Andrzej Samuel Dembiński

Andrzej Samuel Dembiński

Rawicz
Rodzina	Dembińscy herbu Rawicz
Data śmierci	15 lutego 1649
Ojciec	Stanisław Dembiński
Matka	Anna Ciołkówna
Żona	Barbara Prowana

Andrzej Samuel Dembiński herbu Rawicz (zm. 15 lutego 1649) − kasztelan biecki w latach 1618-1649, podstoli krakowski w latach 1604–1618, starosta będziński w latach 1591–1604^[1], kilkukrotny poseł na sejm walny.

Życiorys

Jako senator wziął udział w sejmie zwyczajnym 1620 roku^[2].

Andrzej Samuel Dembiński był synem Stanisława Dembińskiego, starosty chęcińskiego i Anny Ciołkówny. Nie jest znana data jego urodzin, na podstawie informacji o odbytych w latach 1579−1581 studiach na Uniwersytecie Lipskim przyjmuje się ją na lata 50. XVI wieku. W młodości prawdopodobnie podróżował po krajach zachodniej Europy.

Jesienią 1584 roku Andrzej Dembiński został wysłany do Austrii z listami królewskimi dla kardynała Andrzeja Batorego. Przez dwa lata pozostawał przy dworze kardynała w Rzymie, by powrócić do kraju na wieść o ciężkiej chorobie ojca. Po jego śmierci objął spadek, przejmując jednocześnie opiekę nad swym młodszym bratem Sewerynem Aleksandrem. W grudniu 1590 roku poślubił Barbarę Prowanę, córkę Prospera Prowany, organizatora pierwszej polskiej poczty. W 1604 roku odziedziczył po teściu starostwo będzińskie i kamienicę w Krakowie, objął również urząd podstolego krakowskiego.

Wkrótce wziął udział w rokoszu Zebrzydowskiego. W latach 1611−1618 kilkukrotnie był wybierany w skład sejmu walnego. Poseł na sejm 1611 roku z województwa krakowskiego, wybrany poborcą województwa krakowskiego i Księstwa Zatorskiego^[3]. Poseł województwa krakowskiego na sejm zwyczajny 1613 roku^[4]. Poseł na sejm nadzwyczajny 1613 roku z województwa krakowskiego^[5]. W 1613 roku jako poseł województwa krakowskiego na sejm nadzwyczajny został wyznaczony do Trybunału Skarbowego Koronnego^[6] Jako poseł na sejm 1616 roku wyznaczony do lustracji m.in. dóbr stołowych Wielkopolski^[7]. W 1618 roku uzyskał kasztelanię biecką. Rok wcześniej pozyskał od Ligęzów dobra chrzanowskie, które objął w pełne posiadanie po śmierci Anny Ligęzy w 1640 roku. W ciągu następnych lat zatwierdził spis praw i obowiązków mieszczan, ufundował również kaplicę w kościele św. Mikołaja i sprzęty liturgiczne w miejsce zniszczonych podczas pożaru świątyni. Zmarł 15 lutego 1649 roku i został pochowany w krypcie fundowanej przez siebie kaplicy, gdzie do dziś zachowało się jego epitafium.

Andrzej Samuel Dembiński miał osiem córek, z których cztery wstąpiły do klasztorów.

Bibliografia

• Łukasz Wacławek: Andrzej Samuel Dembiński herbu Rawicz, [w:] Adam Świątek (red.): Per aspera ad astra: Materiały z XVI ogólnopolskiego zjazdu historyków studentów. Tom V: Historia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2008. ISBN 978-83-61026-24-2

Przypisy

1. Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 220.
2. Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 51.
3. Janusz Byliński, Sejm z 1611 roku. W nowym opracowaniu., Wrocław 2016, s. 218.
4. Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 246.
5. Janusz Byliński, Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984, s. 253.
6. Volumina Legum, t. 3, Petersburg 1859, s. 120.
7. Volumina Legum., tom III, Petersburg 1859, s. 148.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 311337295
• GND: 1066261121
• PLWABN: 9810569830105606
• NUKAT: n2012111034