciągnącego się w stronę miasta i uzbrojona w osiem dział^[1]^[4]. Fort otworzył ogień do pierwszego portugalskiego statku, który wpłynął do portu, aby sondować głębokość, „São Rafael” (kapitan Gonçalo de Paiva). Ogień portugalskiej flotylli uciszył działa obrońców i spowodował wybuch amunicji, w wyniku czego obrońcy opuścili fort^[3]. Ogień spowodował też porzucenie przez nich dwóch mniejszych umocnień^[1].

Następnego dnia po południu Portugalczycy popłynęli w górę rzeki i dotarli do miasta. Obrońcy ostrzelali ich z broni palnej, łuków i obrzucili kamieniami, w odpowiedzi okręty portugalskie zbombardowały miasto^[4]. Dom Francisco wysłał wiadomości do sułtana, ale władca odpowiedział jedynie drwinami. Dom Francisco spotkał się z mieszkającym w Mombasie Hiszpanem, artylerzystą z zawodu, który przeszedł na islam. Przestrzegł on Portugalczyków, że mieszkańcy Mombasy nie są podobni ludziom z Kilwy, tchórzom o zajęczych sercach, lecz są gotowi walczyć jak lwy i pożreć napastników, jak tylko ci zejdą na ląd^[3].

Portugalczycy dokonali desantu następnego dnia i uderzyli na miasto, dzieląc oddziały na dwie części. Mimo zaciętych walk w wąskich uliczkach zostało ono zdobyte^[4].

Portugalczycy zagarnęli cenne mienie pozostawione przez mieszkańców^[4]. Spalili wszystkie statki w porcie, a następnie samo miasto. W bitwie wyróżnił się jedyny syn Francisca de Almeida, Lourenço de Almeida^[2] (w tym samym roku został pierwszym Portugalczykiem, który dotarł na Cejlon^[2]). Po zniszczeniu Mombasy Portugalczycy odpłynęli do Malindi, którego sułtan był bardzo zadowolony, gdy dowiedział się o splądrowaniu rywalizującego z nim miasta^[5].

Zobacz też

Atak na Mombasę (1528)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Frederick Charles Danvers: The Portuguese in India. T. I. London: W. H. Allen & Co. Limited, 1894, s. 119.
↑ ^a ^b ^c Richard Henry Major: The Discoveries of Prince Henry the Navigator, and Their Results. London: 1877, s. 265.
↑ ^a ^b ^c Hans Mayr: The Voyage and Acts of Dom Francisco, 1505-. [w:] Modern History Sourcebook [on-line]. History Department of Fordham University. [dostęp 2023-12-29]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Albericus Vespuccius: The Voyage from Lisbon to India, 1505-6. London: B. F. Stevens, 1894, s. 26–29.
↑ Albericus Vespuccius: The Voyage from Lisbon to India, 1505-6. London: B. F. Stevens, 1894, s. 30.