10 groszy polskich (1816–1831)

10 groszy polskich (1816–1831)

Państwo	Królestwo Polskie
Typ monety	moneta obiegowa
Nominał	10 groszy
Rocznik	1816, 1820, 1821, 1822, 1823, 1825, 1826, 1827, 1828, 1830, 1831
Emisja
Mennica	Warszawa
Nakład	11 188 422 sztuk
Data emisji	1 grudnia 1815
Data wycofania	1 stycznia 1891
Opis fizyczny
Masa	2,90 g
Średnica	19 mm
Materiał	bilon Ag194
Rant	gładki
Stempel	zwykły

10 groszy polskich (1816–1831) – moneta dziesięciogroszowa Królestwa Kongresowego okresu autonomii, wprowadzona ukazem cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., bita w bilonie w latach 1816–1831, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej^[1]. Moneta została wycofana z obiegu 1 stycznia 1891 r.^[2]

Awers

Na tej stronie umieszczono średni herb Królestwa Kongresowego, tzn. orła rosyjsko-polskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, dużą pośrodku i dwiema małymi na głowach orła, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, tarcza herbowa z polskim orłem^[3]. Po obu stronach dużej korony rok bicia 1816, 1820–1823, 1825–1828, 1830 lub 1831. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak intendenta mennicy w Warszawie –

• I.B. (Jakuba Benika 1816–1827),
• F.H. (Fryderyka Hungera 1827–1830) lub
• K.G. (Karola Gronaua 1830–1831)^[4].

Rewers

Na tej stronie umieszczono nominał „10", pod nim napis „GROSZY”, poniżej „POLS•”, całość otoczona wieńcem^[5][4].

Opis

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w bilonie (próby 194), na krążku o średnicy 19 mm, masie 2,90 grama, z rantem gładkim^[4][5]. Według sprawozdań mennicy w latach 1816–1831 w obieg wypuszczono 11 188 422 sztuk^[6].

Stopień rzadkości poszczególnych roczników i typów monet przedstawiono w tabeli:

Rocznik	Znak intendenta	Stopień rzadkości	Szacowana liczba egzemplarzy	Uwagi	Zdjęcie
10 groszy polskich 1816	I.B.	R[7]	80 001–400 000
10 groszy polskich 1820	I.B.	R3[8]	601–3000
10 groszy polskich 1821	I.B.	R[9]	80 001–400 000
10 groszy polskich 1822	I.B.	R[10]	80 001–400 000
10 groszy polskich 1823	I.B.	R3[11]	601–3000
10 groszy polskich 1825	I.B.	R[12]	80 001–400 000
10 groszy polskich 1826	I.B.	R[13]	80 001–400 000
10 groszy polskich 1827	I.B.	R[14]	80 001–400 000
	F.H.	R1[15]	15 001–80 000
10 groszy polskich 1828	F.H.	R1[16]	15 001–80 000
10 groszy polskich 1830	F.H.	R2[17]	3001–15 000
	K.G.	R1[18]	15 001–80 000
10 groszy polskich 1831	K.G.[19]		ponad 400 000	bito również monety Królestwa Polskiego 1831

Dla roczników 1827 i 1830 istnieją monety ze dwoma różnymi znakami intendenta mennicy.

W roku 1835 monetę zastąpiono dziesięciogroszówką polsko-rosyjską^[4].

Ze względu na fakt, że okres bicia monety przypada na czas rządów dwóch carów, w numizmatyce rosyjskiej moneta, w zależności od wybitej daty, zaliczana jest do dwóch odrębnych kategorii^[20]:

• monet cara Aleksandra I (1816–1825) oraz
• monet cara Mikołaja I (1826–1831).

Nowe bicie

Istnieją monety nowego bicia z 1857 r. z mennicy w Warszawie roczników 1832 oraz 1833, dla których monet obiegowych nie było^[21].

Zobacz też

• 10 groszy polskich 1831
• 10 groszy (1835–1840)
• 10 groszy 1835
• 5 groszy polskich (1816–1832)
• 5 groszy (1836–1840)
• monety Królestwa Kongresowego
• tabela cennikowa Bolcewicza
• rosyjskie monety bite dla Polski (1815–1841)

Przypisy

1. KarolK. Plage KarolK., Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5-8 .
2. BorysB. Paszkiewicz BorysB., Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 200 .
3. KarolK. Plage KarolK., Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13 .
4. JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88-99 .
5. WładysławW. Terlecki WładysławW., Mennica Warszawska 1765-1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 272 .
6. KarolK. Plage KarolK., Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43 .
7. 10 groszy (1816). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
8. 10 groszy (1820). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
9. 10 groszy (1821). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
10. 10 groszy (1822). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
11. 10 groszy (1823). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
12. 10 groszy (1825). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
13. 10 groszy (1826). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
14. 10 groszy (1827) I.B.. fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
15. 10 groszy (1827) F.H.. fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
16. 10 groszy (1828). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
17. 10 groszy (1830) F.H.. fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
18. 10 groszy (1830) K.G.. fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
19. 10 groszy (1831). fortresscatalogue.com. [dostęp 2023-11-01]. (pol.).
20. VladimirV. Bitkin VladimirV., Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 790,856 .
21. CzesławC. Kamiński CzesławC., EdmundE. Kopicki EdmundE., Katalog monet polskich 1764-1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 144-184 .