Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Antoniówka (powiat opoczyński)

Antoniówka
wieś
Ilustracja
Meandry rzeki Słomianka, przepływającej przez Antoniówkę
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

opoczyński

Gmina

Sławno

Liczba ludności (2021)

362[2]

Strefa numeracyjna

44

Kod pocztowy

26-332[3]

Tablice rejestracyjne

EOP

SIMC

0551616[4]

Położenie na mapie gminy Sławno
Mapa konturowa gminy Sławno, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Antoniówka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Antoniówka”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Antoniówka”
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego
Mapa konturowa powiatu opoczyńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Antoniówka”
Ziemia51°24′41″N 20°09′49″E/51,411389 20,163611[1]

Antoniówkawieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, w gminie Sławno[4][5]. Leży na terenie Spalskiego Parku Krajobrazowego. Geograficznie znajduje się nad rzeką Słomianką, prawym dopływem Pilicy. W pobliżu wsi biegnie droga wojewódzka nr 713 łącząca Tomaszów Mazowiecki i Opoczno, oraz linia kolejowa KoluszkiSkarżysko-Kamienna. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Antoniówka to 378 z czego 51,3% mieszkańców stanowią kobiety, a 48,7% ludności to mężczyźni[potrzebny przypis].

W miejscowości funkcjonują: Dom Ludowy, sklep spożywczy, zakład produkujący tynki mineralne i gospodarstwo agroturystyczne oferujące pięć miejsc noclegowych są tutaj również warsztaty napraw pojazdów, szkółki leśne oraz wiele innych punktów usługowych. W Antoniówce cyklicznie odbywają się corocznie projekcje kina letniego, oraz zawody piłki plażowej.

Piłka plażowa w Antoniówce

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wawrzyńca w Kunicach[6].

Historia

Tereny obecnej wsi w 1619 wchodziły w skład województwa sandomierskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W latach 18151816 tereny te znajdowały się w departamencie radomskim Księstwa Warszawskiego. W latach 18161837 Antoniówka, już jako wyodrębniona osada, wchodziła w skład Guberni Zachodniej Królestwa Polskiego.

Pierwsze wzmianki o wsi (zachowane mapy w posiadaniu jednego z mieszkańców miejscowości) pochodzą z XIX wieku. We wsi funkcjonowały dwa młyny, wiatraki. Młyny na początku XX wieku zostały rozebrane przez właścicieli. Tereny wsi to obszar uwłaszczonego w 1861 roku folwarku Kuniczki, który wchodził w XVIII–XIX wieku w skład majątku ziemskiego położonego w Kunicach, wsi leżącej w sąsiedztwie dzisiejszej Antoniówki. Pierwsza wzmianka o miejscowości w księdze parafialnej Parafii Kunice to rok 1913 , gdzie odnotowany jest Czesław Pogorzała z Antoniówki syn Stanisława i Pauliny z d. Cieślik[potrzebny przypis].

Nazwa miejscowości pochodzi od imienia Antoni, brak jednak źródeł o konkretnym właścicielu wsi noszącym to imię. Nadmienić tutaj należy, iż nazwa Antoniów, miejscowości leżącej obok Kraśnicy powstała w podobny sposób, z tym, iż w tamtym przypadku (wiek XIX) synem dziedzica Jaxa Gryf-Bąkowskiego (właściciela dóbr Kraśnica) był Antoni, który od ojca dostał ziemie leżące w Antoniowie, stąd nazwa wsi.

Pod koniec XIX w. epidemia cholery zdziesiątkowała mieszkańców wsi. W okolicach miejscowości do chwili obecnej pozostały krzyże tzw. choleryczne, jako świadectwo epidemii.

Rosyjska mapa płócienna z 1898 roku, opisująca role chłopskie w Antoniówce

W roku 1914 przez wieś przebiegła linia frontu wschodniego I wojny światowej. Wielu mieszkańców miejscowości służyło w armii carskiej. W roku 1914 Nikołaj Gumilow, oficer armii rosyjskiej, podczas stacjonowania jego sztabu w Kraśnicy w trakcie wycofywania się z Bitwy Łódzkiej, opisał dokładnie linię frontu. Linia obstawiona przez piechotę armii rosyjskiej to: Kamień Wielki – AntoninówLudwinówOlszowiec. Niemieckie wojska objęły pozycje na linii: Inowłódz – rzeka Słomianka – Maziarnia – Bratków – Potok. Na podstawie zapisków Nikołaja Gumilowa – wydanego tylko w języku rosyjskim pod tytułem: Zapiski kawalerzysty – możemy dokładnie wytyczyć linie frontu oraz potwierdzić nazwy miejscowości występujące już 1914 roku. W miejscowości znajduje się stary kamienny most kolejowy z roku 1885, na trasie Tomaszów Mazowiecki - Opoczno. Most pierwotnie przystosowany był do linii kolejowej dwutorowej.

II wojna światowa pozostawiła w okolicach wsi liczne (nieoznaczone) miejsca pochówku żołnierzy niemieckich i rosyjskich. Tereny takie to między innymi Mieruń i Górki. Przez Antoniówkę wycofywały się w dniach 7 do 8 września 1939 roku pododdziały 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich. Pododdziały kierowały się w kierunku miejscowości Poświętne wzdłuż linii rzeki Słomianki z kierunku miejscowości Sławno. W Sławnie na terenie cmentarza parafialnego do dziś są trzy groby ułanów tego pułku; dwóch poległo w Mniszkowie, jeden w Sławnie. W 1944 roku odbyły się dwie egzekucje dokonane przez żołnierzy Armii Czerwonej na złapanych w okolicach żołnierzach niemieckich.

Ludność miejscowa z biegiem czasu nadała nazwy terenom leżącym w sąsiedztwie wsi, a niebędących w granicach administracyjnych miejscowości sąsiednich. Nazwy związane były albo z ukształtowaniem terenu, albo z innymi wydarzeniami lub pracami rolnymi wykonywanymi w danym miejscu. Stąd lasy, łąki i inne nieużytki otrzymały nazwy np. Mieruń, Wołek, Górki, Kopalnia, Maciejowe, Murzynek, Czarny Las, Koło Młyna, Na Dołku, Sikornik, Kuniczki itp.

Tereny dawnej ziemi sandomierskiej, do której wraz z sąsiednimi miejscowościami należała również Antoniówka, to obszar o bogatej historii sięgającej średniowiecza. Obszar ten to teren pogranicza dwóch historycznych i kulturowych krain – Małopolski i Mazowsza. Położenie i historia wywarły duży wpływ na język oraz folklor zamieszkującej ją ludności.

W 1944 wieś weszła w skład województwa łódzkiego, następnie w latach 1957–1975 wchodziła administracyjnie do województwa kieleckiego. W latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa piotrkowskiego.

Warunki hydrograficzne

Przez Antoniówkę przepływa rzeka Słomianka, która jest prawym dopływem rzeki Pilicy. Słomianka wypływa ze wzgórza Sławińskiego usytuowanego w miejscowości Sławno. W okolicach wsi znajduje się kilka naturalnych źródeł których ujścia dopływają do rzeki Słomianka. Krystalicznie czysta woda źródlana wypływa najczęściej z nierówności terenowych i wzgórz.

Folklor

Regionalnie miejscowość leży na styku Małopolski i Mazowsza. Zachowały się tutaj obyczaje i pieśni ludowe typowe dla Małopolski, a także wpływ wzornictwa ludowego typowego dla Mazowsza, a raczej Łowicza. Na styku tych dwóch wpływów regionalnych powstał folklor opoczyński. Antoniówka jako jedna z nielicznych miejscowości w gminie Sławno posiada wiele zachowanych w oryginale drewnianych chałup z końca XIX wieku[potrzebny przypis].

We wsi prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich, z inicjatywy którego kultywowany jest folklor opoczyński, silnie zakorzeniony w tradycjach lokalnej społeczności.

Odniesienia w kulturze

W roku 1986 Zespół Filmowy Zodiak nakręcił w Antoniówce sceny do filmu sensacyjnego Prywatne śledztwo w reżyserii Wojciecha Wójcika. Odtwórcą głównej roli był Roman Wilhelmi.

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 915
  2. Wieś Antoniówka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-01-18], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 7 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 20, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-27]. 
  6. Opis parafii na stronie diecezji
Kembali kehalaman sebelumnya