Urodził się 22 listopada 1893 roku w Warszawie. Ukończył Gimnazjum Mariana Rychłowskiego (1913)[3]. W 1911 został zastępowym jednego z pierwszych w Warszawie zastępów skautowych, współorganizatorem drużyny skautowej im. J. Ordona na Woli oraz jednym z założycieli 1 WDH im. Romualda Traugutta. Zainicjował zorganizowanie zastępu z uczniów Klas Rzemieślniczych przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa i w Szkole Technicznej przy Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej. Zastępy te dały początek drużynom im. M. Borelowskiego i im. J. Lelewela. Od 1912 roku prowadził również drużynę skautową im. M. Konarskiego, która od roku 1915 nosi numer „10 WDH”.
Latem 1913 był komendantem pierwszego w zaborze rosyjskim miesięcznego obozu skautowego w Kolbach na Polesiu. Na jesieni został egzaminatorem na kursie drużynowych na Dynasach, a w grudniu – oboźnym kursu instruktorskiego w Strachowie pod Warszawą. W 1914 roku współorganizował kurs żeńskiej Komendy Skautowej w Warszawie, a w lecie uczestniczył w ogólnopolskim kursie w Skolem. W wyniku działań wojennych znalazł się na terenie Rosji, gdzie również dał początek czterem drużynom skautowym. W 1918 roku w Kijowie zorganizował II kurs instruktorski w willi „Kin Grust”. Później w tym mieście został członkiem Naczelnictwa Skautowego. Od 1921 po powrocie do Warszawy, redagował tygodnik „Harcmistrz”. Będąc podharcmistrzem został dyrektorem naukowym kursu instruktorskiego Warszawskiej Komendy Chorągwi w Kazuniu Polskim. Na początku maja 1930 objął kierownictwo Wydziału Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w oddziale warszawskim ZHP[4].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[7][8]. Został współpracownikiem w utworzonym latem 1919 Wydziale Wychowania Fizycznego w Departamencie Naukowo-Szkolnym Ministerstwa Spraw Wojskowych, gdzie służył jako starszy referent, a od początku 1920 do kwietnia 1921 był kierownikiem Wydziału (po czym został zastąpiony przez inicjatora WWF, kpt. Władysława Osmolskiego)[9]. W 1923, 1924 był oficerem 42 pułku piechoty z Białegostoku, odkomenderowanym na studia na Uniwersytecie Warszawskim[10][11]. W 1925 uzyskał dyplom lekarza[12]. Z 42 pułku piechoty został powołany do Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu w charakterze hospitanta na Oficerski Kurs Wychowania Fizycznego, którego nie ukończył, ponieważ został powołany na stanowisko lekarza tej szkoły od 1 maja 1925, zastępując na stanowisku chorego mjr. dr. Włodzimierza Missiuro[13]. Później pełnił stanowisko dyrektora nauk w tej Szkole[14][15]. W latach 20. pozostawał w kadrze naukowej CWSzGiS, wykładał anatomię stosowaną człowieka i mechanikę ruchu, repetytorium z chemii i fizyki, nauki podstawowe, zasady i organizację wychowania fizycznego w Polsce, fizjologię i higienę ćwiczeń, patologię ogólną[16][17]. Ponadto prowadził tam badania lekarskie i pomiary[14]. Przed 1928 uzyskał stopień naukowy doktora medycyny[5]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem i zweryfikowany z lokatą 1 stycznia 1927[18][6]. Był autorem opracowań sprawozdawczych, dotyczących działalności CWSzGiS, w tym obszernej broszury z 1929[19][20]. Jednocześnie w Poznaniu zasiadał w Miejskim Komitecie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz w Komisji Wychowania Fizycznego Wojewódzkiego Komitetu[14]. Następnie był jednym z rzeczoznawców przy budowie uczelni następczej tj. powołanej pod koniec 1929 Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie, w której został zastępcą profesora anatomii, asystentem w Zakładzie Anatomii i wykładowcą anatomii[21][15][22][5][6]. Na tej uczelni został także kuratorem zatwierdzonej w grudniu 1929 Bratniej Pomocy Słuchaczów CIWF[23]. Przed 1930 został przeniesiony do korpusu oficerów sanitarnych i zweryfikowany w stopniu kapitana lekarza w ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927[12].
30 października 1930 wieczorem do jego gabinetu w CIWF na warszawskich Bielanach przyszedł inny wykładowca tej uczelni, kpt. dr Zdzisław Szydłowski, który po krótkiej sprzeczce między nimi zastrzelił kpt. Pawełka kilkoma strzałami z broni palnej[22][5][15]. Według doniesień prasowych między oboma oficerami istniała wieloletnia niechęć, a w grudniu 1929 doszło między nimi do pojedynku[22]. 4 listopada 1930, po nabożeństwie żałobnym w kościele garnizonowym przy ul. Długiej, został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[24][6] (kwatera B15-6-17)[25].
Upamiętnienie
W lutym 1989[26] na wniosek Harcerskiego Kręgu Seniorów „Twierdza” imieniem Alojzego Pawełka nazwano skwer na warszawskiej Woli znajdujący się u zbiegu ulic: Brylowskiej i Prądzyńskiego[27].
W budynku Zespołu Szkół Mechanicznych im. M. Konarskiego została ustanowiona tablica poświęcona druhowi Pawełkowi.
↑Tadeusz Chojnacki: Pawełek Alojzy. W: Harcerski słownik biograficzny. Janusz Wojtycza (red.). T. 1. Warszawa: Muzeum Harcerstwa, Marron Edition, 2006, s. 162. ISBN 83-923571-1-6. [dostęp 2024-04-19].
Tadeusz Chojnacki: Pawełek Alojzy. W: Harcerski słownik biograficzny. Janusz Wojtycza (red.). T. 1. Warszawa: Muzeum Harcerstwa, Marron Edition, 2006, s. 162–164. ISBN 83-923571-1-6. [dostęp 2024-04-19].
.jpg)
.png){kind=small}
.jpg)
