Żywiec dziewięciolistny (Cardamine enneaphyllos (L.) Crantz) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
W górach spotykany pospolicie, na nizinach jest rzadkością. Podelement środkowoeuropejski, typ zasięgowy alpejsko-środkowoeuropejski. W Polsce występuje w górach, głównie w Sudetach oraz bardzo rzadko w Karpatach Zachodnich, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Górach Świętokrzyskich. Najdalej wysunięte na północ stanowisko żywca dziewięciolistnego w Polsce znajduje się na północny wschód od Poznania w Parku Krajobrazowym „Puszcza Zielonka”. Roślina jest reliktem gatunków roślin z minionych okresów klimatycznych, obecnie uznawana za gatunek górski.
Roślina wytwarza tylko kilka liści koloru ciemnozielonego, lśniące. Przy ziemi 1 lub 2 liście odziomkowe i na łodydze, w górnej części wyrastają równocześnie z kwiatami 3 liście tworzące okółek. Wszystkie liście są złożone, dłoniasto trójlistkowe, podłużnolancetowate, zaostrzone, o brzegach nierówno ząbkowanych.
Koloru kremowego, czteropłatkowe, zwisają na długich szypułkach w górnej części łodyg pod liśćmi zebrane w kilkukwiatowe grona. Kielich i korona są wolne o jednym słupku i sześciu pręcikach.
Rozwój: bylina, geofit. Kwitnie wiosną (kwiecień), przed rozwojem liści drzew, pod którymi rośnie, jest owadopylna.
Siedlisko: gatunek charakterystyczny dla żyznych buczyn górskich, związany głównie z piętrem górskiego regla dolnego. Rośnie głównie w lasach bukowych), gdzie tworzy często żyzne buczyny górskie, zbiorowiska o charakterze pośrednim pomiędzy buczyną a grądem, sporadycznie rośnie nad strumieniami w zbiorowisku łęgowym. Roślina cieniolubna, typowo leśna. W górach rośnie głównie w reglu dolnym.
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
Bibliografia
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. Brak numerów stron w książce
