Święty Idzi

Święty
Idzi

Gilles l’Ermite

eremita, opat
Data i miejsce urodzenia	ok. 640-650 Ateny (Grecja)
Data i miejsce śmierci	1 września ok. 720-725 Saint-Gilles (Francja)
Czczony przez	Kościół katolicki Cerkiew prawosławną wspólnotę anglikańską
Wspomnienie	1 września[a] 14 września[b]
Atrybuty	łania, książka, laska pasterska
Patron	m.in. kulawych, karmiących matek, rybaków, myśliwych, pasterzy, handlarzy końmi, rozbitków, epileptyków oraz: parafii w: Wyszkowie, Suchej i Zakliczynie a także: Styrii i Karyntii, Edynburga, Norymbergi, Osnabrücku, Brunszwiku i Tuluzy

Grób św. Idziego w kościele w Saint-Gilles.

Obraz św. Idziego z kościoła parafialnego w Choceniu

Figura św. Idziego przed kościołem św. Idziego w Choceniu

Święty Idzi, łac. Sanctus Aegidius, fr. Saint Gilles l’Ermite (ur. pomiędzy 640 a 650 w Atenach, zm. 1 września pomiędzy 720 a 725 w Saint-Gilles)^[1] – francuski opat, eremita z Gallii Narbonensis, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego^[2], jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Żywot świętego

Dane biograficzne dotyczące Idziego są bardzo skąpe. Podstawowym źródłem dotyczącym jego losów jest list papieża Jana VIII z 878 roku. Późniejszy życiorys św. Idziego z X wieku uchodzi za zbiór zapożyczeń z innych utworów hagiograficznych^[3].

Pochodzący z królewskiego rodu Św. Idzi urodził się w Atenach. Był synem Teodora i Pelagii^[4]. Po śmierci rodziców rozdał majątek ubogim i już w młodym wieku zasłynął cudami. Bojąc się sławy wśród ludzi, przybył drogą morską do Marsylii, gdzie przebywał św. Cezary, biskup Arles.

Chęć prowadzenia pustelniczego życia skierowała go do pustelnika Werdoniusza, z którym zamieszkał w dolinie rzeki Gardo. Ponieważ i tam przybyła za nim sława cudów, przed którą uciekał, opuścił Werdoniusza i udał się nad ujście Rodanu. Tam podczas polowania, w pogoni za łanią, jego towarzyszką i żywicielką, odnalazł go król Gotów Flavius, który obiecał na tym miejscu ufundować klasztor, o ile zgodzi się On być jego pierwszym opatem. Św. Idzi najpierw się opierał, ale ostatecznie przystał na tę propozycję i zbudował klasztor. Następnie przyjął święcenia kapłańskie i został jego pierwszym opatem. Sława i cuda św. Idziego dotarła do króla Franków Karola, który zaprosił go na spotkanie. Święty spotkał się z nim w Orleanie. Po powrocie do swego klasztoru wybrał się w podróż do Rzymu, gdzie ofiarował swój klasztor papieżowi i uzyskał od niego przywilej egzempcji. Ostatnie lata swego życia spędził w swym klasztorze gdzie zmarł w dniu 1 września.

Kult

W średniowiecznej Europie był jednym z najpopularniejszych świętych (obok świętego Marcina). Ku jego czci wystawiono wiele kościołów we Francji, w Belgii, w Niemczech, w Austrii, na Węgrzech (wraz z dzisiejszą Słowacją), a także w Polsce.

Relikwie

Relikwie św. Idziego znajdują się od XVI wieku w krakowskiej Katedrze i inowłodzkim kościele, od XVIII/XIX wieku w Złotym Potoku (Cz) i Zrębicach.

2 września 2021 relikwie I stopnia, pochodzące z grobu w Saint Gilles, zostały wprowadzone do parafii św. Idziego w Choceniu (diecezja włocławska)^[5].

Dzień obchodów

Jego wspomnienie liturgiczne w kościele katolickim obchodzone jest 1 września.

W prawosławiu kult św. Idziego nie jest tak rozpowszechniony. Wspominany jest 1 września^[c], tj. 14 września według kalendarza gregoriańskiego^[6].

Patronat

Wzywany jest w razie bezpłodności i przeciw chorobom psychicznym. Jest patronem karmiących matek, rybaków, myśliwych, pasterzy, handlarzy końmi, rozbitków, epileptyków, chorych, rannych, grzeszników, łuczników, żebraków, zbłąkanych, dobrej spowiedzi, Styrii i Karyntii, Edynburga, Norymbergi, Osnabrücku, Brunszwiku, Tuluzy i Popradu^[7].

Ikonografia

W ikonografii przedstawia się świętego w habicie zakonnym, często w jaskini lub na jej tle, z łanią i z ręką przebitą strzałą, czasem też z książką i laską pasterską w dłoni.

Kościoły i sanktuaria

W Polsce, według Galla Anonima, kult św. Idziego rozpowszechnił się od drugiej połowy XI wieku, za sprawą Władysława Hermana i jego żony Judyty (księżniczki czeskiej).

Romańskie kościoły pod jego wezwaniem zachowały się m.in. w Krakowie, we Wrocławiu, w Krobi, w Inowłodzu, w Tarczku, a także nowsze m.in. w Wyszkowie (parafia w 1378, kościół w 1793, sanktuarium 1 września 2014 roku), w Zrębicach (sanktuarium), podkrakowskim Giebułtowie, Zakliczynie, wielkopolskim Mikorzynie (sanktuarium)^[4], w Bałdrzychowie (powiat poddębicki) i w Choceniu (diecezja włocławska).

W Rzymie powstał ekumeniczny ruch młodzieżowy pod patronatem św. Idziego – Wspólnota Sant’Egidio („Wspólnota św. Idziego”, wł. Comunità di Sant’Egidio).

W Pradze w kościele św. Idziego znajduje się parafia polska^[8].

Zobacz też

• Idzi – inne postaci o tym imieniu
• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Uwagi

1. Liturgia katolicka.
2. Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.
3. Podwójne datowanie.

Przypisy

1. Ägidius (Gilles) – Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.).
2. Parafia św. Idziego w Zrębicach | Św. Idzi. oficjalna strona [dostęp 2020-08-21].
3. H. Fros (SJ), F. Sowa, Księga imion i świętych, t. 3, kolumna 113.
4. Sanktuarium Świętego Idziego w Mokorzynie. oficjalna strona.
5. Diecezja Włocławska [online], wloclawek.pl [dostęp 2024-04-26]  (pol.).
6. Kalendarz prawosławny (1/14 września). days.pravoslavie.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-09)]. na pravoslavie.ru (ang.).
7. Slávnostná svätá omša. visitpoprad.sk. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-11)]. na visitpoprad.sk (słow.).
8. Kościół i parafia świętego Idziego w Pradze. [dostęp 2010-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-11)]. – oficjalna strona (pol.).

Bibliografia

• Fros Henryk, Sowa Franciszek, Księga imion i świętych, t. 3, Kraków 1998, kolumna 113-114.
• Święty Idzi. idzik.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-30)]. patron parafii św. Idziego w Wyszkowie
• Idzi – Święci w Polsce i ich kult w świetle historii, Kraków 2008 (oprac. Jacek i Maria Łempiccy)

Linki zewnętrzne

• Sanktuarium św. Idziego w Wyszkowie | Modlitwy do św. Idziego

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000010189231
• VIAF: 50016263, 169831132, 88962483
• LCCN: n84115167
• GND: 118500783
• NKC: xx0134379
• J9U: 987007257580305171

Encyklopedie internetowe:

• SNL: Egidius