Antoni Brzozowski (1896–1940)

Antoni Brzozowski

kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1896 Szyińce
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Charków
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	DOK I
Stanowiska	kierownik referatu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Antoni Brzozowski^[a] (ur. 17 stycznia 1896 w Szyińcach(inne języki)^[2], zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

Urodził się 17 stycznia 1896 w Szyińcach (dawniej Szeince), w ówczesnym powiecie latyczowskim guberni podolskiej, w rodzinie Stanisława i Aleksandry z Baczyńskich^[3][4]. Ukończył gimnazjum Zrzeszenia Rodzicielskiego w Kijowie.

W czasie I wojny światowej, w latach 1915–1918 służył w armii rosyjskiej oraz 1 Pułku Strzelców Polskich^[3][5].

Po zakończeniu wojny został przyjęty do Wojska Polskiego i zweryfikowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i przydzielony do 32 pułku piechoty. Z dniem 1 lipca 1925 został mianowany kapitanem. W 1932 służył w 3 batalionie strzelców w Rembertowie^[6]. W grudniu 1932 został przeniesiony do 51 Pułku Piechoty w Brzeżanach^[7][8]. Od 1935 służył w sztabie Dowództwie Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na stanowisku kierownika referatu ogólnego^[5].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku^[5]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej^[9] w Piatichatkach^[5], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[10]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 320^[5].

Upamiętnienie

• 5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[11][12][13]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[14][15][16].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3393^[17]
• Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)^[18][19]
• Srebrny Krzyż Zasługi (1938)^[20]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[5]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

Uwagi

1. W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Antoni II Brzozowski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie majora uzbrojenia Antoniego I Brzozowskiego^[1].

Przypisy

1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 218, 434.
2. Szyińce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 102 .
3. Kolekcja VM ↓, s. 4.
4. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 47, tu urodzony w Szlincach.
5. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 47.
6. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 60, 623.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 416.
8. Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 57.
9. Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 38.
10. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
11. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 28 [dostęp 2024-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27]  (pol.).
12. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
13. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17]  (pol.).
14. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26]  (pol.).
15. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28]  (pol.).
16. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 9.
18. M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934, s. 112.
20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 39.

Bibliografia

• Brzozowski Antoni II. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.61-5120 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-09-10].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.