Andrzej Lam

Andrzej Lam

Andrzej Lam (2015)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1929 Grudziądz
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filologia polska, historia i teoria literatury, literaturoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1964
Habilitacja	1976
Profesura	1979
Funkcja Jednostka PAN	Członek Prezydium Komitet Nauki o Języku Polskim (1979–1981)
Profesor emeritus
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
Zakład	Teorii Literatury i Poetyki w Instytucie Filologii Polskiej (1970–1982), Historii Literatury Polskiej XX wieku (1982–2001)
Stanowisko	kierownik
Okres zatrudn.	1951–2001
Uczelnia	Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku
Wydział	Filologii Polskiej
Okres zatrudn.	2004–2014
Odznaczenia

Andrzej Lam (ur. 26 grudnia 1929 w Grudziądzu^[1]) – polski historyk literatury i krytyk, polonista, tłumacz poezji łacińskiej i niemieckiej, profesor nauk humanistycznych. Członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Życiorys

Związany z Uniwersytetem Warszawskim (1951–2001)^[2] i z Akademią Humanistyczną im. A. Gieysztora w Pułtusku (2004–2014). W roku akademickim 1982/1983 wykładał literaturę polską na Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji.

Należał do zespołu założycielskiego „Przeglądu Humanistycznego”^[3]. Był redaktorem dwutygodnika literackiego „Współczesność”^[4], współredaktorem „Miesięcznika Literackiego” i „Rocznika Literackiego”^[5]. Redaktor edycji Pism Karola Irzykowskiego. Wydał z rękopisu wspomnienia Stanisława Lama Życie wśród wielu i Mieczysława Jastruna Pamięć i milczenie. Wraz z Arturem Hutnikiewiczem był współredaktorem przewodnika encyklopedycznego Literatura polska XX wieku. Przewodniczył jury Warszawskiej Premiery Literackiej 1985–2009^[6].

Przełożył Dzieła wszystkie Horacego (1992) i utwory poetów niemieckich: pieśniarzy minnesangu i Pieśni o Nibelungach, Wolframa von Eschenbach, Sebastiana Branta, Anioła Ślązaka, J.W. Goethego, F. Schillera (oda Do Radości), F. Hölderlina, Novalisa, J. Eichendorffa, H. Heinego, E. Mörikego; S. Georgego, R. M. Rilkego, G. Trakla, E. Stadlera, G. Heyma, G. Benna, P. Celana i in.

Prace historyczno- i teoretycznoliterackie A. Lama dotyczą nurtów awangardowych w literaturze XX wieku, języka poetyckiego, wątków tradycji literackiej ujętych komparatystycznie (Kochanowski i Horacy, Mickiewicz i Anioł Ślązak, polski modernizm i niemiecki ekspresjonizm). Obszerniejsze studia poświęcił twórczości W. Sieroszewskiego (był współredaktorem wydania jego Dzieł), K. Irzykowskiego, B. Leśmiana, J. Przybosia, J. Szaniawskiego, W. Broniewskiego, K.I. Gałczyńskiego, W. Sebyły, W. Gombrowicza, M. Hemara, A. Janty, ks. J. Twardowskiego, K. Wojtyły, T. Różewicza, W. Szymborskiej, Z. Herberta, S. Grochowiaka^[7].

Ważniejsze publikacje:

• Jan Kochanowski. Andrzej Frycz Modrzewski. [W:] Wielcy Polacy Odrodzenia, 1956
• Wiersze i krajobrazy. Antologia poetycka (wspólnie z J. Trznadlem), 1960
• Opisanie z pamięci. Antologia poetycka londyńskiej grupy „Kontynentów”, 1965
• Wyobraźnia ujarzmiona, 1967 (szkice lit. i rozprawy)
• Polska awangarda poetycka. Programy lat 1917–1923, t. 1 Instynkt i ład, t. 2 Manifesty i protesty (Antologia), 1969
• Kolumbowie i współcześni. Antologia poezji polskiej po roku 1939, 1972; 2. wyd. 1976
• Z teorii i praktyki awangardyzmu, 1976.
• Marksizm i literaturoznawstwo współczesne. Antologia (wspólnie z B. Owczarkiem), 1979
• Ze struny na strunę. Wiersze poetów Polski Odrodzonej 1918–1978, 1980
• Mainzer Vorlesungen über die polnische Literatur seit 1918, München 1983
• Lupus in fabula. Szkice literackie, 1988
• Literatur Polens 1944 bis 1985. Einzeldarstellungen, oprac. zespół autorów pod kier. A.Lama., Berlin 1990
• Die literarische Avantgarde in Polen. Dichtungen–Manifeste–Theoretische Schriften, przeł. Z. Wilkiewicz, Tübingen 1990
• Inne widzenie. Studia o poezji polskiej i niemieckiej, Warszawa 2001
• Poznać to, co mówimy. Prace filologiczne i wspomnienia, 2009.
• Portrety i spotkania, 2014; wyd. zmienione 2018
• Anioł Ślązak Mickiewicza, 2015
• Antologia niemieckiej poezji klasycznej od średniowiecza do Celana, 2022.

Andrzej Lam jest synem Longina i Janiny z domu Zgórniak, jest synem bratanka Jana i bratankiem Stanisława i Władysława. Ożenił się w 1960 roku z Donatą Świtalską (zm. 2021^[8]). Miał dwóch braci: Jerzy – chemik (zm. 2000), Janusz – logistyk (zm. 2002)^[9].

Przypisy

1. Andrzej Lam | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2024-02-11]  (pol.).
2. A. Lam, Polonistyka warszawska po wojnie, w: Nasz Uniwersytet. Wspomnienia pracowników UW, 2016.
3. A. Lam, „Przegląd Humanistyczny” w sporze o nowoczesność, w: PH – 50 lat, 2007.
4. A. Lam, Epizod ze „Współczesnością”, w: Poznać to, co mówimy, s. 153–181.
5. A. Lam, Zofia Szmydtowa jako redaktorka „Rocznika Literackiego”, RL 1977, 1980.
6. Książki Warszawskiej Premiery Literackiej, rozmawia B. Petrozolin-Skowrońska, w: „Kronika Warszawy", 2013, nr 2.
7. Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 5, 1997, s. 9–13, i t. 10 (uzupełnienia), 2007, s. 523–524;
8. Nekrolog Donaty Lam.
9. Słownik badaczy literatury polskiej, red. J. Starnawski, t. IV, 2001, s. 210: Lam Longin Ryszard

Linki zewnętrzne

• Biografia w serwisie culture.pl
• Prof. dr hab. Andrzej Lam, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-02-05] .

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000110797795
• ORCID: 0000-0002-3112-5207
• VIAF: 102378389
• LCCN: n82019569
• GND: 103217010
• BnF: 121008313
• SUDOC: 029366224
• NKC: mzk2006342894
• NTA: 073649945
• CiNii: DA06366515
• Open Library: OL1031413A
• PLWABN: 9810629737805606
• NUKAT: n93125898
• J9U: 987007274907305171

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3930202

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator osoby w serwisie „Nauka Polska” (przestarzały): 57755
• Ludzie Nauki: 3SQpP8XWhqa